Warning: include_once(/home/poselska/ftp/fufu/wp-content/plugins/wp-super-cache/wp-cache-phase1.php): failed to open stream: No such file or directory in /home/ugxsspmkgl/domains/poselska.pl/public_html/wp-content/advanced-cache.php on line 8

Warning: include_once(): Failed opening '/home/poselska/ftp/fufu/wp-content/plugins/wp-super-cache/wp-cache-phase1.php' for inclusion (include_path='.:/opt/alt/php56/usr/share/pear:/opt/alt/php56/usr/share/php') in /home/ugxsspmkgl/domains/poselska.pl/public_html/wp-content/advanced-cache.php on line 8

Warning: mysql_list_tables(): Access denied for user 'ugxsspmkgl'@'localhost' (using password: NO) in /home/ugxsspmkgl/domains/poselska.pl/public_html/wp-content/plugins/ajax-contact-form/ajaxcf.php on line 123

Warning: mysql_list_tables(): A link to the server could not be established in /home/ugxsspmkgl/domains/poselska.pl/public_html/wp-content/plugins/ajax-contact-form/ajaxcf.php on line 123

Warning: mysql_num_rows() expects parameter 1 to be resource, boolean given in /home/ugxsspmkgl/domains/poselska.pl/public_html/wp-content/plugins/ajax-contact-form/ajaxcf.php on line 124
Gazeta Poselska http://www.fufu.polishmedia.pl Edycja internetowa Thu, 09 Oct 2014 19:43:21 +0000 en-US hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.0.7 Radiotelewizja Program 2014/2015 http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/10/09/radiotelewizja-program-20142015/ http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/10/09/radiotelewizja-program-20142015/#respond Thu, 09 Oct 2014 19:43:21 +0000 http://poselska.pl/?p=59624

Start w rozdzielczości 4k

Informujemy o próbie zmiany formatu na 4k.

Festiwal Dni i Noce Filipa Glassa

Oto wspomnienia kompozytora, Filipa Glassa. Wkrótce odbędzie się doroczny festiwal znanego kompozytora. Filip Glass Festiwal, od 25 do 28 września 2014 r.

Post by Philip Glass.

Post by Philip Glass.

Post by Philip Glass’ Days And Nights Festival.

Post by Philip Glass’ Days And Nights Festival.

Solaris- opera na podst. dzieła Stanisława Lema

Wideomapping autorstwa Pawła Piotra Przybyła. Opera D. Glanera na podst. “Solaris” Stanisława Lema

Watch more video from the Staff Picks channel on Frequency

SIEDEMZERO™ 3D VideoMapping “SOLARIS” OPERA Bregenz, Austria from Pawel Piotr Przybyl on Vimeo.

Peter Greenaway

Taniec ze śmiercią- w Baazylei Nowa wystawa: sex i Morze, w Muzeum Morskim w Rotterdamie

Michael Nyman

Znany kompozytor niedawno obchodził 70. urodziny. Warto przypomnieć jego utwory…..

Moscow hyperlapse from Sasha Aleksandrov on Vimeo.

Москва с высоких точек from Sasha Aleksandrov on Vimeo.

Opera o moralnej i finansowej korupcji. Facing Goya.

A Look into “Facing Goya” – A Spoleto Opera from The Post and Courier on Vimeo.

Barbara Hannigan

Artystka wykonuje i dyryguje Misterie Makabry -autorstwa Ligetiego.

Zdjęte z afisza z powodu cenzury: Śmierć Klinghoffera. Opera o terroryzmie.

Wierzyć się nie chce że w XXI wieku ktoś jeszcze chce cenzurować operę. Tymczasem prominentni politycy amerykańscy, jak Michele Bachmann, w czasie swoich wyborczych wiecy opisują całą sprawę, a z kontekstu można się domyśleć, że dzieła nie oglądali.

Polityczna Grand Opera w Radiotelewizji. Prezydent Nixon w Chinach.

Migawka

Całość opery

Opera Johna Adamsa “Nixon w Chinach”

Nixon w Chinach

Opera w trzech aktach (1985-1987)

Muzyka: John Adams

Libretto: Alice Goodman

Pierwszy występ w Houston Grand Opera (22 października 1987)

Chou En-lai: baryton

Richard Nixon: baryton

Henry Kissinger: bas

Nancy T’

Warszawa

Warszawa from PANATO on Vimeo.

Made in Poland (film o sportach akcji)

Made in Poland 1/4 from ownstyle on Vimeo.

MADE in POLAND 6 Unusual Emigrants TRAILER | Witalis Szumiło Kulczycki from ownstyle on Vimeo.

Wroclove Halla (film o sportach akcji)

Wroclove Halla. from Minimal Motions on Vimeo.

Tatry (film)

Timelapse 4 seasons in Tatra Mountains from JKfilms on Vimeo.

Trójmiasto

TRICITY from VELOUR on Vimeo.

Warsaw Halla (film o sportach akcji)

Warsaw Halla – a short rollerblading film from Maciej Tomków on Vimeo.

Krótki film o marzeniach

Krótki film o marzeniach from Paweł Rożek on Vimeo.

Auschwitz

BIPOLAND from Matty Brown on Vimeo.

GERDA WEISSMANN KLEIN: Kary, Sheila, Sandy, Michael, my beloved husband and my family. I have been in a place for six incredible years where winning meant a crust of bread and to live another day.

Znikająca Kuba- film “Inkubacja”

INCUBATION from 5mars on Vimeo.

The Node (film)

The Node from Murat Pak on Vimeo.

Najlepsze filmy 2013 r.

THE 25 BEST FILMS OF 2013: A VIDEO COUNTDOWN from david Ehrlich on Vimeo.

O mężczyźnie który pomylił żonę z kapeluszem

W połowie ostatniego filmu zaczyna się rekomendowana aria.

December 12th, 2013

Podobno bezdomna gwiazda koreańskiego talent- show. Mówi że uciekł z domu dziecka w wieku 5 lat, będąc sierotą, i utrzymywał się na ulicy.

Echnaton

Napis z sarkofagu przypisywanego Echnatonowi

“Będę oddychał słodkim powietrzem,

które z ust Twoich wychodzi.

Każdego dnia będę spoglądał na Twoją piękność.

Pragnę słyszeć Twój czarowny głos

nawet podczas wiatru północnego.

Pragnę aby w moje członki weszło młode życie

przez miłość ku Tobie.

Tajemnica zbrodni znad Jeziora Gopło

Popiel II, autor nieznany, via: MyVimu Czy lubią Państwo gdy historia wypluwa dawne zagadki? Gdy niejasne i niezrozumiane historie nagle nabierają kształtów, a dawni, mityczni władcy Lechii okazują się być znanymi historykom postaciami. Wiele wskazuje na to, że w polskich kronikach wczesnośredniowiecznych zawarto opis historii znacznie starszych, aż antycznych. Od 1994 roku prowadzę witryny internetowe poświęcone historii. Zawsze- fascynowała mnie lokalna historia. Zastanawiało mnie, co się działo z ziemiami obecnej Polski w czasach starożytnych. Pora chyba na rozwikłanie tej zagadki. Zagadkowe antyczne miasto Na Kujawach znaleziono znaczne ilości miejscowych antycznych monet. W Inowrocławiu odkryto antyczną kopalnię soli sprzed 2 tysięcy lat, oraz równie stare tężnie służące do warzenia soli. Największa tężnia miała 37 metrów długości i 6 metrów szerokości, inne były nieco mniejsze. Koło Inowrocławia, w odległości 9 km od Kruszwicy – w miejscowości Krusza Zamkowa odkryto gigantyczne starożytne miasto, emporium handlowe wraz z licznymi  osadami mieszkalnymi i produkcyjnymi. Jest to bodaj największe znane miasto starożytne odkryte na ziemiach obecnej Polski. Odkryto tam także pierwsze rodzime polskie monety z zapisem alfabetycznym. Jest to dowodem istnienia miejscowej cywilizacji.

Najbardziej przerażający ludzie w historii. Kaligula.

Odrębne wideo – pokazuje okrucieństwo tyrana w formie artystycznego horroru- i nie jest przeznaczone dla osób wrażliwych.

Feralny rejs z decydentami, spisek i zagadkowi mściciele- poszukujemy clou do historii

Fot. Archiwum autora, zdjęcie archiwalne Próbując zorganizować produkcję progamu, mam problem, co lub kto mógł kryć się pod zagadkowymi  mścicielami poległych decydentów, otrutych przez najwyraźniej nienormalnego władcę. Zachęcam do prób rozwikłania tej zagadki. Nie mogę wyprodukować poniższego dzieła, nie dysponując odpowiednim clou tej zamierzchłej historii. Możliwe że zdarzenie ma też inny sens. Zapraszam do twórczych komentarzy.

Sara Brigthmanowa w “Repo! The Opera”. Sopranista łączy turystykę kosmiczną z biznesem

W innych krajach divy operowe zarabiają lepiej, jeśli nie najlepiej. Sarę Brightman’ową, sopranistkę, stać na turystyczną wyprawę orbitalną za pomocą rakiety kosmicznej: jej podróż zaplanowano w 2015 roku.

Sara Brigtmanowa- Chromaggia

Uwaga, zawiera sceny krwawych efektów specjalnych pod koniec nagrania, z tego powodu film jest przeznaczony tylko dla osób pow. 18 roku życia.

Susan Boyle z Bathgate, West Lothian, w Radiotelewizji

Susan Boyle (ur. 1 kwietnia 1961[1] w Blackburn, West Lothian, w Szkocji) – brytyjska piosenkarka, uczestniczka i zdobywczyni drugiego miejsca III edycji brytyjskiej wersji konkursu Got Talent – Britain’s Got Talent.

Sezon 2013

BBC Philharmonic Presents…Nero’s Dubstep Symphony Peter Greenaway- Zet i dwa zera The Cook The Thief His Wife And Her Lover – Kucharz, Złodziej, Jego Zona i Jej Kochanek Peter Greenaway – The Baby of Mâcon

Kaligula – opera

Detlev Glanert w Kaliguli

Detlev Glanert w Kaliguli

Czas trwania: 2 godziny, 40 minut

Przedstawione przez Christophera Cooka

W angielskiej Operze Narodowej w Londynie odbędzie się premiera Kaliguli – opery Detleva Glanert’a, już uznanej jako prawdopodobnie najlepszą operę niemiecką XIX wieku.

Opera Johna Adamsa “Nixon w Chinach”

Nixon w Chinach

Opera w trzech aktach (1985-1987)

Muzyka: John Adams

Libretto: Alice Goodman

Pierwszy występ w Houston Grand Opera (22 października 1987)

Chou En-lai: baryton

Richard Nixon: baryton

Henry Kissinger: bas

Nancy T’ang (pierwszy sekretarz Mao): mezzo sopran

Drugi sekretarz

Śmierć Klinghoffera

“Aria spadającego ciała” z uznawanej za politycznie kontrowersyjną opery “Śmierć Klinghoffera”

Zaglądamy do nowej produkcji znanej opery ocenianej jako uderzającej w politykę państwa Izrael poprzez pokazanie terroryzmu z innej perspektywy- samych terrorystów.

Zaczarowana wyspa- pełna opera- Handel, Vivaldi, Rameau, Purcell, …

Barokowa fantazja w dwóch aktach,

Opracowany i napisany przez Jeremy Sams.

IN YOUR EYES ALISON JIEAR

Akurat w tej chwili to mieliśmy chęć Państwu zaprezentować.

modern opera

Opera “Ibiza odkryta”- czyli pokaż swoje cyce…

Matt Kukes – Opera Sublima (feat Alain Treins)

Niestety nie wiemy jak to skomentować. Zabrakło nam słów…

Nixon In China (Opera): Act I Scene 1 – News

Klasyczna już współczesna “grand opera”- “Nixon w Chinach” jest wspaniałym przykładem minimalizmu w sztuce II połowy XX wieku.

Repo! The Genetic Opera – Chase The Morning

Znany utwór triphopowy z Opery Genetycznej Repo! Opera w wersji bardziej czerpiącej z kultury popularnej

Philip Glass – 04 – Resource

Filip Glass nie ukrywa że współczesną minimalistyczną muzykę instrumentalną komponuje z pomocą urządzeń elektronicznych.

Muzyka Nobuo Uematsu do FFVII

W muzyce współczesnej silny jest trend neoromantyczny. Uematu to kompozytor łączący wiele innych gatunków – jazz, metal neoklasyczny, muzykę elektroniczną.

“Dzień Świra” Hadrian Filip Tabęcki – Teatr Wielki w Poznaniu

“Dzień Świra” Hadrian Filip Tabęcki – Teatr Wielki w Poznaniu

Michael Nyman – All Imperfect Things

Michael Nyman – All Imperfect Things

Paul Van Dyk oraz HR Orchestra-na żywo we Frankfurcie

Podobał się wam mieszający elektronikę i muzykę klasyczną utwór “For an Angel”? Zapraszamy na godzinny koncert Paula Van Dyka wraz z orkiestrą symfoniczną HR via Telewizja “Opera”

Apr
16

Phoneheads ‘Subject Beautiful’ (Live in Tonhalle)

Ponownie utwór “Subject Beautiful” Phoneheads & Dusseldorf Symphonic Orchestra

Heroes – Symphonic Version

David Bowie w Telewizji Opera

Jerry Springer – The Opera (2005) Part 3:I’ve Been Seein’ Someone Else

Musical- opera parodiująca talkshow telewizyjny była hitem w Wielkiej Brytanii.

Turnage: Anna Nicole (ROH)

nowa opera: Anna Nicole, została nadana przez brytyjską stację telewizyjną BBC 4 i przyciągnęła 67 tys.

Rahzel & String Section + Das Racist, Carnegie Hall 2.13.11

beatbox symfoniczny w wykonaniu Das Racist, Rahzel, zebrał wielkie brawa w Carnegie Hall podczas dorocznej gali benefitowej organizowanej przez Philipa Glassa

Heroes – Symphonic Version

Według Telewizja “Opera” w Polsce teatry operowe są zbyt pruderyjne, i niemal wszystkie dzieła kultury wysokiej powstałe w ostatnich 50 latach są na cenzurowanym! To straszne, jeśli te domniemania są prawdą- okazuje się że możemy żyć w świecie cenzury w sztuce!

Tomorrow, in a year – A Darwin electro-opera

Jedna z naszych ulubionych oper elektro.

20. Jerry Springer the Opera American Premiere “Entrance of God”

Gdy Jezus i Szatan są parą gejów. Obrazoburcza opera Jerry’ego Springera zawitała do Polski, we Wrocławiu.

Symphonic Fantasies – Final Fantasy medley part 1/2

Nowy neoromantyzm japoński w Telewizji Opera

Paul van Dyk – For an Angel live Music Discovery Project 2009 – music HD

mieszający elektronikę i muzykę klasyczną utwór “For an Angel”- Paul Van Dyk oraz HR Orchestra-na żywo we Frankfurcie

“The Imperial March” by the Vienna Philharmonic Orchestra (HQ)

Marsz Imperialny – skomponowany przez J.

Orchestral Cover of Rolling in the Deep by Adele

“Rolling in the Deep” w wersji symfonicznej. Miejscami piękne, polecamy.

The World Is Round – Gertrude Stein – Pocket Oper

Z “Opery Kieszonkowej” na podst.

Nixon In China – This Is Prophetic!

Znana aria “This is Prophetic” z opery “Nixon w Chinach” Johna Adamsa

Zaha Hadid on song: China’s Guangzhou Opera House

Nowy budynek opery w Guangzhou, Chiny

Tesla: George Westinghouse Aria

Z opery “Tesla”, aria George Westinghouse’a

J- Dilla w Telewizji Opera

Utwór “Suite for Ma Dukes”

Thomas Oboe Lee: The Inman Diaries, Flossie

Thomas Oboe Lee: The Inman Diaries, Flossie

Rahzel & String Section + Das Racist, Carnegie Hall 2.13.11

beatbox symfoniczny w wykonaniu Das Racist, Rahzel, zebrał wielkie brawa w Carnegie Hall podczas dorocznej gali benefitowej organizowanej przez Philipa Glassa

Leszek Mozdzer Incognitor (L. Mozdzer)

Leszek Mozdzer Incognitor (L.

Jerry Springer – The Opera (2005) – The Haunting

Nawiedzenie w operze Jerry’ego Springera

Thomas Oboe Lee: The Inman Diaries, Flossie

Flossie w operze Thomasa Oboe Lee

Jerry Springer – The Opera (2005)Part 4:Talk To the Hand

Opera Jerry’ego Springera- “laska z hujem i sercem”

Tomorrow, in a year – A Darwin electro-opera

Opera o Karolu Darwinie- “Jutro, za rok”

Jerry Springer – The Opera (2005) – The Haunting

Jerry Springer – The Opera (2005) – The Haunting

Narodowa Orkiestra Młodzieżowa Jamajki (The National Youth Orchestra of Jamaica) gra reggae symfoniczne

Narodowa Orkiestra Młodzieżowa Jamajki (The National Youth Orchestra of Jamaica) gra reggae symfoniczne

Heroes – Symphonic Version

Heroes – Symphonic Version

Lunapark – Aphex Twin/Yinweythek Ylow

Lunapark – Aphex Twin/Yinweythek Ylow

Robot Quadrotors Perform James Bond Theme

Robot Quadrotors Perform James Bond Theme

Phoneheads ‘Subject Beautiful’ (Live in Tonhalle)

Phoneheads ‘Subject Beautiful’ (Live in Tonhalle)

Steve Reich z Muzyką dla 18 Muzyków

Steve Reich z Muzyką dla 18 Muzyków

Sarah Brightman & Antonio Banderas – The Phantom Of The Oper

“Upiór w Operze” w wykonaniu Sarah Brightman- polecamy koniec, warto!

Arvo Pärt w Telewizji Opera

Arvo Pärt w Telewizji Opera

“Truman śpi” Filipa Glassa

“Truman śpi” Filipa Glassa

Przyszłość czyli Opera Genetyczna

Czy czeka nas przyszłość życia w tak poschizowanych mafio-państwach, jak to pokazane w operze- musicalu “Repo”. Już dziś wokół nas wybuchają elektrownie atomowe, toczą się wojny z dyktatorami z upiornych snów. Żyjemy w świecie “dziwnych” mediów, nie jesteśmy wolni.

Żyjemy w “miłych” czasach gdy cenzuruje się nawet operę

‎Dwóch kompozytorów oper temat kontrowersji ruszyło. Jeden na spotkaniu w Warszawie opowiadał że Izrael to ostatnie państwo gdzie stosuje się apartheid. Inny- John Adams- mielił temat 3,7 miliona ludzi wypędzonych z ich własnego kraju, muszących płacić za wodę czy drewno które kiedyś było ich.

Telewizja Opera: przypominamy że opera jako sztuka rozkwita

Prowadzę bez większych sukcesów kanał kulturalny w polskiej przestrzeni internetowej. Nigdy nie słyszałem że są jakieś subwencje- po prostu dopłacam do tego. To trochę dziwne ktoś coś rozdaje w ogóle. W normalnych krajach to nie rząd rozdaje pieniądze (to korumpuje), ale rozmaite niezależne komisje, rady, councile. Oto na przykład współczesna kultura- elektro -opera “Jutro, za rok”.

Operetkowy przywódca Kaddafi chyli się ku upadkowi?

Muammar Kaddafi, operetkowy despota stal się nawet bohaterem scenicznym pląsającym w rytm bejsów dramów i dżangli.

W USA cenzuruje się operę o konflikcie izraelsko-arabskim

Amerykanie są cudowni. Ostatnio cenzurują nawet opery. Oto nie odgrywa się już “Chóru Wypędzonych Palestyńczyków” z jednej ze znanych oper współczesnych. Palestyńczyków z ich rodzinnych ziem wypędzono 3,8 miliona, ich ziemię ukradli, po prostu przemocą ukradli obywatele Izraela (na których winę wpływa fakt że ich z kolei ograbiono i zdziesiątkowano w Europie).

Opera o genezie konfliktów na Bliskim Wschodzie

John Adams swoją operą “Śmierć Klinghoffera” utrafił w sedno bezeceństw dziejących się na Bliskim Wschodzie. Lata pielęgnowanych blizn zmiecionych pod dywan. Aż to wszystko wybucha. I kończy się na zwykłych ludziach, ofiarach cywilnych. Na tobie i na mnie.

Wasze wakacje też się tak mogą skończyć.

Kilka słów o operze w Polsce, a raczej jej braku

Mało jest tak bardzo zniszczonych latami ustrojowych utopii i biedą branż jak opera. Opery praktycznie w Polsce nie ma.

Końcowa pieśń z “Rozpustnika”

Końcowa scena z głośnego niedawno filmu “Libertyn”- po naszemu trafniejsze jest tłumaczenie “Rozpustnik”. I piękna muzyka współczesna, śpiewana, jak pamiętam, przez Hilary Summers.

Sarah Brightman z piosenką “This Love”

Sarah Brightman z piosenką “This Love” do videoklipu ze scenami z gej-westernu “Góra Brokeback ”

Symfonia numer 3 Filipa Glassa

Oto Symphony No. 3 autorstwa Filipa Glassa. Dyryguje Magnus Martensson, gra- Slee Sinfonietta. Medytacyjny i spokojny utwór typowy dla pana Glassa.

Pieśń Wieczorna Filipa Glassa

Pieśń Wieczorna pochodzi z opery P.Glassa pt. “Satyagraha”. Bardzo medytacyjna muzyka. Słowa pochodzą zapewne z eposu “Bhagavad Gita”.

John Adams – Grand Pianola Music

Ta muza Johna Adamsa, jednego z kompozytorów którego twórczość uznawana jest za ważną część muzyki współczesnej, przypomina mi lata 70-te i tą energię dzieci-kwaitów. Ładne.

“If ” do muzyki Michaela Nymana

Telewizja Opera stara się zapewnić Państwu pogodny okres świąteczny. Zapraszamy na Hilary Summers śpiewającą znaną z końca filmu “Libertyn” pieśń “If ” do muzyki Michaela Nymana.

Opera o zrujnowanym domie muz

Takich obiektów jest na świecie wiele. Zrujnowane domy muz. Jednym z nich jest opera na rynku w Głogowie. Ta śląska aglomeracja ongiś miała operę przy staromiejskim rynku, dziś będącą kupą ruin. Zaś na filmie do utworu M. Nymana pokazywane jest zrujnowane kino “z pięknej epoki” w centrum Meksyku.

Reformy oferty kulturalnej w regionie- przykład Brandenburgii

Reformy oferty kulturalnej w regionie na przykładzie kraju związkowego Brandenburgii Frankfurt nad Odrą, 65-tysięczne miasto zaraz za polską granicą na Odrze, zlikwidował stałą trupę teatralną i zamiast tego zbudował od podstaw gigantyczne Kleist Forum, mieszczące salę umożliwiającą odgrywanie oper, musicali, baletów. Ongiś miasto oferowało mieszkańcom jedynie przedstawienia miejscowego zespołu teatralnego mającego niejako wyłączność na subwencje, po reformie oferuje rozrywkę, jakiej nie mają w swojej ofercie nawet i dziesięciokrotnie większe miasta polskie. Co jest głównym fundamentem reformy niemieckiej kultury i sztuki? Jest nią teoria ekonomiczna.

Kibolska video-opera

Oto videoopera, autorsta Cypriana Gaillarda, z muzyką nawiazuącą do minimalistycznych utworów Filipa Glassa. Autor traktuje o tematach rozpadających się przestrzeni miejskich, operuje ujęciami urbanistycznych utopii dawnych soc-(k)rajów.

Meredith Monk

Film dokumentalny o Meredith i jej twórczości autorstwa P. Greenawaya.

Walizki Tuluza Lupera- Opera multimedialna

Można w nią grać. Dzieło Pana Greenawaya.

Gdy rozkładają się rybki akwariowe

Zet i Dwa Zera to zakręcony psychodramat operowy uwieczniony na taśmie celuloidowej przez Petera Greenawaya. Opowiada o fazach dwójki zoologów.

“In Re Don Giovanni”- Mozart zremiksowany na minimalizm

Brytyjski kompozytor współczesny Michael Nyman ongiś wziął na tapetę Mozarta i jego “Don Giovanni”. Oto efekt, zmiksowany z ujęciami wykonanymi przez telewizję BBC.

Opera “O mężczyźnie, który pomylił żonę z kapeluszem”

Opera Nymana “O mężczyźnie, który pomylił żonę z kapeluszem”. Tutaj w wersji włoskiej. Minimalistyczna, repetetywna, urzekająca. Autor libretta: Oliver Sacks.

Opera Królewska i jej “Ibiza Uncovered”

Pan Ianucci odwiedził Operę Królewską i jej nową produkcję pt. “Ibiza Ujawniona”. Dziwił się czy może być bardziej wyuzdanego niż Mike Oldfield, a potem pytał wręcz, co dziś uważamy za sztukę….

Bajkoopera oblana sosem politpoprawności

Wideoopera Katarzyny Kozyry pt. “Summertale” jest fascynującym pastiszem konwencji. Konwencji bajki, która nagle oblana jest sosem politpoprawności w wykonaniu transpłciowej Glorii Viagry, wyrastającej na krasnoludzkim ogródku z jakiegoś smardza po całonocnej burzy.

Nobuo Uematsu w Telewizji Opera

Neoromantyczna muzyka Nobuo Uematsu jest tłem najlepszych gier komputerowych Współczesności. W rytm jego melodii łączą się w uniesieniu bohaterowie mang władający Ziemią nad naszymi głowami. Walczący z niezwykłymi nam, zwykłym zjadaczom chlepa, siłami zła i ciemności.

Utwory z “atomowej” opery Johna Adamsa

Tą okrzykniętą mianem wybitnej operę “Doktor Atomik”, traktującej o autorze bomby atomowej, wyróżnia kilka wybitnych fragmentów. Na bazie opery kompozytor opracował nawet symfonię, jedną z moich ulubionych:

Wim Mertens i jego kompozycje

Z kultowego filmu “Brzuch Architekta”. Oto Wim Mertens, flamandzki muzykolog i jego minimalistyczne kompozycje.

Gattaca: genetyczna wizja przyszłości

Gattaca- wyrafinowana wizja przyszłości, chłodna i przerażająca zarazem. Liczą się geny. W świecie przyszłości zaczęto manipulować przy ludzkim genomie, i po jakimś czasie wszystko zaczęło się kręcić wokół idealnej sekwencji genów, która już na starcie sytuowała nas w odpowiedniej klasie społecznej.

Jedyny kontratenor na dzielni

Popieramy swoich. Chavs to rodzaj zubożałych dresów z Wielkiej Brytanii. Jak się okazuje, i tutaj są kontratenorzy, i to kurcze, w miarę dobrzy. Trochę muka być jedynym kontratenorem na dzielni, ale cóż- tak bywa. Ziom zaczyna gdzieś w połowie filmu. Po tym jak spali lolka. LOL.

“Don Giovanni” w stylu nieco współczesnym

Znasz melodię mozartowskiego “Don Giovanni”? A co powiesz na współczesną wersję tego utworu, zagraną, jak to określa kompozytor Michael Nyman, w stylu “Jerry Lee Lewis’a” (cokolwiek to znaczy).

Tv Opera na tydzień dumy środowisk LGBT

Z okazji tygodnia dumy środowisk LGBT- ich hymn, notabene z “Opery Jerrego Springera”. Którego może nie znają. Warto przypomnieć, bo kultura muzyczna nisko się ma.

Genetyczna wizja przyszłości w emooperze

“Repo- Opera Genetyczna” roztacza przed nami przerażającą wizję przyszłości. Oto jesteśmy w niedalekiej przyszłości, gdzie władzę nad ludźmi przejęły korporacje, grupy interesów. To jest rok bodajże 2056.

Emoopera dla emo i extreme-gotów. Mroczniej nie można.

Opera dla emo i extreme-gotów. Mroczniej nie można. Ofiara spekulacji organami do transplantacji wkrótce zginie.

Utwór na Światowy Dzień bez Telewizora- “4:33” Cage’a

Wybrałem utwór z Top Ten muzyki klasycznej. Johna Cage’a 4:33. Ten utwór jest zwykle zabawny dla publiczności. Ba, wszyscy możemy go zagrać.

Światowy Dzień bez Telewizora był co prawda wczoraj, ale i dziś z chęcią polecam ten utwór.

Weneckie Sidła na Światowy Dzień Bez Telewizora

Wkleiłem na fejsbukowy profil czasopisma Opera informację o tym, że ktoś ogłosił dzisiejszy (już) dzień dniem bez telewizora. Powtórzmy to proszę wszystkim uzależnionym. Macie powkręcane w głowy dziwne historie i nie jesteście wolnymi ludźmi, bo telewizja zniewala wasze umysły.

Opera niepoprawna politycznie

Na świecie dochodzi niewątpliwie wciąż do wojen, wygnań, naruszeń praw człowieka. Ot tak, w dwóch prawie normalnych społeczeństwach nagle narastają konflikty które kończą się użyciem przemocy. Twój kraj właśnie używa przemocy gdzieśtam. A co, jeśli to jest wojna o zasoby? Wojna niesprawiedliwa? To że ty o tym nie czytasz codziennie w prasie, może tylko źle świadczy o przekupionych bądź z innych powodów niewydolnych mediach w twoim kraju?

Symfonia Doktora Atomika

Rzadko kiedy spotykam się z muzyką tak dobrze oddającą uczucia, tak wiernie naśladującą np. moment zrzucenia bomby atomowej na Hiroszimę. Jest to rozwinięta nieco muzyka z opery Johna Adamsa pod tytułem “Doktor Atomik”, traktującej o rodzinie Oppenheimerów i rozterkach w związku ze zrzuceniem bomby atomowej na cywili w Hiroszimie.

Opera współczesna. Minimalizm, Nyman, Glass i inni

Myliłby się ktoś gdyby sądził że opera we współczesnych czasach nie istnieje. Istnieje, ba, ma się dobrze. Przyszli dziś znajomi, siedzą i naciągają nasze bębny (niestety nie mamy gdzie mieć prób, a nasz koncert na WOŚP coraz bliżej). Zapodałem im w związku z tym selekcję współczesnej muzyki operowej. Opera dziś to minimalizm i postmodernizm. Wielkim hitem jest opera parodiująca talk-szoł Jerrego Spingera, w którym występują rozmaite amerykańskie białe śmiecie (white trash, jak to się nieelegancko nazywa). Ów talkszoł to miejsce występów tranzwestytów, nazistów, karłów, i wszystkiego co jest dziwne, i odbiega od ogólnych norm, ale broni swej normalności.

Philip Glass: Godziny

Aj taki znany minimalista amerykański. Gra Bianka Parlic, Synagoga w Nowym Sadzie, 2005 rok.

Jutro nie stanie się nic…

Motorem napędowym rozwoju wielu krajów jest demokracja. Demokracja to dla ekonomisty nic innego niż konkurencja na rynku politycznym. Partie muszą ciągle starać się, działać, wdrażać nowe pomysły, bo obok są inni. Inne lekko tylko inne partie, inni nawet podobni z poglądów politycy, tylko jacyś bardziej zdeterminowani. Demokracja dla świata polityki jest tym samym czym wolny rynek dla świata gospodarki. Jaki kask na snowboard kupiłbym gdyby producent miał monopol? Pewno byłby drogie i wszystkie byłyby w jednym typie, i nie miałyby wbudowanych głośniczków do słuchania muzyki (dziś coraz bardziej standard). Monopole niepoddane presji konkurencji nie są zbyt innowacyjne- tego uczy teoria i praktyka gospodarcza.

150 lat opery “Halka” Stanisława Moniuszki

Poszliśmy z A. do opery. A. spóźniła się… 45 minut. Dziwne, w zachodniej Polsce jak bębniarze umawiają się by pograć o 5-tej, i się przyjdzie 3 minuty po piątej to nie dość że już dawno grają, to jeszcze zwrócą uwagę. A po tej stronie linii Azja- Europa czas płynie jakby inaczej. Z półgodzinnym opóźnieniem dotarliśmy do opery, i jednak nas wpuścili. W środku paplanina, 150-lecie premiery “Halki” St. Moniuszki więc zjechały się rozmaite szychy i chcą gadać. Dobrze żeśmy się spóźnili, kto by zdzierżył pół godziny suchego nawijania.

Zdunikowski- najlepszy polski tenor

Jak to wygodnie mieszkać koło opery. Poszedłem sobie dzisiaj na salon Marii Fołtyn. A tak jakoś stwierdziłem że dawno w operze nie byłem i warto by wpaść. Ogólnie impreza to nieco nudna, co chwila wybuchałem śmiechem widząc dzieci w chórze poubierane jakby z jakiejś moherowej rodzinki (dziecko z żabotem i dziewczynki w atłasowych sukienkach z kwiatkami). Pieśni Moniuszki były nawet nawet, ale zachwyciło mnie „Znasz-li ten kraj”, którą śpiewał Adam Zdunikowski, wg osób które pytałem, najlepszy polski tenor. Śpiewa wg mnie tak dobrze jak najlepsi tenorzy świata. Gdzie indziej byłby znany jak Pavarotti. W Polsce, kraju w którym dziennikarze chyba do oper nie chadzają, śpiewa w małej salce dla grona 100 osób. Nikt nawet nie napisze o nim na pierwszej stronie żadnej gazety, nie puści w prime-time jego głosu.

Życie jest ciężkie, niesprawiedliwe, brutalne, rozczarowujące…

W “Straży Nocnej” Peter Greenaway każe nam wierzyć że świat jest zły: “Życie jest ciężkie, niesprawiedliwe, brutalne, rozczarowujące, nie do zniesienia. Nie ma sprawiedliwości i nigdy jej nie będzie”.

Mimo to ten vj i reżyser robi świetne filmy, ze świetną muzyką.

Wim Mertens i jego kompozycje

Wim Mertens funkcjonuje gdzieś na obrębie moich zainteresowań muzycznych. Warto chyba o nim wspomnieć dla mojego czasopisma “Opera” (http://lubczasopismo.salon24.pl/opera/ ). To wokalista kontratenorowy, flamandzki kompozytor i muzykolog. Oto kilka utworów tego artysty.

Philip Glass- od offowego loftu do sławy

Ten bodajże najbardziej znany współeczesny kompozytor jest między innymi buddystą, i jednym z filarów nowej epoki w muzyce i generalnie w kulturze- minimalizmu.

Akhnaten- minimalistyczna opera Philipa Glassa

Philip Glass jest autorem tryptyku oper minimalistycznych (Portrait Trilogy)poświęconych trzem największym postaciom wszechczasów. Trzem ludziom którzy w największym stopniu wywarli wpływ na nasze życie. Byli to: Gandhi (Satyagraha)Einstein (Einstein on the Beach), i opera o egipskim faraonie Echnatonie (Akhnaten), będąca ukoronowaniem tego tryptyku.

Opera współczesna czyli “Fu fu fu fuck You”

Lubię operę, najbardziej minimalistyczną. Ta, trochę opera, trochę musical, pastisz telewizyjnego talk-show, jest śmieszna. Śpiewają „Fuck You- Pierdol Się”:

Philipp Glass- “Poranne pasaże” z soundtracku do filmu “Godziny”

Czasem siadam przed komputerem by posłuchać muzyki. Czasem potrzebuję odsapnąć, poczytać co się dzieje gdzie indziej. Dokonać reorientacji w świecie, który przez tą chwilę już się zmienił, a w którym jestem tylko małym pyłkiem, taką mróweczką. Mającą swoje zasady, wierzącą że jak się swoje robi dobrze to wszystkim jest lepiej… Ale wciąż tylko mróweczką.

Kinematografia w Polsce. Życie w Polsce nie jest filmem.

Polska kinematografia mnie smuci. Dotuje się głównie kinematografię historyczną, zwykle martyrologiczne kicze, a pomija współczesne kino. Jako młodemu Polakowi brakuje mi normalnego współczesnego kina. Wymiotować mi się chce gdy słyszę o bohaterstwie i przelewaniu krwi. W 90 % przypadków bohaterstwo w ostatnich 200 latach to nie było bohaterstwo, ale głupota. Więcej zrobił Konrad Wallenrod niszcząc wroga od wewnątrz. Nawet młody jeszcze biblijny Dawid był mądrzejszy- do Goliata celował z procy, zamiast wdawać się w bezpośrednią walkę. 200 tysięcy osób, zniszczone milionowe miasto- oto bilans polskiej martyrologii powstania warszawskiego.

W Polsce klaszczą Rubikowi, a na Zachodzie minimalistom…

Minimalizm w muzyce cywilizacji zachodnioeuropejskiej objawił się wpływami muzyki innych kultur, w których repetytywność często była normą.

Jak zreformować teatry i przywrócić operę w woj. lubuskim?

Fot. Teatr w Zielonej Górze, a ongiś, w latach 1931-39 także opera

W wielu mniejszych polskich miastach teatry zanikły, mimo że istnieje wystarczająca infrastruktura techniczna do wystawiania sztuk teatralnych.

Największy kompozytor tej epoki pisze operę “Kepler” o żagańskim astronomie

Powstaje opera największego obecnego kompozytora naszych czasów, Filipa Glassa, o żagańskim astronomie Johannesie Keplerze (1571- 1630). Kepler to wynalazca przecinka w ułamkach dziesiętnych, trzech praw, jakimi rządzą się ruchy planet Układu Słonecznego.

Glass kończy operę o Johannesie Keplerze, żagańskim astronomie

Johannes Kepler (1571—1630), żagański astronom, ma już operę o sobie. Najwybitniejszy bodaj kompozytor współczesności kończy już swoje hiponotyczno- minimalistyczne opus magnum. Do obejrzenia w Linzu w Austrii w listopadzie 2009.

Wspominając operę w Ziel. Górze

składam wyrazy żalu że przedwojenny budynek opery w Zielonej Górze, dziś nie pełni funkcji typowych dla teatrów w miastach tej wielkości w krajach ościennych, a także coraz bardziej, w miastach porównywalnej wielkości w Polsce.

Na tle gwiazd kina etiopskiego widać kryzys polskiej kultury

Trwa festiwal „Filmy Świata”, a ja jestem pod ogromnym wrażeniem mądrości reżysera etiopskiego, Hajle Gerima. Jego wspaniały film „Teza”, wyświetlony wczoraj w kompletnie przepełnionej sali, otrzymał na końcu entuzjastyczne oklaski publiczności, pokazując że wart jest nagród którym go obsypano.

March 22nd, 2011

W ramach festiwalu filmów dokumentalnych MFF “Watch Docs” byłem na filmie o wspólnej kolonii letniskowej „Four Seasons Lodge” ostatnich żyjących „survivors”, Żydów ocalonych z holokaustu, tych którzy przeżyli obózoncentracyjny. Miałem łzy w oczach. Ci ludzie na tym filmie, ci Polacy- Żydzi mówią po polsku, są jak zwykli Polacy poza swoim wyznaniem.

“Chcę zobaczyć” (بدّي شوف)

Francuski film paradokumentalny o Libanie „Chcę zobaczyć” (بدّي شوف) z Catherine Deneuve jako dziennikarką był wg mnie największą gwiazdą warszawskiego festiwalu filmów dokumentalnych „Watchdocs” 2008. Oto esencja „ruchomego obrazu”. Kino drogi, drogi przez Liban zniszczony wojną. Twórcy filmu: Joana Hadjithomas i Khalil Joreige do zniszczonego wojną z 2006 roku Bejrutu zaprosili Catherine Deneuve, za przewodnika po zniszczonym państwie dając jej ich ulubionego aktora, Rabiha Mroué. Razem odbyli podróż po najbardziej zniszczonych rejonach kraju.

Sara Brightmanowa- znasz jej głos?

Ćwiąkalski Ćwiąkalskim- a tu śpiewa Sara Brightmanowa, że potraktuję jej nazwisko tak jak Czesi. Wg mnie jeden z najlepszych głosów tej epoki. Poznajcie Sarah Brightman:

Opera w wersji trip-hopowej

Bardzo podoba mi się we współczesnej operze nurt trip-hopowy- choćby trip-hopowa aria Invy Muli- Çako w „Piątym Elemencie”. Podobnych przykładów ostatnio jest nieco więcej, por. „Dogoń Poranek” w emo-operze Repo!- Operze Genetycznej.

Kontratenor- mężczyźni śpiewają “kobiecym” głosem

Kontratenor to wysoki głos męski skalą zbliżony do altu lub sopranu. Technika śpiewania przypomina śpiewanie falsetem. Rozróżnia się kontratenor sopranowy, mezzosopranowy i altowy. Dziś tą techniką śpiewacy wykonują wysokie partie przeznaczone ongiś dla kastratów. W Polsce nieco mężczyzn śpiewa wysoko tylko cokolwiek się tego wstydzi. Dlatego kontatenor w polskiej, bardzo zmaczoizowanej kulturze, jest praktycznie nieobecny. Nie jest możliwe że ktoś z facetów przyjdzie do polskiej “Szansy na sukces” i wyjedzie takim głosem, jak mój drugi przykład pokazuje. To się zmienia, ale “polski maczo” eroduje powoli…

Geneza wojen i terroryzmu- opera “Śmierć Klinghoffera”

Polsko drżyj! Przepędzenie, Vertreibung nie jest niczym dobrym. Podobnie jak wojny.

Dużo przecierpieli mieszkańcy tego kraju pod flagą biało czerwoną. Oby w przyszłości taki los się im nie powtórzył.

Skąd się bierze zło.

Warszawska Jesień: dom wariatów w filharmonii

Poszedłem wczoraj na „Warszawską Jesień”, na „Glanz” i „Orchester-Finalisten” Karlheinza Stockhausena. Wykonawcami byli muzycy z kraju legalnej marihuany: zespoły Asko/ Schönberg Ensemble z Amsterdamu. Ale dziwne- można było jedynie westchnąć że żyjemy w nudnym, konserwatywnym kraju, gdzie żaden muzyk nie pozwoliłby sobie na tarzanie się z wiolonczelą czy puzonem po podłodze (utwór „Orchester-Finalisten”). Muzycy z liberalnego kraju świetnie uchwycili nastrój paranoicznej muzyki. Zamienili na chwile Salę Kameralną Filharmonii Narodowej w dom wariatów. Wypadali jak gdyby zabłąkani z jednych odrzwi, grali połamane partie na puzonie i znikali za następnymi. Machali nogami, rękoma, na scenę kocimi ruchami wszedł uderzający w gong mim. Pani grała na flecie, urywała i z zakłopotaną mina powtarzała „sorry, sorry”, jak gdyby zapomniała nut tudzież popełniła inną straszność.

Próbują naśladować arię divy z “Piątego elementu”

Kto z was pamięta technooperę na końcu filmu “Piąty Element” i znakomity popis mozliwości Invy Muli, albańskiej sopranistki?

Oto próba internautki:

Muzyka do gier komputerowych: GTA 4

Dziś czasy takie że dla kompozytora źródłem największej popularności jest muzyka do gier komputerowych. Może być bardzo ambitna, czego dowodem jest popularność japończyka Nobuo Uematsu (seria gier Final Fantasy).

Buccaneer – dancehallowy nawijacz który połamał operę

Jeśli chcielibyśmy poszukać wątków opery w kulturze densholu- rodzaju dyskotekowej, odpowiednio płytkiej muzyki dla rastafarian, rodzaju popkultury rasta, to trafimy na nawijacza o ksywce Buccaneer. Jego zajawka na robienie pastiszu z tej nadętej formy sztuki połączona z talentem śpiewaczym potrafi wyprodukować rodzaj ściekającej spermą maczoopery dla upalonych bywalców denshholowych baunsów. Jeden z jego albumów ma tytuł “Da Opera”.

Opera dokumentalna: święty Spermion i żydowski apartheid

Pokazana w minioną sobotę w ramach festiwalu filmów o prawach człowieka „Watchdocs” gejowska opera dokumentalna zszokowała mnie. Mozaika filmów na tym festiwalue jest przeróżna- na poprzednim dokumencie jaki oglądałem szliśmy z kamera za ludźmi którzy przez 2 godziny pchali do swojej wioski wagon kolejowy z chlebem. To gdzieś na północy Rosji- chleb tam dowożą we wtorki kolejką wąskotorową, wagon zostawiając na początku bocznicy het-het od wioski. Fot. Kadry z Filmu “Chlebnyj djen” A tutaj wkraczamy w świat luksusu, opery zrobionej na kaprys reżysera. Muzycznie bardzo dobrej, nota bene. Problemy środowiska homoseksualistów to problemy świata funkcjonujących demokracji, problemy cywilizacji luksusu- ten dysonans widać dość wyraźnie na tle rozlicznych filmów tego festiwalu. Opera opowiada dzieje dwóch aktywistów walczących z brakiem dostępności leków retrowirusowych pomagających żyć z AIDS. Bohaterzy: Tim McCaskell oraz Zackie Achmat z Afryki Południowej są pokazani jako współcześni święci. Chory na HIV homoseksualista Zackie z RPA odmawia przyjmowania leków retrowirusowych aż będą one dostępne dla wszystkich chorych. Jest członkiem Afrykańskiego kongresu narodowego centrolewicowej partii rządzącej wówczas w RPA. Do protestującego członka partii przyjeżdża do niego Nelson Mandela. Osoba ta zaczyna od indywidualnego, samotnego protestu, a kończy go tak że wokół niej tworzy się cała organizacja. Twórcy dokumentu przedstawili różnych zmarłych aktywistów walki ofiar choroby jako świętych, wymyślając dla nich takie nazwy jak św. Spermion. Świętą ogłosili kobietę którą lokalna społeczność, także chora na HIV, ukamieniowała za publiczne wyznanie o swojej chorobie w południowoafrykańskiej telewizji jakieś dwie dekady temu. Świętym ogłosili dziecko, które chodziło do szkoły z tą chorobą i wcale nie ukrywało że jest na nią chore. Co więcej, to dzięki temu dziecku prezydent kraju uczynił leki retrowirusowe, dość kosztowne, dostępnymi dla wszystkich.

Eryk Whitacre: co to za gatunek muzyki?

Moim zdaniem jest to jedno z najciekawszych moich odkryć muzycznych w sieci. Eryk Whitacre zajmuje się raczej muzyką chóralną, ale czasem tknie też orkiestrę symfoniczną. Trudno mi to sklasyfikować: jest to albo mistyczny minimalizm, albo już muzyka postminimalizmu, bo trochę atonalna.

Dziś gra w Warszawie jeden z dwóch największych minimalistów

W tym tygodniu wielkie gratki dla fanów minimalizmu w muzyce współczesnej. Oto dwóch największych reprezentantów gatunku występuje w tym tygodniu w Polsce. Michael Nyman wystąpi dziś w Łazienkach pod pomnikiem Szopena o godzinie 20.00 (czyli za trzy godziny) wraz z Michael Nyman Band, a Philip Glass wystąpi ze swoimi muzykami podczas festiwalu Kody w Lublinie. Ma dwa koncerty: w dniach 18 i 19 maja. Koncert Nymana jest bezpłatny, koncerty Glassa kosztują po 100 zł.

Największy kompozytor tej epoki- dziś w Polsce

Słuchamy muzyki – odgłosów z bocznic. Bo taką bocznicą był Filip Glass, który do roku 1976 dorabiał jako taksówkarz w Nowym Jorku. Dopiero po operze „Einstein na plaży” stał się komercyjnym kompozytorem.

]]>
http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/10/09/radiotelewizja-program-20142015/feed/ 0
Trzy obowiązujące konstytucje polskich aglomeracji wydane przed wyborami samorządowymi. Gdańsk, Kraków, Górny Śląsk. http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/09/04/trzy-obowiazujace-konstytucje-polskich-aglomeracji-wydane-przed-wyborami-samorzadowymi-gdansk-krakow-gorny-slask/ http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/09/04/trzy-obowiazujace-konstytucje-polskich-aglomeracji-wydane-przed-wyborami-samorzadowymi-gdansk-krakow-gorny-slask/#respond Thu, 04 Sep 2014 17:22:52 +0000 http://poselska.pl/?p=57694 Prowadząc wydawnictwo, znajduję różne- niepotrzebne akty prawne. “Nikt ich nie kupuje”, ponieważ, mimo skutecznego uchwalenia w przeszłości, po prostu jakby wyszły z obiegu jako normy prawne. Lokalne konstytucje nie sprzedają się w wydawnictwie opracowań, dokumentów i aktów prawnych. Niezbyt widać szanse na poprawę tej sytuacji.

Część nauk politycznych, żywa w innych krajach, jak nauki o federalizmie fiskalnym, w Polsce dopiero się rodzą. Tak samo jest z przekonaniem do powrotu do różnych starych, nie zawsze słusznie zaniechanych, obowiązujących norm prawnych. Od lat tak jest z polską demokracją lokalną. Można się zżymać na ten osąd, ale tak jest. Szczególnie widać to w przypadku różnych rad aglomeracji, ich tradycyjnych, reprezentacyjnych gremiów samorządowych.

Porządkując różne dokumenty w gazecie, można znależć całkiem dobre prawodawstwo, jakby zapomniane lub zarzucane. Nawet wydajemy różne dawne, ale nadal ważne i obowiązujące akty prawne w formie reprintów. Na adrestatach przesyłek- politycznych instytucjach-  ciężko wymóc by je choćby kupili, a co dopiero, stosowali.

Przed wyborami samorządowymi w pośpiechu wyszukuję i drukuję lokalne prawodawstwo. Zarzucono na przykład organy samorządowe w polskich aglomeracjach. Prawodawstwa dla Warszawy jeszcze nie odkopywałem, ale i bez tego, mamy co publikować. Okazuje się, że już przed wojną wiele polskich aglomeracji miało specjalne prawodawstwo jakim cieszą się duże europejskie aglomeracje czy stolice. Dziś- politycy z centrali chcą oszczędzać, cięcia dotknęły – organy samorządowe aglomeracji, ongiś mających specjalne prawa.

Szkoda, ponieważ aglomeracje się opłacają, choćby dla samych wpływów podatkowych warto aby się rozwijały, a w praktyce są – albo sztucznie scalane w scentralizowane gminy, albo- wpędzane w inne, próbne konstrukcje nowych form prawnych jak “rady dzielnic”,- do jakich redukuje się lokalne gminy przy scalaniu miast z ościennymi gminami. Tymczasem w Warszawie Rady Dzielnic zanikają przy ciągle redukowanym polu ich kompetencji. W efekcie, polska demokracja lokalna jest oparta o słabe, pomieszane i przypadkowe prawodawstwo. Powstają “miasta -giganty” podczas gdy duże europejskie aglomeracje to zlepki niewielkich osobnych gmin miejskich. Ongiś podobnie działały polskie aglomeracje.

Adam

 

dotyczy: seria wydawnicza “Konstytucje dla polskich aglomeracji”

 

Nowość wydawnicza! Seria “Konstytucje polskich aglomeracji”

 

W związku ze zbliżającymi się wyborami samorządowymi Wydawnictwo Gazety Poselskiej proponuje Państwu zakup publikacji z serii “Konstytucje polskich aglomeracji”. Są to poprawione i uzupełnione reprinty trzech oryginalnych konstytucji lokalnych obowiązujących i uchwalonych dla polskich aglomeracji. Są one wydane w twardej oprawie, ze słowem wstępnym wydawcy.

 

Każdy tom jest wydany w twardej oprawie. Cena jednego tomu: 35 PLN netto.

 

Formularz zamówienia: (wyślij majlem na zamowienia[malpa]wieczorna.pl, faxem +442035142037)

 

Nazwa instytucji:…………………………………….

NIP: ………………………………………………………..

Adres do faktury: ………………………………………

Adres do wysyłki, jeśli inny: ………………………..

 

Zamawiam następujące tomy:

[  ]  Tom 1:-lokalna konstytucja dla aglomeracji Krakowa

[  ]  Tom 2:-lokalna konstytucja dla aglomeracji Gdańska (obejmuje ok. 70 % Trójmiasta)

[  ]  Tom 3:-lokalna konstytucja dla aglomeracji Górnego Śląska

[  ]  Tom 4:-Rozwiązania niemieckie. Konstytucja kraju związkowego Brandenburgia jako przykład konstytucji regionalnej.

 

 

Data:……………………….      Miejscowość:…………………. Pieczęć, podpis: ……………………

 

 

 

Treść aktów prawnych:

 

 

 

 

“Konstytucja Województwa Śląskiego”

Katowice, 3. września 2014 r. ISBN 978-83-64326-12-7

 

For these nations, the Sclavenoi and Antae, are not ruled by one man, but they have lived from of old under a democracy (en demokratia ek palaiou bioteousi), and consequently everything which involves their welfare, whether for good or for ill, is referred to the people (es koinon agetai). (Procopius of Caesarea, Wars VII 14.22, c. AD 500- c. AD 565)

Szanowni Państwo,

Wydawnictwo wydaje jednorazowo “Konstytucję Województwa Śląskiego” z tekstem konstytucji woj. śląskiego. Nie gwarantujemy poprawności korekty do aktualnego stanu prawnego: zrobił ją redakcyjny prawnik na bazie współczesnych i nieco podobnych konstytucji krajów z których składają się: Czechy, Słowacja, Niemcy. Konstytucje lokalne w krajach ościennych, w odróżnieniu od konstytucji woj. śląskiego, są nadal przestrzegane. Wzywamy do respektowania konstytucji aglomeracji Górnego Śląska.

Tekst ogłoszony: pdf D19200497.pdf
Status aktu prawnego: obowiązujący, (uchylony nieskutecznie 1945-05-07)
Data wydania: 1920-07-15 00:00:00 CEDT
Data wejścia w życie: 1919-06-28 00:00:00 CEDT
Data obowiązywania: 1919-06-28 00:00:00 CEDT
Data uchylenia: brak
Organ wydający: SEJM

 

Niekuteczność prawna prób uchylenia Konstytucji Województwa Śląskiego przez władze epoki komunizmu.

Statut Organiczny Województwa Śląskiego był nieuznawany przez władze komunistyczne, próbowano go formalnie znieść przez Krajową Radę Narodową ustawą konstytucyjną z 6 maja 1945, która weszła w życie 7 maja. Ustawa konstytucyjna znosząca Statut została uchwalona przez Krajową Radę Narodową niezgodnie z wymogami legalizmu: niezgodnie z kompetencjami KRN[1] i bez podstawy prawnej. Konstytucję zawierającą statut probowano nieskutecznie znieść w trakcie formalnego trwania IV kadencji Sejmu Śląskiego[2], jednocześnie łamiąc regułę Lex posterior generali non derogat legi priori speciali. W przeciwieństwie do Parlamentu RP, którego obie izby V kadencji zostały rozwiązane w wyniku wybuchu II wojny światowej i załamania struktur państwa dekretem prezydenta Rzeczypospolitej Władysława Raczkiewicza z 2 października 1939 roku, Sejm Śląski IV kadencji nie został rozwiązany.

 

Treść Konstytucji Województwa Śląskiego  

 

z 15 lipca 1920 r.

Konstytucja Województwa Śląskiego.

 

Pełna nazwa dokumentu: Ustawa konstytucyjna z dnia 15 lipca 1920 r. zawierająca statut organiczny województwa śląskiego (Dz. U. R. P. Nr 73, poz. 497), zmienioną ustawami z dnia 8 marca 1921 r. (Dz. U. R. P. Nr 26,poz. 146), z dnia 30 lipca 1921 r. (Dz. U. R. P. Nr 69, poz. 449), z dnia 18 października 1921 r. (Dz. U. R. P. Nr 85, poz. 608), z dnia 13 lutego 1924 r. (Dz.U. R. P. Nr21, poz.224) i ustawą z dnia 18 marca 1925 r. (Dz. U. R. P. Nr 36, poz. 240).

I. Przepisy ogólne

Art. l. Województwo Śląskie będzie obejmowało wszystkie ziemie śląskie przyznane Polsce, czy to ze Śląska Cieszyńskiego, czy też na mocy art. 88 Traktatu Wersalskiego z Niemcami z 28 czerwca 1919 r. (Dz. Ustaw z 26 kwietnia 1920 r. No 35, poz. 200).

Województwo Śląskie będzie nieodłączalną częścią składową Rzeczypospolitej Polskiej i będzie posiadało prawa samorządne stosownie do przepisów niniejszego statutu organicznego.

Art. 2. Dotychczasowe prawa i rozporządzenia, obowiązujące w dniu wejścia w życie niniejszego statutu w granicach Śląska, pozostają w mocy nadal, o ile nie zostaną zmienione zgodnie z przepisami tego statutu.

Art. 3. Wszyscy mieszkańcy Województwa Śląskiego, posiadający prawa obywatelstwa Rzeczypospolitej Polskiej, są równouprawnieni, a wszelkie prawa wyjątkowe zostają zniesione z chwilą wejścia w życie niniejszego statutu.

II. Kompetencje ustawodawstwa i samorządu śląskiego

Art. 4. Dla ustawodawstwa Sejmu Śląskiego są zastrzeżone sprawy następujące:

1) ustawodawstwo o używaniu języka polskiego i niemieckiego w służbie zewnętrznej wszelkich cywilnych władz i urzędów na obszarze Śląska;

2) ustawodawstwo o ustroju śląskich władz administracyjnych i o samorządzie powiatowym i gminnym, tudzież podział administracyjny Śląska;

3) ustawodawstwo sanitarne w zakresie hygjeny publicznej i samorządowych urządzeń sanitarnych z wyjątkiem przepisów o zwalczaniu chorób zaraźliwych i zaraz zwierzęcych;

4) ustawodawstwo o organizacji sił policyjnych i żandarmerii;

5) ustawodawstwo o policji budowlanej, ogniowej, drogowej i o utrzymywaniu dróg lądowych;

6) ustawodawstwo w zakresie szkolnictwa ogólnokształcącego

oraz zawodowego wszelkich typów i stopni;

7) ustawodawstwo w sprawach wyznaniowych z wykluczeniem spraw kościelnych, wchodzących w zakres polityki zagranicznej (Concordat);

8) ustawodawstwo o zaopatrzeniu ubogich i o zwalczaniu żebractwa i włóczęgostwa;

9) ustawodawstwo we wszystkich sprawach, których przedmiotem jest ustawowa organizacja zawodowa rolnicza, organizacja kredytu rolniczego, komasacja gruntów, wytwórczość rolnicza i leśna oraz uprawianie i używanie przeznaczonych na nie obszarów, jako to: leśnictwo, polowanie, rybołówstwo, chów bydła, ochrona pól (policja połowa) i zarządzenia celem tępienia szkodników rolnych i leśnych;

10) ustawodawstwo o meljoracjach rolnych;

11) ustawodawstwo wodne łącznie z ustawodawstwem o budownictwie wodnem, z wyjątkiem ustawodawstwa o sztucznych drogach wodnych, tudzież regulacji rzek spławnych i granicznych;

12) ustawodawstwo o zaopatrzeniu ludności śląskiej w energję elektryczną dla celów prywatnych i publicznych;

13) ustawodawstwo o kolejach drugo- i trzeciorzędnych (lokalnych) oraz o komunikacji elektrycznej i motorowej;

14) ustawy przeciwko lichwie, tudzież ustawodawstwo, zmierzające do ukrócenia spekulacji na każdem polu (spekulacja nieruchomościami, skup towarów, kwestja mieszkaniowa itd.);

15) ustawodawstwo w sprawie zakładów użyteczności publicznej względnie w sprawie robót publicznych, dokonanych na koszt skarbu śląskiego, tudzież w sprawie dotowanych ze skarbu śląskiego spółek akcyjnych lub kooperatyw;

16) ustalanie dorocznego budżetu śląskiego i zatwierdzanie zamknięć rachunkowych, zaciąganie pożyczek wojwódzkich, zbywanie, zamiana i obciążanie nieruchomego majątku wojewódzkiego i przyjęcie gwarancji finansowej przez skarb śląski.

Sprzedaż publiczna rent i innych obligacyj wojewódzkich śląskich może być dokonywana poza granicami Śląska tylko za zezwoleniem Ministerstwa Skarbu;

17) nakładanie podatków i opłat publicznych śląskich stosownie do przepisów ustawy, przewidzianej w art. 5.

 

Art. 5. Zakres spraw Sejmu Śląskiego w dziedzinie skarbowości, a zwłaszcza stosunek systemu podatkowego śląskiego do systemu podatkowego państwowego i wzajemny stosunek administracji skarbowej państwowej i śląskiej będą ustalone w równobrzmiących ustawach: państwowej i śląskiej. Projekt tych ustaw będzie ułożony przez Radę Ministrów w porozumieniu z Radą Wojewódzką. Do tego czasu obowiązują na terenie Województwa Śląskiego:

1) ustawy o podatkach i opłatach, które obowiązywały na Śląsku dnia l-go stycznia 1919 roku;

2) ustawy o podatkach i opłatach, wprowadzonych później przez rządy niemiecki, pruski lub czeski i komisje międzysojusznicze o tyle, o ile ich ważność będzie utrzymaną ustawą Sejmu Śląskiego;

3) ustawy o dodatkach do podatków bezpośrednich, uchwalone na potrzeby województwa przez Sejm Śląski, które bez zgody Ministra Skarbu nie będą mogły przekraczać 100%;

4) obowiązywać będą wreszcie i te podatki i opłaty, które zostały jednolicie uregulowane przez ustawy państwowe na całym terenie Rzeczypospolitej, a których moc rozciąga się także na terytorjum Województwa Śląskiego. W wypadku tym podatki te i opłaty wchodzą w miejsce analogicznych podatków i opłat, poprzednio obowiązujących.

Sejm Śląski mocen będzie ujednolicić podatki, dotąd pobierane na ziemiach śląskich, i utrzymać te systemy, które w czasie objęcia władzy przez Polskę na tych ziemiach obowiązywały, o ile nie będzie się to sprzeciwiało powyższemu punktowi 4.

Dochód z podatków i opłat, pobieranych ze Śląska, wpływać będzie do skarbu śląskiego, który też prowadzi administrację podatkową.

Z tych dochodów oddaje skarb śląski na potrzeby ogólnopaństwowe część, odpowiadającą liczbie mieszkańców i sile podatkowej Śląska, a obliczoną w sposób podany w dodatku.

Kwotę należną ustala corocznie Rada Ministrów na podstawie wniosków Rady Wojewódzkiej i publikuje swą decyzję wraz ze szczegółowem uzasadnieniem.

 

Art. 6. We wszystkich sprawach, nie zastrzeżonych dla Śląska, jest ustawodawstwo śląskie właściwem, o ile Województwo Śląskie jest wyraźnie wyjętem z pod zakresu działania odnośnej ustawy państwowej.

Ustawodawstwo śląskie będzie jednak zawsze uprawnione do wydawania przepisów cywilnych i karnych w sprawach, zastrzeżonych dla ustawodawstwa śląskiego.

Art. 7. Ustawodawstwo o ubezpieczeniu socjalnem i zaopatrzeniu inwalidów wojennych, tudzież wdów i sierot wojennych jest rzeczą Sejmu Śląskiego tak długo, dopóki ustawodawstwo państwowe nie zapewni klasie robotniczej, względnie inwalidom, wdowom i sierotom wojennym w całej Rzeczypospolitej Polskiej lepszego niż przynajmniej takiego samego zaopatrzenia, co ustawy, na Śląsku obowiązujące.

Art. 8. Zgody Sejmu Śląskiego będzie wymagało:

1) wszelkie ograniczanie ilościowe wytwórczości przedsiębiorstw śląskich w dziedzinie produkcji węgla, hutnictwa, wyrobów chemicznych, cementu i innych gałęzi produkcji, zatrudniających na Śląsku co najmniej tylu robotników, co odpowiednie przedsiębiorstwa w innych dzielnicach Polski razem wziętych;

2) wprowadzanie podatków od produkcji lub monopoli na węgiel, wyroby hutnicze, wyroby chemiczne, cement i inne gałęzie produkcji, zatrudniające na Śląsku co najmniej tylu robotników, co odpowiednie przedsiębiorstwa w innych dzielnicach Polski razem wziętych.

Podatek handlowy lub podatek konsumpcyjny nie będzie uważany za podatek od produkcji.

 

Art. 8a. Wszelkie zmiany ustaw, dotyczących górnictwa, przemysłu, handlu i rękodzielnictwa, obowiązujących w Województwie Śląskiem w dniu przyjęcia Górnego Śląska przez Polskę mogą nastąpić tylko za zgodą Sejmu Śląskiego.

Art. 9. Wprowadzenie waluty polskiej, jako jedynego prawnego środka płatniczego w Województwie Śląskiem, nastąpi w drodze porozumienia się Ministerstwa Skarbu z Radą Wojewódzką. W powyższy sposób zostanie ustalony sposób przejścia na walutę polską, przyczem będą obowiązywały przepisy art. 10.

Art. 10. Znaki pieniężne w walucie niemieckiej, znajdujące się w posiadaniu ludności Województwa Śląskiego, nie będą poddane przymusowemu wykupowi na rzecz Skarbu Państwa, będą natomiast traktowane na równi z innemi walutami zagranicznemi, i jako takie dopuszczone do transakcji bankowych i giełdowych.

Przepisy art. 2 ustawy z dnia 20 listopada 1919 r. o walucie w obrębie b. dzielnicy pruskiej, według którego wszystkie zobowiązania w markach niemieckich winny być uiszczone markami polskiemi w równej nominalnej sumie, nie znajdą w Województwie Śląskiem zastosowania.

Art. 11. Połączenie administracji kolejowej na terenie Województwa Śląskiego z administracją kolejową państwową będzie przeprowadzone stopniowo w porozumieniu Rządu Rzeczypospolitej

z Radą Wojewódzką, względnie z Tymczasową Radą Wojewódzką.

 

Art. 12. Na własność skarbu śląskiego przechodzi położona w obrębie Województwa Śląskiego własność b. prowincjonalnego związku komunalnego śląskiego, a względnie funduszy i zakładów, pozostających pod zwierzchnim zarządem Sejmu i Wydziału Prowincjonalnego we Wrocławiu, tudzież własność b. funduszu krajowego śląskiego i innych funduszów i zakładów, pozostających pod zwierzchnim zarządem Sejmu Krajowego i Wydziału Krajowego w Opawie.

III O Sejmie i ustawodawstwie śląskiem

Art. 13. Pierwszy Sejm Śląski będzie wybrany w głosowaniu powszechnem, bezpośredniem, równem, tajnem i stosunkowem. Na każdych 25000 mieszkańców będzie przypadał jeden poseł.

Podział na okręgi wyborcze ustali Rada Ministrów na wniosek Tymczasowej Rady Wojewódzkiej. Wybory do Sejmu Śląskiego muszą się odbyć najdalej w ciągu 80 dni od chwili objęcia kraju przez władze polskie.

Wybory będą się odbywały według ordynacji wyborczej, obowiązującej przy wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, z tem zastrzeżeniem, że prawo wyborcze czynne przysługuje każdej osobie, posiadającej obywatelstwo polskie i zamieszkałej na Śląsku w dniu objęcia kraju przez władze polskie. Gdyby ze względu na odrębne stosunki Śląska niektóre przepisy tej ordynacji nie mogły znaleźć zastosowania – zastąpi je Rada Ministrów na wniosek Tymczasowej Rady Wojewódzkiej innemi przepisami.

Art. 14. Sejm Śląski uchwali ustawę o wewnętrznym ustroju Województwa Śląskiego.

Ustawa ta określi szczegółowo skład Śląskiego Sejmu Wojewódzkiego, ordynację wyborczą i prawo wyborcze do tegoż Sejmu, sposób uchwalania i ogłaszania ustaw śląskich, ewentualnie zaprowadzenie referendum ludowego, prawo Sejmu do wykonywania kontroli nad działalnością Rady Wojewódzkiej, zwłaszcza zaś prawo Sejmu do zwracania się z interpelacjami do wojewody i do Rady Wojewódzkiej, prawo Sejmu do urządzenia ankiet lub do delegowania specjalnych komisyj w obrębie ustawodawstwa śląskiego i administracji śląskiej, czas trwania mandatu wybieralnych członków Rady Wojewódzkiej, zakres działania i ustrój izby obrachunkowej śląskiej i inne ważniejsze kwestie ustroju Sejmu Śląskiego, Rady Wojewódzkiej i jej departamentów administracyjnych, śląskiego urzędu wojewódzkiego i innych urządzeń śląskich.

Art. 15. Ustawa o wewnętrznym ustroju Województwa Śląskiego będzie opublikowana w „Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej” i w „Dzienniku Ustaw Śląskich” po podpisaniu jej przez Naczelnika Państwa. Naczelnik Państwa może odmówić swego podpisu, gdyby ustawa ta naruszała przepisy niniejszego statutu.

Decyzja Naczelnika Państwa winna nastąpić w ciągu 45 dni od dnia wręczenia Mu ustawy.

Zmiana ogłoszonej w ten sposób ustawy o wewnętrznym ustroju Województwa Śląskiego może nastąpić tylko z zachowaniem warunków, w niniejszym artykule wyszczególnionych.

 

Art. 16. Sejm sprawdza ważność wyborów nie zaprotestowanych. O ważności wyborów zaprotestowanych rozstrzyga sąd, wyznaczony przez ustawę śląską, względnie co do pierwszego Sejmu Śląskiego – przez Sejm Śląski.

Art. 17. Członkowie Sejmu Śląskiego korzystają z takich samych praw nietykalności poselskiej, co posłowie do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 18. Posłowie otrzymują djety w wysokości, określonej uchwałą Sejmu. Oprócz tego przysługuje im prawo bezpłatnego przejazdu na kolejach, w obrębie Śląska położonych.

Art. 19. Nikt nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za zgodne z prawdą sprawozdanie z jawnego posiedzenia Sejmu.

Art. 20. Sejm wybiera ze swego grona Marszałka i jego zastępców. Regulamin sejmowy określi prawa i obowiązki Marszałka, liczbę wicemarszałków i sekretarzy, rodzaj i ilość komisyj sejmowych, tudzież sposób i porządek obrad sejmowych.

Art. 21. Naczelnik Państwa zwołuje, odracza i zamyka Sejm Śląski. Sejm winien być zwołany na pierwsze posiedzenie w trzeci wtorek po dniu wyborów i corocznie we wrześniu na sesję zwyczajną. Sesja ta nie może być ani odroczoną, ani zamkniętą przed uchwaleniem budżetu.

Naczelnik Państwa może zwołać Sejm Śląski w każdym czasie na sesję nadzwyczajną, winien zaś to uczynić na żądanie Rady Wojewódzkiej w ciągu dwóch tygodni.

Art. 22. Ustawa o wewnętrznym ustroju Województwa Śląskiego określi okres wyborczy Sejmu Śląskiego. Okres ten nie może trwać dłużej niż 5 lat, licząc od dnia otwarcia Sejmu.

Naczelnik Państwa może rozwiązać Sejm Śląski, w wypadku tym jednak winien równocześnie zarządzić nowe wybory, które się muszą odbyć w ciągu 75 dni od dnia rozwiązania.

Art. 23. Inicjatywa ustawodawcza w Sejmie Śląskiem przysługuje wojewodzie z upoważnienia Rządu Rzeczypospolitej, Radzie Wojewódzkiej i posłom sejmowym stosownie do przepisów regulaminu sejmowego.

Wojewodzie, zastępcy wojewody, członkom Rady Wojewódzkiej oraz wydelegowanym przez wymienionych urzędnikom przysługuje prawo przemawiania w Sejmie poza koleją zapisanych mówców. To samo prawo przysługuje Ministrom Rzeczypospolitej.

Ustawy śląskie nie mogą naruszać niniejszego statutu, praw obywatelskich, zagwarantowanych w ustawie konstytucyjnej Rzeczypospolitej Polskiej, przepisów traktatów międzynarodowych, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej, ani też przepisów innych ustaw państwowych, obowiązujących w dziedzinie nie zastrzeżonej dla ustawodawstwa śląskiego.

IV. Władze administracyjne Województwa Śląskiego

Art. 24. Naczelnymi organami administracji Województwa Śląskiego są: wojewoda i Rada Wojewódzka.

Art. 25. Rada Wojewódzka składa się z wojewody śląskiego, z tegoż zastępcy i 5 członków, wybranych w głosowaniu stosunkowem przez Sejm Śląski. Przepisy o sposobie wyboru tych członków uchwali Sejm Śląski.

Wojewodę i jego zastępcę mianuje Naczelnik Państwa na wniosek Rady Ministrów.

Naczelnik Państwa może na wniosek Rady Ministrów zwolnić z urzędu wojewodę i jego zastępcę z prawem do emerytury

Art. 26. O ile ustawy państwowe lub śląskie stosownie do swych kompetencji nic innego nie przepiszą, łączy wojewoda w sobie zakres praw naczelnego prezesa Regencji, a względnie prezydenta kraju.

Wojewoda mianuje, odwołuje i przenosi wszystkich niższych i średnich urzędników podlegających mu władz państwowych na Śląsku oraz przedstawia Naczelnikowi Państwa przez Prezydenta Ministrów, a względnie odpowiednim Ministrom, nominację lub odwołanie wyższych urzędników tych władz.

Art. 27. Rada Wojewódzka korzysta z praw, ustawą niniejszą i późniejszymi ustawami państwowymi lub śląskiem! jej nadanych, tudzież z praw, nadanych ustawami pruskiemi Radzie Prowincjonalnej, względnie Wydziałowi Prowincjonalnemu, a względnie z praw nadanych statutem krajowym lub innemi ustawami austriackiemi Wydziałowi Krajowemu.

Art. 28. O ile ustawy śląskie nic innego nie przepiszą, zastępuje Rada Wojewódzka w całym zakresie ustawodawstwa śląskiego organ, przewidziany dotychczas przez prawodawstwo dla zatwierdzenia rozporządzeń naczelnego prezesa lub prezesa Regencji.

Art. 29. Aż do wydania ustaw przez Sejm Śląski wyda Rada Wojewódzka za zgodą wojewody przejściowe przepisy o używaniu języka polskiego we władzach i urzędach, w szkołach itd.

Art. 30. Rada Wojewódzka pełni aż do innego uregulowania sprawy ustawy lub w drodze, przewidzianej w art. 39, funkcje Wydziału Regencji; o ile by była sądem administracyjnym, wystarcza obecność 4-ech członków Rady i sędziego, zamianowanego przez Naczelnika Państwa. W wypadku tym wojewoda i jego zastępca nie biorą udziału w Radzie.

Art. 31. Radę Wojewódzką zwołuje wojewoda, musią ją zaś zwołać na żądanie trzech członków Rady. Rada rozstrzyga większością głosów w obecności co najmniej trzech członków, nie licząc atoli wojewody, względnie tegoż zastępcy.

Art. 32. Wojewodzie przysługuje prawo do zawieszania uchwał Rady, sprzeciwiających się

ustawom lub przekraczających zakres działania Rady. W wypadkach takich oddaje wojewoda sprawę do rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego w Warszawie.

Art. 33. Przeznaczonych dla spraw administracji państwowej wyższych urzędników urzędu wojewódzkiego od VIII klasy począwszy mianuje Naczelnik Państwa na wniosek Rady Ministrów po wysłuchaniu wojewody.

Urzędników tych przenosi Naczelnik Państwa na wniosek wojewody, może ich zaś w ciągu pierwszych dwóch lat od objęcia kraju przez Polskę na wniosek Rady Wojewódzkiej usunąć z urzędu z prawem do emerytury.

Art. 33a. Urzędnicy państwowi, urzędujący w Województwie Śląskiem, powinni w zasadzie pochodzić z Województwa Śląskiego. Przy obsadzaniu urzędów administracji państwowej na obszarze Województwa Śląskiego mają przy równych kwalifikacjach pierwszeństwo urzędnicy, pochodzący w Województwa Śląskiego. Urzędnicy i pracownicy, tudzież robotnicy z Województwa Śląskiego, zatrudnieni w administracji państwowej lub w przedsiębiorstwach państwowych w Województwie Śląskim, mogą zostać przeniesieni do innych dzielnic Rzeczypospolitej Polskiej wbrew woli swej tylko wtenczas, jeżeli wymaga tego koniecznie ich wyszkolenie lub wydoskonalenie, albo przeważający interes służby państwowej.

Art. 34. Urzędnicy śląscy, nauczyciele i urzędnicy komunalni składają przysięgę według roty i w sposób, przepisany dla urzędników Rzeczypospolitej.

Członkowie Rady Wojewódzkiej przysięgają, że będą pełnili obowiązki sumiennie, zgodnie z prawem i w zamiarze służenia Rzeczypospolitej Polskiej.

 

V. Sądy

 

Art. 35. Wszystkie sądy wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej.

 

Art. 36. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Radą Wojewódzką utworzy sąd apelacyjny dla Województwa Śląskiego, wyznaczy jego siedzibę i wprowadzi w drodze rozporządzenia zmiany niemieckiej ustawy o ustroju sądownictwa i austrjackiej ustawy o organizacji sądów oraz ustaw wprowadczych do tychże ustaw, potrzebne celem zupełnego odłączenia sądów od Niemiec i przystosowania ich ustroju do ustroju, obowiązującego w Rzeczypospolitej Polskiej.

O ile ustawa państwowa nic innego nie przepisze, przysługują:

1) Sądowi apelacyjnemu, oznaczonemu w ust. l, kompetencja sądu apelacyjnego we Wrocławiu i sądu kameralnego w Berlinie w stosunku do ziem z Śląska Pruskiego oraz sądu apelacyjnego w Krakowie i w Bernie w stosunku do ziem z Śląska Cieszyńskiego:

2) Sądowi Najwyższemu w Warszawie atrybucje sądu Rzeszy Niemieckiej w Lipsku, jako instancji rewizyjnej i zażaleniowej, z wyjątkiem spraw o przestępstwa, których akt oskarżenia nie kwalifikuje jako zbrodnie. W sprawach tych będzie sąd apelacyjny, oznaczony w ustępie 1-ym, właściwą instancją do rozstrzygania zażaleń oraz rewizyj wniesionych przeciwko uchwałom sądów okręgowych, względnie wyrokom, wydanym przez nie jako sądów pierwszej instancji:

3) Sądowi Najwyższemu w Warszawie atrybucje Sądu Najwyższego w Wiedniu w stosunku do ziem z Śląska Cieszyńskiego.

 

Art. 37. Nadzór nad wszystkiemi sądami zwyczajnemi przysługuje Ministrowi Sprawiedliwości.

 

Art. 38. Mianowanie urzędników wymiaru sprawiedliwości dokonuje się na zasadach, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej, a to w pierwszych 5 latach, po wysłuchaniu wojewody.

Art. 39. Ustawa Śląska ustanowi w miejsce sądów niemieckich i pruskich, a względnie austriackich, które nie są sądami zwyczajnemi, sądy administracyjne z właściwością aż do ujednostajnienia danego prawodawstwa dla całej Polski.

Celem bezzwłocznego utworzenia śląskiego trybunału administracyjnego wyda Tymczasowa Rada Wojewódzka stosowne przepisy przejściowe.

 

VI. Przepisy końcowe

 

Art. 40. Od chwili przyznania Polsce Śląska Cieszyńskiego aż do objęcia kraju przez Polskę na Górnym Śląsku rządzić będzie na Śląsku Cieszyńskim Komisja Tymczasowa, złożona z komisarza rządowego, z jego zastępcy i z 5 członków, mianowanych przez Radę Ministrów. Komisarza i jego zastępcę mianuje Naczelnik Państwa na wniosek Rady Ministrów.

Od chwili przejęcia władzy na Górnym Śląsku przez Rzeczpospolitą obejmą zarząd administracyjny Województwa Śląskiego zamianowani na wniosek Rady Ministrów przez Naczelnika Państwa wojewoda i jego zastępca i Tymczasowa Rada Wojewódzka, złożona z 20 członków, mianowanych przez Radę Ministrów. Z tych 20 członków pochodzić będzie 3/4 z Górnego Śląska, a 1/4 ze Śląska Cieszyńskiego. Mianowanie nastąpi na wniosek wojewody z uwzględnieniem miejscowych potrzeb administracyjnych, gospodarczych i narodowościowych, tak polskich, jak i niemieckich.

Czynność Tymczasowej Rady Wojewódzkiej ustaje z chwilą ukonstytuowania się Rady Wojewódzkiej, co nastąpić winno najpóźniej w 2 tygodnie po zebraniu się Sejmu Śląskiego.

Art. 41. W ciągu pierwszych 10 lat od chwili objęcia Śląska przez Polskę nominacja wszystkich urzędników, których nie mianują lub nie wybierają władze lub instytucje śląskie, nie może nastąpić bez wysłuchania wojewody.

Art. 42. Niniejsza ustawa konstytucyjna uchyla wszelkie dotychczasowe przepisy sprzeczne z jej postanowieniami.

Art. 43. Wykonanie niniejszej ustawy należy do Prezydenta Ministrów.

Art. 44. Ustawa, zmieniająca niniejszą ustawę konstytucyjną, a ograniczająca prawa ustawodawstwa lub samorządu śląskiego (artykuły l, 4 do 12, 13 do 33, 36 do 42 i 44), wymagać będzie zgody Sejmu Śląskiego.

Art. 45. Ustawa niniejsza wchodzi w życie z dniem objęcia Województwa Śląskiego przez Rzeczpospolitą Polską.

Dodatek do art. 5. Należy obliczyć corocznie:

1) ludność cywilną Województwa Śląskiego, = a;

2) ludność cywilną Rzeczypospolitej Polskiej wraz z Województwem Śląskim, = b;

3) dochód ogólny skarbu śląskiego z podatków i opłat pobieranych ze Śląska, atoli bez dochodu z dodatków do podatków (punkt 3, art. 5), = c;

4) dochód ogólny Skarbu Rzeczypospolitej i skarbu śląskiego z podatków i opłat wszelkiego rodzaju (bez dodatków do podatków), = d;

5) skarb śląski zatrzymuje na własne potrzeby część równającą się c/2 + d/2 x a/b;

6) skarb śląski oddaje na potrzeby ogólnopaństwowe część równającą się c/2 – d/2 x a/b

 

 

Pieczęcie, podpisy:

wg Sejm of the Republic of Poland & Senate of the Republic of Poland – “Światowid” 1935 Narodowe Archiwum Cyfrowe (Sygnatura: 1-A-1107-4) (Polish National Digital Archive)

Dokument konstytucji kwietniowej

Kopia aktu konstytucji z kwietnia 1935 roku. Z prawej widoczna ostatnia strona konstytucji z podpisami prezydenta Ignacego Mościckiego, marszałka Józefa Piłsudskiego i członków rządu Walerego Sławka.

Zmiany konstytucji

W ustawie konstytucyjnej z dnia 15 lipca 1920 r., zawierającej statut organiczny Województwa Śląskiego (Dz. U. R. P. Nr. 73, poz. 497) do wybuchu II wojny światowej wprowadzono pięć poprawek ustawami: z dnia 8 marca 1921 r. (Dz. U. R. P. Nr. 26, poz. 146)[3], z dnia 30 lipca 1921 r. (Dz. U. R. P. Nr. 69, poz. 449)[4], z dnia 18 października 1921 r. (Dz. U. R. P. Nr. 85, poz. 608)[5], z dnia 18 marca 1925 r. (Dz. U. R. P. Nr. 36, poz. 240)[6] oraz z dnia 23 kwietnia 1935 r. (Dz. U. R. P. Nr. 30, poz. 227)[7].

Pierwotna treść artykułu 44 –

Ustawa, zmieniająca niniejszą ustawę konstytucyjną, a ograniczająca prawa ustawodawstwa lub samorządu śląskiego (artykuły 1, 4 do 12, 13 do 33, 36 do 42 i 44), wymagać będzie zgody Sejmu Śląskiego.

– zabezpieczała samorządność górnośląską przed jej likwidacją bez zgody reprezentantów mieszkańców województwa śląskiego w Sejmie Śląskim.

Nowe brzmienie art. 44 zgodnie z art. 81 ust. 3 Konstytucji kwietniowej –

Zmiana niniejszej ustawy konstytucyjnej wymaga ustawy państwowej.

– nie powinno było uzyskać mocy obowiązującej na obszarze województwa śląskiego z racji braku zgody Sejmu Śląskiego na jego zmianę. Sejm RP III kadencji nie dochowując trybu zmiany art. 44, złamał tym samym zasadę legalizmu:

Każde prawo, by mogło spełniać wymogi legalizmu, musi być prawem ustanowionym przez kompetentną władzę we właściwym trybie, określonym przez normy prawa obowiązującego w chwili jego stanowienia[8].

Według opinii Konstantego Wolnego, dziekana Rady Adwokackiej w Katowicach, jednego z twórców statutu organicznego na mocy art. 44:

Sejm Polski może prawa Województwa Śląskiego rozszerzyć, ścieśnić je atoli może tylko za zgodą Sejmu Śląskiego. Dlatego każda zmiana statutu organicznego może nastąpić równobrzmiącą uchwałą Sejmu Polskiego i Śląskiego o ileby ograniczała prawa Województwa Śląskiego[9].

 

Wydawca: Merkuriusz Polski -wieści i treści od 3 stycznia 1661 AD, ISBN 978-83-64326-12-7

Editor: “Wieczorna.pl”, Dolina Zielona 24a, 65-154 Zielona Góra, T: 604443623

“Dziennik Urzędowy Wolnego Miasta Gdańska”

Gdańsk, 2. września 2014 r. ISBN 978-83-64326-10-3

Konstytucja Wolnego Miasta Gdańska  

z 17 listopada 1920 r.

Konstytucja Wolnego Miasta Gdańska .

 

Część pierwsza, podstawowa struktura państwa.

Wstęp

Art. 1.

Miasto Gdańsk i z nim powiązane terytorium tworzą pod nazwą “Wolne Miasto Gdańsk” państwo wolnościowe.

Art. 2.

Godłem państwa są dwa srebrne krzyże, jeden nad drugim na czerwonym tle, nad nimi złota korona.

Flaga państwa oraz flaga handlowa mają kolor czerwony i w jednej trzeciej części od drzewca, dwa białe krzyże, jeden nad drugim oraz żółtą koronę nad nimi.

Art. 3.

Władzę państwową sprawuje naród.

Art. 4.

Wykreślono jako sprzeczny z art. 27 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.

(treść wykreślona: Językiem urzędowym jest język niemiecki.

Polsko języcznej ludności zapewnia się prawodawstwem i administracją wolny narodowy rozwój, szczególnie przez używanie języka ojczystego w szkolnictwie, jak i w wewnętrznej administracji oraz wymiarze sprawiedliwości. Szczegóły reguluje ustawa.)

Art. 5.

Bez poprzedzającej zgody Ligi Narodów, w żadnym wypadku Wolne Miasto nie może:

1. Służyć jako baza militarna i morska,

2. Wznosić fortyfikacji,

3. Udzielać zgody na produkcję amunicji lub sprzętu wojennego na swoim terytorium.

II. Zgromadzenie Obywatelskie.

Art. 6.

Zgromadzenie Obywatelskie składa się ze stu dwudziestu posłów.

Art. 7.

Posłami są przedstawiciele całego narodu i odpowiadają tylko przed własnym sumieniem, nie wiążą ich żadne zlecenia.

Art. 8.

Posłowie wybierani są według podstawowej zasady proporcji w powszechnych, równych, bezpośrednich i tajnych wyborach, przez męskich i żeńskich obywateli, po ukończeniu 20 roku życia. Wybrany do Zgromadzenia Obywatelskiego może być każdy, mający prawa wyborcze i ukończone 25 lat.

Wykluczona z prawa wybierania jest:

a) osoba ubezwłasnowolniona, czasowo znajdująca się pod nadzorem opiekuńczym lub przebywająca w zakładzie wychowawczym;

b) osoba, która na podstawie prawomocnego wyroku utraciła prawa obywatelskie.

Art. 9.

Zgromadzenie Obywatelskie wybierany jest na czteroletnią kadencję. Wybory odbywają się w jedną z niedziel listopada. Kadencja biegnie od 1-go stycznia roku następnego po wyborach. Szczegóły reguluje prawo wyborcze.

Art. 10.

Protesty przeciwko ważności wyborów posłów rozstrzyga Sąd Najwyższy Wolnego Miasta Gdańska, w jawnej ustnej rozprawie. Każdemu uprawnionemu do głosowania przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu. Sprzeciw winien być złożony w terminie do czterech tygodni po urzędowym ogłoszeniu wyników głosowania w Sądzie Najwyższym Wolnego Miasta Gdańska oraz być uzasadniony. Zgromadzenie Obywatelskiemu należy przedłożyć zamknięte akta wyboru posłów. W wypadku wystąpienia wątpliwości czy zachowany został prawny warunek członkostwa, na żądanie Zgromadzenia Obywatelskiego sprawę rozstrzyga Sąd Najwyższy Wolnego Miasta Gdańska.

Art. 11.

Zgromadzenie Obywatelskie wybiera swojego prezydenta, jego zastępców i protokolantów oraz wydaje swój statut.

Art. 12.

Zgromadzenie Obywatelskie zbiera się na wezwanie swojego prezydenta. Zgromadzenie Obywatelskie musi się zebrać na żądanie Senatu lub uzasadnionego wniosku co najmniej jednej szóstej członków. Najpóźniej do 15 stycznia Zgromadzenie Obywatelskie zbierze się po raz pierwszy na żądanie Senatu.

Art. 13.

Prezydent zapewnia porządek wewnętrzny i sprawuje władzę policyjną w gmachu Zgromadzenia Obywatelskiego. Podlega mu administracja Zgromadzenia Obywatelskiego, zarządza wpływami i wydatkami w ramach budżetu oraz reprezentuje Wolne Miasto.

Art. 14.

Zgromadzenie Obywatelskie obraduje jawnie. Na wniosek Senatu lub co najmniej jednej szóstej członków z dwóch trzecich większości głosów, jawność może być wyłączona.

Art. 15.

Wiarygodne sprawozdanie o jawnych posiedzeniach zwolnione jest od odpowiedzialności.

Art. 16.

Zgromadzenie Obywatelskie ma zdolność podejmowania uchwał, jeżeli co najmniej połowa wybranych posłów jest obecna na posiedzeniu.

Art. 17.

Dla podjęcia uchwały, jeżeli ustawa nie przewiduje inaczej, wymagana jest zwyczajna większość głosów.

Art. 18.

Na posiedzenie Zgromadzenia Obywatelskiego należy zaprosić Senat. Członkowie oraz delegowani Senatu muszą być na posiedzeniu wysłuchani. Podlegają prawu porządkowemu przewodniczącego. Zgromadzenie Obywatelskie i jego komisje mogą żądać obecności każdego członka Senatu.

Art. 19.

Zgromadzenie Obywatelskie ma prawo domagać się od Senatu informacji o sprawach państwowych, wykonania zawartych postanowień i wydatkowania dochodów budżetowych. Żądanie wyjaśnienia należy wyprzedzić złożeniem pisemnej informacji w Senacie. Zgromadzenie Obywatelskie ma prawo i na wniosek jednej piątej swoich członków ma obowiązek powołać komisję kontroli w wypadku, jeżeli podważona została zgodność z prawem albo rzetelność postępowania państwowego lub administracyjnego. Komisja kontroli nie ma prawa ingerowania w toczącej się sprawie sądowej lub dyscyplinarnej. Komisje wnoszą dowody, uznane przez wnioskującego za wymagane, na jawnym posiedzeniu. Komisja kontroli może na wniosek dwóch trzecich wykluczyć jawność postępowania. Przepisy porządkowe regulują postępowanie komisji i decydują o ilości jego członków. Sądy i urzędy administracyjne są zobowiązane do służenia komisji w zdobywaniu dowodów. Na żądanie urzędy zobowiązane są do przedłożenia wymaganych akt. Do komisji i przez nią wezwanych urzędów, odnoszą się przepisy kodeksu postępowania karnego; nie dotyczy to jednak tajemnicy służbowej, listów i poczty oraz telegrafu i telegrafu zagranicznego.

Art. 20.

Nikt nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za swoją działalność wchodzącą w zakres sprawowania zawodu posła, nie może być sądownie lub na drodze urzędowej ścigany.

Art. 21.

Poseł nie może być bez zgody Zgromadzenia Obywatelskiego za czyn obłożony karą, przesłuchiwany lub aresztowany, chyba że został aresztowany najpóźniej w ciągu następnego dnia. Posłowi przysługuje taki samo prawo w każdej innej sprawie ograniczającej jego osobistą wolność, na skutek czego wykonanie zawodu posła uległo by uszczerbkowi. Każde postępowanie karne lub dyscyplinarne przeciwko posłowi, każdy areszt lub inne ograniczenie osobistej wolności zostaje na żądanie Zgromadzenia Obywatelskiego, na czas trwania kadencji posła uchylone.

Art. 22.

Posłom przysługuje prawo zachowania tajemnicy o powierzonych im jako posłom, faktach lub o faktach przekazanych w ramach wykonywanego zawodu jako posła innym osobom, jak i o samych faktach. W sprawach konfiskaty pism mają uprawnienia równe osobom z prawem do odmowy zeznań. Przeszukanie lub przeprowadzenie konfiskaty może się odbyć za przyzwoleniem przewodniczącego Zgromadzenia Obywatelskiego, w jego pomieszczeniu.

Art. 23.

Posłowie otrzymują odszkodowanie stosowne do szczególnego prawa.

Art. 24.

Urzędnikom, pracownikom umysłowym i robotnikom dla wykonywania swojego urzędu jako członka Zgromadzenia Obywatelskiego, przedstawicielstwa okręgu administracyjnego, gminy, urzędu lub komisji, nie przysługuje urlop. Nominowanemu na kandydata do wyborów należy udzielić, od terminu wyznaczonego na wybory, wymaganego urlopu na przygotowanie do wyborów.

III. Senat.

Art. 25.

Senat składa się z prezydenta jako przewodniczącego, zastępcy prezydenta i dwudziestu senatorów. Prezydenta i siedmiu senatorów głównego urzędu wybiera na czteroletnia kadencję Zgromadzenie Obywatelskie. Wybory odbywają się najwcześniej sześć miesięcy przed i najpóźniej dwanaście miesięcy po rozpoczęciu kadencji Zgromadzenia Obywatelskiego. Wybrani rozpoczynają sprawowanie mandatu po roku od rozpoczęcia kadencji Zgromadzenia Obywatelskiego. W wypadku przedwczesnego wyłączenia jednego wybranego, skutkiem śmierci lub innych powodów, następuje ewentualny wybór zastępcy na czas kadencji ustępujących. Kadencja wybieranych przez pierwszy Zgromadzenie Obywatelskie kończy się w rok od początku kadencji drugiego Zgromadzenia Obywatelskiego. Zastępcę prezydenta oraz trzynastu senatorów urzędu pobocznego, wybiera na czas nieokreślony Zgromadzenie Obywatelskie. Wybory są tajne i odbywają się poprzez oddanie kartki do głosowania. O wyborze decyduje większość oddanych głosów. W wypadku braku bezwzględnej większości głosów w pierwszym głosowaniu, następują powtórne wybory pomiędzy dwoma kandydatami o największej liczbie głosów. W przypadku równej ilości głosów dwóch kandydatów, rozstrzyga losowanie dokonane przez prezydenta Senatu.

Art. 26.

Wybranym do Senatu może być obywatel, który ukończył dwudziesty piąty rok życia. Powtórny wybór jest dopuszczalny. Nie może być wybrana:

a) osoba ubezwłasnowolniona lub posiadająca ograniczoną zdolność do czynów prawnych lub znajdująca się czasowo pod kuratelą,;

b) osoba, która na skutek prawomocnego wyroku utraciła prawa obywatelskie;

c) osoba znajdująca się w postępowaniu upadłościowym.

Art. 27.

Nie ma obowiązku przyjęcia wyboru na członka Senatu. Członkowie mogą w każdym czasie wystąpić ze składu Senatu.

Art. 28.

Na najbliższym po wyborach posiedzeniu Senatu, lub zgodnie z art. 25, ustęp II, zdanie 3, powołany do Senatu zostaje w obecności Senatu wprowadzony do urzędu przez prezydenta Senatu lub jego zastępcę. Nowy członek Senatu ślubuje z podniesieniem ręki: “przyjęte przeze mnie obowiązki jako członka Senatu będę wiernie wykonywał, mój urząd sumiennie sprawował, strzegł konstytucji i prawa, zachowywał tajemnicę służbową zgodnie z wymogami, czynił według swoich sił wszystko dla pomyślności Wolnego Miasta Gdańska.” Ślubowanie może być złożone z religijną formą zaręczenia.

Art. 29.

Członkowie Senatu z urzędów pobocznych w swoich czynnościach winni posiadać zaufanie Zgromadzenia Obywatelskiego, przed którym odpowiadają za swoją działalność urzędową.

Art. 30.

Każdy członek Senatu zostaje wykluczony, w wypadku wystąpienia nieprawidłowości wyborczej, zgodnie z art. 26.

Art. 31.

W razie ustąpienia całego składu, Senat ma obowiązek kontynuowania działalności do czasu wyboru nowego Senatu.

Art. 32.

Członek Senatu może być, na wniosek Zgromadzenia Obywatelskiego, oskarżony z powodu zawinionego naruszenia konstytucji lub prawa. Wniosek na wniesienie skargi musi być podpisany, przez co najmniej jedną czwartą członków Zgromadzenia Obywatelskiego. Rozstrzygnięcia dokonuje Sąd Najwyższy Wolnego Miasta Gdańska. Szczegóły reguluje ustawa specjalna.

Art. 33.

Członkowie Senatu urzędu głównego pobierają wynagrodzenie ustalone prawnie. Kwestię ich emerytur i zaopatrzenia rodzin po zmarłych reguluje prawo odmienne. Członkowie Senatu w urzędzie pobocznym otrzymują zwrot poniesionych kosztów, ustalony odrębnym przepisem.

Art. 34.

Członkowie Senatu w urzędzie głównym bez zezwolenia Senatu, nie mogą łączyć funkcji senatora z inną funkcją lub być zatrudnieni w administracji lub w urzędzie publicznym bez zgody Senatu.

Art. 35.

Senat reguluje działalność swoich organów oraz dokonuje podziału obowiązków pomiędzy swoich członków.

Art. 36.

Prezydent Senatu prowadzi i nadzoruje cały bieg spraw administracji. We wszystkich przypadkach uprzednio podjętych uchwał Senatu, powodujących niekorzystne opóźnienia, prezydent powinien w uzgodnieniu z zastępcą lub w przypadku jego nieobecności, najstarszym z urzędu senatorem, wstępnie załatwić sprawę a następnie na najbliższym posiedzeniu Senatu przedstawić sprawę do załatwienia lub do wniesienia poprawek.

Art. 37.

Posiedzenia Senatu są tajne. Senat ma zdolność podejmowania uchwał w obecności, co najmniej połowy członków. Uchwały podejmowane są większością głosów. Przy równej liczbie głosów, rozstrzyga głos prezydenta. Członek Senatu nie może uczestniczyć w obradach i wyborach, jeżeli sprawa dotyczy jego osoby lub rodziny a na czas trwania obrad musi salę obrad opuścić.

Art. 38.

Senat ustala politykę działania i ponosi odpowiedzialność przed Zgromadzeniem Obywatelskim.

Art. 39.

Senat stanowi naczelną władzę kraju, szczególnie należy do niego:

a) ogłaszanie w ciągu jednego miesiąca od opracowania ustawy konstytucyjnej i wydanie odnośnego rozporządzenia wprowadzającego; b) prowadzenia administracji kraju w ramach konstytucji, prawa i budżetu państwa oraz sprawowanie nadzoru nad wszystkimi urzędami państwowymi;

c) sporządzanie planu budżetu;

d) zarządzanie majątkiem i dochodami państwa, dysponowanie wpływami i wydatkami oraz obrona praw państwa;

e) powoływanie urzędników, jeżeli konstytucja lub prawo nie stanowi inaczej;

f) dbanie, w ramach konstytucji i prawa, o bezpieczeństwo i dobro ogólne państwa oraz wszystkich jego obywateli oraz ustalanie właściwych w tym celu przepisów.

Art. 40.

Senatowi przysługuje prawo wydawania aktu łaski.

Art. 41.

Senat reprezentuje Wolne Miasto Gdańsk w granicach nie naruszających postanowień, które zgodnie z art. 104, ustęp 6 Traktatu Wersalskiego, zabezpieczają prowadzenie spraw zagranicznych Wolnego Miasta Gdańska przez polski rząd. Dokumenty podpisuje w imieniu Wolnego Miasta Gdańska prezydent lub jego zastępca, wspólnie z jednym dalszym członkiem Senatu.

Art. 42.

Senat Wolnego Miasta Gdańska ma obowiązek udzielania na każde wezwanie Ligi Narodów, urzędowej informacji o publicznych sprawach Wolnego Miasta Gdańska.

IV. Prawodawstwo.

Art. 43.

Ustawa zostaje powołana zgodnym postanowieniem Zgromadzenia Obywatelskiego i Senatu. W wypadku odmowy przyjęcia przez Senat na przestrzeni dwóch tygodni, ustawy opracowanej przez Zgromadzenie Obywatelskie, ustawa wraca do Zgromadzenia Obywatelskiego. Jeżeli Zgromadzenie Obywatelskie podtrzyma swoje stanowisko, Senat winien w przeciągu jednego miesiąca uznać decyzję Zgromadzenia Obywatelskiego lub odwołać się do decyzji narodu (referendum ogólnokrajowe).

Art. 44.

Jeżeli prawo nie stanowi inaczej, ustawy wchodzą w życie w ósmym dniu po opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Wolnego Miasta Gdańska.

Art. 45.

Ustawa wymagana jest również dla:

a) ustalenia planu rocznego budżetu państwa;

b) zawierania umów pożyczek;

c) wprowadzanie monopoli i udzielania przywilejów;

d) dokonania zmian granic związków terytorialnych;

e) powszechnego uchylania kar;

f) zawierania umów z innymi państwami. Postanowienia te nie mogą jednak skutkować ograniczeniami postanowień, na podstawie których – zgodnie z art. 104, nr 6 Traktatu Pokojowego z Wersalu – prowadzenie polityki zagranicznej Wolnego Miasta Gdańska zabezpiecza polski rząd.

Art. 46.

Prawo wnoszenia ustaw przysługuje Senatowi, wybranym członkom Zgromadzenia Obywatelskiego lub prawnie ustanowionym przedstawicielstwom zawodowym. Projekty ustaw dotyczące polityki gospodarczej lub socjalnej powinny być przedkładane do zaopiniowania przez przedstawicielstwa zawodowe.

Art. 47.

Na żądanie jednej dziesiątej uprawnionych do głosowania, na podstawie przedłożonego projektu ustawy, może być powołane referendum ogólnokrajowe. Senat powinien przedłożyć Zgromadzenie Obywatelskiemu projekt ustawy wraz ze swoim stanowiskiem. Referendum ogólnokrajowe nie dochodzi do skutku, jeżeli projekt ustawy zostaje przez Zgromadzenie Obywatelskie przyjęty bez poprawek.

Art. 48.

Referendum ogólnokrajowe zostaje zwołane przez Senat tylko w sprawach planu budżetu państwa, ustaw podatkowych lub dotyczących wynagrodzeń. Rozstrzyga większość oddanych głosów. Referendum ogólnokrajowe ma prawo uchylić postanowienia Zgromadzenia Obywatelskiego tylko w wypadku udziału w głosowaniu większości uprawnionych do głosowania. Zasady przeprowadzenia referendum określa ustawa.

Art. 49.

Postanowienie Zgromadzenia Obywatelskiego dotyczące zmian w konstytucji może dojść do skutku tylko w wypadku, gdy zmianę ustanowiło co najmniej dwie trzecie wybranych posłów, po upływie dwóch a co najmniej jednego miesiąca pomiędzy czytaniami projektu przez dwie trzecie liczby posłów. Wynik referendum dotyczącego zmiany w konstytucji jest wiążący, jeżeli głosowała za nim większość uprawnionych do głosowania. Zmiany w konstytucji mogą nastąpić dopiero po przedstawieniu ich lidze narodów i jej oświadczeniu o braku sprzeciwu.

V. Administracja.

Art. 50.

Wpływy i wydatki państwa muszą być zaplanowane dla każdego roku z wyprzedzeniem i zestawione w preliminarzu budżetu państwa. Rok budżetowy biegnie od 1 kwietnia do 31 marca.

Art. 51.

Jeżeli do końca roku obrachunkowego nie został zatwierdzony ustawą preliminarz budżetowy na następny rok, Senat jest zobowiązany do przedłożenia tymczasowego preliminarza. Tylko Senat jest uprawniony do podniesienia dotychczasowych podatków i innych nakładów, na okres sześciu miesięcy po upływie roku obrachunkowego, jak również do świadczenia wydatków koniecznych dla utrzymania instytucji państwowych lub niezbędnych do przeprowadzenia prawnie uzasadnionych roszczeń państwa oraz do kontynuowania prac budowlanych i pozostałych przedsięwzięć zatwierdzonych już w ubiegłorocznym preliminarzu budżetowym.

Art. 52.

Pożyczki mogą być podejmowane wyłącznie w nadzwyczajnej potrzebie i z reguły tylko na wydatki tworzące dochód.

Art. 53.

Postanowienia Zgromadzenia Obywatelskiego skutkujące przekroczeniem preliminarza budżetu państwa, muszą jednocześnie zawierać decyzję dotyczącą pokrycia przekroczenia wydatków.

Art. 54.

Przekroczenie preliminarza budżetu o niezaplanowany wydatek wymaga uzyskania późniejszej zgody Zgromadzenia Obywatelskiego. Zgoda może zostać udzielona jedynie dla nieprzewidzianej i uzasadnionej potrzeby.

Art. 55.

Rozrachunki dotyczące preliminarza budżetu państwa podlegają kontroli i ustaleniom przez niezależną instytucję obrachunkową. Ogólny rozrachunek budżetu państwa za każdy rok, łącznie z przeglądem długów państwa, zostaje przedłożony z uwagami instytucji obrachunkowej Zgromadzenieniu Obywatelskiemu w celu udzielenia absolutorium dla Senatu.

Art. 56.

Uzyskanie zgody rady finansowej wymagane jest dla:

a) nowych podatków,

b) podjęcia pożyczek i przejęcia poręczenia,

c) wydatków czasowo bez pokrycia lub wymagających podjęcia pożyczki dla ich pokrycia. Jeżeli rada finansowa nie udzieli swojej zgody, ma obowiązek poinformowania o tym w przeciągu dwóch tygodni Senatu i w przeciągu kolejnych dwóch tygodni złożenia pisemnego uzasadnienia. Następnie Zgromadzenie Obywatelskie winno ponownie podjąć uchwałę. Skład rady finansowej i jej sposób postępowania reguluje odrębna ustawa.

Art. 57.

Kolej, poczta, telegraf i telefon Wolnego Miasta, bez szkody dla art. 104 traktatu pokojowego zawartego w dniu 28 czerwca 1919, leżą w gestii państwa.

Art. 58.

Dla stałej administracji lub nadzoru poszczególnych działów gospodarki, zostają utworzone urzędy, w których mogą honorowo uczestniczyć obywatele państwa, uprawnieni do głosowania. Urzędy podlegają we wszystkich stosunkach Senatowi. Szczegóły reguluje ustawa.

Art. 59.

Dla wykonania zadań tymczasowych mogą być utworzone komisje.

Art. 60.

Powołanie przez Wolne Miasto komisji międzynarodowej, na podstawie porozumienia międzynarodowego, dla zarządzania zakładem lub urządzeniami i dla wykonania stałych lub tymczasowych zadań, wykonane może być przez Zgromadzenie Obywatelskie w drodze wyboru proponowanych przedstawicieli. Zgromadzenie Obywatelskie może przekazać wyłonienie przedstawicieli, jednej z jego komisji lub Senatowi.

VI. Wymiar sprawiedliwości.

Art. 61.

Sędziowie są niezawiśli i podlegają tylko ustawom.

Art. 62.

Sądy wyjątkowe są niedopuszczalne.

Nie wolno nikogo pozbawić opieki prawnej.

Art. 63.

Statut i właściwość sądów ustalane są ustawami.

Art. 64.

Sędziowie powszechnego wymiaru sprawiedliwości wybierani są dożywotnio przez komisję specjalną, składającą się z prezydenta i jednego członka Senatu, trzech prezydentów Zgromadzenia Obywatelskiego, prezesa sądu i trzech sędziów, dwóch adwokatów wybranych przez ogół adwokatów Wolnego Miasta Gdańska. Dalsza regulacja, szczególnie dotycząca zastępstwa członków komisji, ordynacji wyborczej i głosowania następuje poprzez ustawę.

Art. 65.

Zawieszenie sędziego w urzędowaniu wbrew jego woli, na okres stały lub przejściowy, przeniesienie go w inne miejsce lub w stan spoczynku, może nastąpić jedynie na mocy orzeczenia sądu, w przypadkach określonych w ustawie. Ustawa określa granicę wieku, po osiągnięciu której sędziowie przechodzą w stan spoczynku. Przejściowe zawieszenie w czynnościach urzędowych nie zostaje przez to naruszone. W razie zmiany ustroju sądów lub zmiany granic okręgów sądowych, mogą nastąpić nie dobrowolne przeniesienia do innychsądów lub zmiany odległości od urzędu, ale jedynie z zachowaniem pełnych uposażeń urzędniczych, w oparciu o komisję wymienioną w art. 64. Powyższe postanowienia nie obejmują sędziów handlowych, ławników i przysięgłych.

Art. 66.

Podstawę wybieralności sędziów i ich stosunki urzędowe ustala szczególna ustawa, która może być zmieniona jedynie w formie art. 49.

VII. Związki gmin, samorządy terytorialne.

Art. 67.

Teren państwa podzielony jest na powiaty miejskie i wiejskie.

Art. 68.

Powiaty wiejskie, miasta i gminy mają, stosownie do szczególnych ustaw, prawa samorządowe pod nadzorem Senatu. Mogą na nie być przeniesione sprawy administracji państwowej.

Art. 69.

Miasto Gdańsk jest samodzielną gminą państwa z własnym kapitałem. Sprawy gminy miasta gdańska są równoznaczne ze sprawami państwa i prowadzone są przez Senat i Zgromadzenie Obywatelskie. Dla powzięcia uchwały dotyczącej spraw gminy miasta gdańska, Zgromadzenie Obywatelskie wybiera ze swego grona oraz z grona innych obywateli miasta gdańska, radę miejską.

Art. 70.

Podstawowe zasady wyborów do Zgromadzenia Obywatelskiego obowiązują też dla wyborów miejskich, okręgowych i gminnych. Uprawnienie uwarunkowane jest półrocznym okresem zamieszkania. Część druga. Zasadnicze prawa i obowiązki.

Art. 71.

Zasadnicze prawa i obowiązki stanowią wytyczne i granice dla prawodawstwa, wymiaru sprawiedliwości oraz administracji państwa.

Część druga.

I. Obywatele.

Art. 72.

Nabycie lub utrata obywatelstwa następuje według postanowień ustawy.

Zasady projektu ustawy niniejszego artykułu zostaną przedłożone do kontroli lidze narodów, najpóźniej do dnia 23 maja 1921r.

Art. 73.

Wszyscy obywatele Wolnego Miasta są równi wobec prawa. Ustawy wyjątkowe nie są dopuszczalne. Mężczyźni i kobiety maja równe prawa obywatelskie i obowiązki. Społeczno-prawne przywileje lub niekorzyści wynikające z pochodzenia, stanu lub religii nie występują. Tytuły – za wyjątkiem stopni akademickich – mogą być przyznane jedynie, jeżeli określają urząd lub zawód. Wolne Miasto nie ma prawa przyznawania orderów lub nadawania odznaczeń honorowych. Żadnemu gdańskiemu obywatelowi nie wolno przyjmować tytułu lub orderu. Przydomki arystokratyczne mogą stanowić tylko część nazwiska i już nie mogą być przyznawane.

Art. 74.

Każdy ma zapewnioną wolność osobistą. Pozbawienie lub ograniczenie wolności osobistej może nastąpić jedynie na zasadach i w trybie określonym w ustawie. Każdy pozbawiony wolności powinien być w następnym dniu powiadomiony przez odpowiedni urząd, z jakiej przyczyny nakazane zostało pozbawienie wolności, niezwłocznie należy umożliwić mu złożenie sprzeciwu, co do pozbawienia wolności.

Art. 76.

Każdy obywatel ma prawo emigracji do innego państwa. Emigracja może być ograniczona ustawą. Podczas pobytu za granicą wszystkim obywatelom przysługuje prawo do opieki państwa, wewnątrz i na zewnątrz państwa. Żaden obywatel nie może być wydany obcemu rządowi dla dochodzenia i wymiaru kary.

Art. 77.

Państwowe instytucje, utworzone ze środków ogólnospołecznych, służące wewnętrznej kolonizacji, nie mogą być użyte przeciwko określonej narodowości.

Art. 78.

Tajemnica poczty, telegrafu i telefonu jest nienaruszalna. Wyjątki ustalić może tylko ustawa.

Art. 79.

Każdemu zapewnia się, w ramach granic prawnych, wolność wypowiedzi ustnej, pisemnej lub innej. Prawo to nie może być naruszone przez układy pracownicze lub zatrudnienia. Nikt nie może być poszkodowany za stosowanie tego prawa.

Art. 80.

Małżeństwo jako podstawa życia rodzinnego objęte jest szczególną ochroną państwa. Oparte jest ono na równouprawnieniu płci.

Art. 81.

Naczelnym obowiązkiem i naturalnym prawem rodziców jest wychowanie potomstwa, pod kontrolą wspólnoty państwowej, na sprawnych fizycznie, psychicznie i społecznie ludzi.

Art. 82.

Nieślubnym dzieciom zapewnia się ustawą te same warunki zdrowego rozwoju fizycznego i psychicznego jak dzieciom ślubnym.

Art. 83.

Młodzież należy strzec przed wyzyskiem i zaniedbaniem moralnym, fizycznym i psychicznym. Zastosowanie przymusowej opieki społecznej może być nałożone jedynie poprzez ustawę.

Art. 84.

Każdemu obywatelowi przysługuje, bez specjalnej zgody, prawo do pokojowego, niezbrojnego gromadzenia się. Zgromadzenia pod gołym niebem muszą być zgłaszane i mogą być zakazane, w wypadku zaistnienia bezpośredniego społecznego zagrożenia. Dla ochrony Zgromadzenia Obywatelskiego mogą być wydane ustawy specjalne. Procesje kościelne nie wymagają zgłoszenia.

Art. 85.

Każdemu obywatelowi zapewnia się wolność zrzeszania się w celach nie kolidujących z prawem karnym, w związkach i stowarzyszeniach. Zapewnia się również wolność zrzeszania w związkach religijnych. Każdemu związkowi przysługuje prawo uzyskania zdolności prawnej według przepisów prawa obywatelskiego. Odmowa nie może być wydana ze względów politycznych, socjalnych lub religijnych.

Art. 86.

Każdemu obywatelowi zapewnia się nienaruszalność mieszkania. Wyjątki dopuszczalne są tylko na podstawie ustawy.

Art. 87.

Obowiązkiem każdego obywatela jest obrona konstytucji przed bezprawnymi atakami.

Art. 88.

Wszyscy bez wyjątku obywatele uczestniczą, w miarę swoich dochodów, stosownie do ustawy, w obciążeniach publicznych.

Art. 89.

Wszyscy obywatele są zobowiązani, stosownie do ustawy, świadczyć pracę na rzecz państwa i ogółu.

Art. 90.

Wszyscy obywatele mają, stosownie do ustawy, obowiązek podejmowania pracy honorowej.

II. Urzędnicy.

Art. 91.

Do urzędów publicznych, stosownie do kwalifikacji, dopuszczeni są wszyscy obywatele państwa, obojga płci. Bezzwłocznie po nabraniu przez konstytucję mocy urzędowej, należy wydać specjalne ustawy regulujące prawa urzędników i ich wynagrodzenie. Przygotowanie odnośnych ustaw powierza się tymczasowym zastępcom urzędników.

Art. 92.

Mianowanie urzędników jest dożywotnie, jeżeli konstytucja lub ustawa nie decyduje inaczej. Sprawy emerytalne i świadczenia pośmiertne regulowane są prawem. Nabyte prawa urzędników są nienaruszalne. W sprawach majątkowych przysługuje urzędnikom droga prawna. Urzędnicy mogą być czasowo lub na stałe zawieszeni w urzędowaniu, przeniesienie w stan spoczynku lub przeniesienie do innego urzędu z mniejszym uposażeniem, jedynie w formie i na mocy określonej ustawy. Przeciwko każdemu służbowemu orzeczeniu winy, przysługuje prawo złożenia zażalenia i możliwość uruchomienia postępowania odwoławczego. Wpisy do akt personalnych urzędników o negatywnych faktach, mogą być dokonane tylko po uprzednim wypowiedzeniu się obwinionego urzędnika. Urzędnikowi należy zapewnić dostęp do akt personalnych.

Art. 93.

Urzędnicy służą ogółowi a nie jednej partii. Urzędnikowi przysługuje wolność przekonania politycznego i prawo dowolnego zrzeszania się. Prawa te są nienaruszalne.

Art. 94.

Urzędnikom wyznacza się zastępców na podstawie odrębnych przepisów prawnych.

Art. 95.

Nauczyciele i nauczycielki szkół publicznych są bezpośrednimi urzędnikami państwowymi, co nie ma wpływu na koszty utrzymania szkół.

III. Religia i związki religijne.

Art. 96.

Każdemu zapewnia się wolność religii i sumienia. Ochrona państwa gwarantuje nie zakłócanie praktyk religijnych. Korzystanie z praw obywatelskich i państwowych, jak i dopuszczanie do zajmowania publicznych urzędów jest niezależne od wyznania religijnego. Nikt nie może być zmuszany do ujawnienia swoich przekonań religijnych. Urzędy mają prawo pytać o przynależność do społeczności religijnej tylko w odniesieniu do praw i obowiązków, ewentualnie związanych z religią oraz dla celów statystycznych zarządzonych ustawą. Nikt nie może być zobowiązany do uczestniczenia w praktykach religijnych. W przypadkach, w których ustawa przewiduje złożenie przysięgi w formie religijnej, może być zastosowana prawnie skuteczna wersja z ominięciem formy religijnej i oświadczenie: “przysięgam”. Ustalona prawem treść przysięgi pozostaje niezmieniona.

Art. 97.

Społeczności religijne, stanowiące publiczno prawne stowarzyszenia mają prawo do pobierania podatków od swoich członków.

Art. 98.

Własność i inne prawa wspólnot religijnych oraz związków religijnych, ośrodki kultu, nauczania, celów dobroczynnych oraz inny majątek, chronione są przez prawo.

Art. 99.

W zależności od potrzeb osób wierzących, wolność religii obejmuje prawo do uczestniczenia w praktykach religijnych w takich miejscach jak szpitale, więzienia i inne zakłady.

Niedziele oraz święta uznane przez państwo pozostają dniami wolnymi od pracy, chronione są dla odnowy zdrowia.

IV. Oświata i szkolnictwo.

Art. 101.

Nauka i sztuka oraz nauczanie nie są ograniczane. Państwo zapewnia ochronę tych dziedzin i jest zobowiązane do popierania ich dalszego rozwoju.

Art. 102.

Całokształt szkolnictwa reguluje ustawa, przygotowana przy udziale aktualnych przedstawicieli nauczycielstwa. Państwo nadzoruje całokształt szkolnictwa poprzez fachowy, specjalnie przeszkolony zespół urzędników.

Art. 103.

Nauka jest obowiązkowa. Wykonanie obowiązku szkolnego obejmuje naukę w szkole podstawowej w ciągu ośmiu lat szkolnych, dalsze dokształcanie lub naukę w szkole zawodowej, przez młodzież męską i żeńską do 18 roku życia. Utrzymanie szkół publicznych jest obowiązkiem państwa. Państwo może wymagać współudziału gmin w finansowaniu szkół. Nauka i pomoce szkolne w szkole podstawowej i szkołach dokształceniowych są bezpłatne.

Art. 104.

Publiczne szkolnictwo ma być zorganizowane w oparciu o ustrój wielowyznaniowy. Istniejące już inne szkoły pozostają zachowane. Uzasadnione życzenia uprawnionych wychowawców, dotyczące nowego wyposażenia takich szkół są pokrywane, jeżeli nie koliduje to z całokształtem szkolnictwa. Na podstawie wspólnej dla wszystkich szkoły podstawowej, rozbudowane jest szkolnictwo średnie i wyższe. Rozbudowa zależna jest od zróżnicowania zawodów. Dla przyjęcia dziecka do określonej szkoły, poza życzeniem uprawnionego wychowawcy i upodobaniami dziecka, nieważna jest pozycja gospodarcza i społeczna rodziców. Dla dzieci pilnych i znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, szkolenie i materiały dydaktyczne są bezpłatne również w szkołach średnich i wyższych. Państwo ma zapewnić środki publiczne dla nauczania w szkołach wyższych i uniwersytetach, dzieciom pilnym i znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej.

Art. 105.

Szkoły prywatne, zastępujące szkoły publiczne, wymagają zgody państwa i podlegają ustawie państwowej. Udzielenie zgody dla szkoły prywatnej może nastąpić tylko pod warunkiem równego jej poziomu ze szkołą publiczną, pod względem celowości, wyposażenia i stopnia wykształcenia wykładowców oraz jeżeli nie będzie miał miejsca podział uczniów według stanu posiadania rodziców. Zgoda na powstanie prywatnej szkoły nie może być udzielona, w wypadku braku dostatecznego zabezpieczenia gospodarczego i prawnego nauczycieli. Nie mogą być zakładane nowe prywatne przedszkola. Istniejące mają być zlikwidowane. Likwidacja istniejących szkół prywatnych i przedszkoli musi odbywać się z wyrównaniem strat. Szczegóły ustanawia ustawa.

Art. 106.

Nauka religii jest powszechnym przedmiotem szkolnym. Wykładana jest według podstawowych zasad i w porozumieniu ze stowarzyszeniami religijnymi, bez naruszania prawa nadzoru przez państwo. Wykładanie religii i wykonywanie praktyk religijnych leży w woli nauczycieli, nie uczestniczenie w nauce religii, świętach i czynnościach religijnych leży w gestii wychowawcy odpowiadającego za wychowanie religijne dziecka.

Art. 107.

Należy dbać o to, aby nauka religii w publicznych szkołach nie raniła uczuć dzieci o innych wyznaniach.

Art. 108.

Wychowanie obywatelskie jest przedmiotem szkolnym. Każdy uczeń otrzymuje po zakończeniu obowiązku szkolnego kopię konstytucji.

Art. 109.

Pomniki kultury, historii, natury i przyrody są pod nadzorem i opieką państwa. Obowiązkiem państwa jest przeciwdziałanie wywozowi dzieł sztuki za granicę.

V. Gospodarka.

Art. 110.

Własność jest chroniona. Wywłaszczenie możliwe jest jedynie w drodze ustawy, dla dobra ogółu i za wymiernym odszkodowaniem. Przeciwko wywłaszczeniu przysługuje prawo odwołania na drodze prawnej, w sprawie sądowej.

Art. 111.

Ziemia wraz ze swoimi zasobami chroniona jest prawem przed każdym nadużyciem. Każdej rodzinie w Wolnym Mieście Gdańsku zapewnia się wolność wyboru miejsca osiedlenia lub wykonywania zawodu, zgodnie z jego przygotowaniem. Szczególną opieką objęte są rodziny wielodzietne, inwalidzi wojenni i pracy. Nie wypracowany wzrost wartości majątkowej, powstały bez wkładu pracy i kapitału na nieruchomości, ma służyć ogółowi.

Art. 112.

Przepadek prywatnych przedsiębiorstw na rzecz własności ogólnej, może nastąpić jedynie na żądanie ogółu, w przypadkach określonych ustawą.

Art. 113.

Każdy ma prawo dowolnego zrzeszania się w związkach zawodowych, różnych zawodów, dla zachowania i rozwoju warunków pracy i gospodarki. Wszystkie odmowy lub ograniczenia tej swobody są bezprawne.

Art. 114.

Dla utrzymania zdrowia i zdolności produkcyjnych, ochrony macierzyństwa, osłony socjalnej przed skutkami starości, chorób, wypadków losowych, utratą pracy – państwo tworzy, przy znacznym udziale ubezpieczonych, rozległy zakres ubezpieczeń.

Art. 115.

Robotnicy i pracownicy umysłowi powołują ze swojego grona, odrębnie dla robotników i pracowników umysłowych, rady pracownicze, których zadaniem jest współpraca ogółu zatrudnionych z przedsiębiorcami w sprawach regulacji płac i warunków pracy. Szczegóły określa ustawa. Obie rady i ich decyzje są wiążące. Dla robotników i pracowników umysłowych, w obronie ich socjalnych i gospodarczych interesów oraz dla wsparcia ogólnego rozwoju gospodarczego i wydajności, zostaje powołana izba pracy zgodnie z art. 46, ustęp 2.

Przepisy końcowe i przejściowe.

Art. 116.

Traci moc Konstytucja Rzeszy Niemieckiej z dnia 11 sierpnia 1919 roku. Wszystkie obowiązujące na terenie Wolnego Miasta Gdańska, w dniu wejścia w życie niniejszej konstytucji, ustawy i rozporządzenia zachowują moc obowiązującą, jeżeli nie zostały uchylone niniejszą konstytucją lub ustawą. Zgromadzenie Obywatelskie zobowiązany jest do natychmiastowego powołania po swoim posiedzeniu komisji, dla zbadania wszystkich rozporządzeń wydanych od dnia 10 stycznia 1920 roku.

Art. 117.

W terminie najpóźniej trzech miesięcy po utworzeniu Wolnego Miasta Gdańska, zgromadzenie orzekające zatwierdzenie nowej konstytucji winno powołać pierwsze Zgromadzenie Obywatelskie, z kadencją do dnia 31 grudnia 1923 roku, względnie ustanowić termin rozwiązania i wyboru nowego zgromadzenia. W ostatecznym wypadku zatrzymuje do czasu zwołania pierwszego Zgromadzenia Obywatelskiego, charakter korporacji z prawem orzekania ustaw. Do czasu powołania Senatu funkcję rządu tymczasowego nadal sprawuje Rada Stanu, powołana w czasie tworzenia Wolnego Miasta Gdańska. Zebrania radnych miejskich i urząd miejski Wolnego Miasta pełnią obowiązki, do czasu przejęcia czynności przez miejskie ciało ustawodawcze i Senat.

Gdańsk, dnia 14 czerwca 1922 roku

Wydawca: Merkuriusz Polski -wieści i treści od 3 stycznia 1661 AD, ISBN 978-83-64326-10-3

Editor: “Wieczorna.pl”, Dolina Zielona 24a, 65-154 Zielona Góra, T: 604443623

“Dziennik Urzędowy Wolnego Miasta Krakowa”

Kraków, 3. września 2014 r. ISBN 978-83-64326-11-0

Konstytucja Wolnego Miasta Krakowa

z 11 września 1818 r.

Konstytucja Wolnego Miasta Krakowa.

Część pierwsza, podstawowa struktura wolnego miasta.

Wstęp

Artykuł 1

Wykreślono jako sprzeczny z treścią Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.

Artykuł 2

Wykreślono jako sprzeczny z treścią Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.

Artykuł 3

Prawa teraźniejsze rolników będą utrzymane. Każdemu wieśniakowi wolno jest przenieść osobę swoją, również jak swoją własność wedle form ustawami przypisanych. Stosunki włościanina względem właściciela gruntu stanowi umowa bądź domniemana, bądź wyraźna; równie pierwsza jak druga ściśle zachowaną być powinna. Względem ziem onemu do uprawiania użytecznej, uważać go należy jako dzierżawcę, opłacającego dzierżawę swoją to pieniędzmi, bądź ziemiopłodami, bądź też posługami osobistymi. Równie właścicielowi jako dzierżawcy wolno jest zrzec się umowy domniemanej i zawrzeć nowe umowy. Każdy rolnik ma niezaprzeczalną zdolność używania wszelkich praw cywilnych i politycznych bądź czynnych (actifs), bądź biernych (passifs), jeżeli posiada własności przez konstytucję żądane. W obliczu prawa wszyscy obywatele są równi i wszyscy zostają pod równą onegoż opieką, bez żadnej różnicy stanów lub kondycji.

Prawo także opiekuje się cudzoziemcami, którzy mieszkają i mieszkać będą w Wolnym Mieście Krakowie i jego okręgu; wyjąwszy ludzi spod broni uszłych lub od prawa ściganych, którzy są zbiegami. Po przemieszkanych pięciu latach, przy sprawowaniu się nienagannym i po nabyciu własności, cudzoziemcy będą używać praw społecznych i politycznych i będą mogli być mianowani na urzędy publiczne. Senat jednakże mocen jest przeciąg ten czasu skrócić lub z własnej woli nadać prawo obywatelstwa jakiemu bądź cudzoziemcowi.

Każdemu obywatelowi wolno jest opuścić ojczyznę. Pod opieką prawa zostają także wyznania tolerowane.

Część druga, Senat.

Artykuł 4

Rząd Wolnego Miasta Krakowa i jego okręgu zostaje w Senacie, złożonym z dwunastu członków nazwanych senatorami i jednego prezesa. Senat sprawuje w całej zupełności władzę wykonawczą. Wszelka władza wykonywająca lub administracyjna od niego tylko pochodzić może.

Prawo ułaskawienia od wszelkich kar służy w części senatowi, w części zaś prezesowi senatu. Początkowanie tegoż prawa poruczonym jest prezesowi, jako naczelnikowi rządu; jeżeli prezes nie użyje prawa uczynienia wniosku za ułaskawieniem winowajcy, prawo w tym razie wykonane zostanie. Jeżeli zaś przeciwnie użyje swojej prerogatywy, zapytanie, czyli kara ma być w zupełności odpuszczoną lub w jaki sposób zwolnioną, rozstrzygnionem będzie większością głosów w senacie. Trybunał winien będzie oznajmić prezesowi senatu w przeciągu dwudziestu czterech godzin o każdym wyroku, pociągającym za sobą karę śmierci, i oczekiwać będzie rozkazu naczelnika rządu w celu wykonania jego.

Artykuł 5

Dziewięciu senatorów, licząc w to prezesa, będzie obranych od Zgromadzenia Reprezentantów. Czterech zaś wybranych zostanie przez kapitułę i uniwersytet, z których każda ma prawo mianować spomiędzy siebie po dwóch członków do zasiadania w senacie, jednego dożywotnio, drugiego do czasu. Każdy obywatel Wolnego Miasta Krakowa i jego okręgu, posiadający własności i warunki, artykułu 19 konstytucji przepisane, może się podać za kandydata na urząd senatora lub prezesa, do deputacji sejmowej, w tym zamiarze wybranej. Ta zaś sprawdziwszy uzdatnienia jego, ułoży listę kandydatów i wręczy ją prezydującemu w Zgromadzeniu Reprezentantów, który takową ogłosiwszy, wezwie reprezentantów do wyboru sekretnemi kreskami. Większość głosów stanowić będzie obiór; w razie zaś równości kresek, prezydujący w Zgromadzeniu kreską swoją równość tę rozwiąże.

Artykuł 6

Sześciu senatorów będzie dożywotnich. Prezes senatu zostanie w urzędowaniu przez lat trzy, lecz może być na nowo obranym, również jak senatorowie. Połowa senatorów czasowych wyjdzie w każdym roku z senatu, zostawując miejsce nowo obranym. Senatorowie czasowi delegowani od kapituły i uniwersytetu zmieniać się corocznie będą. Spomiędzy czterech pozostałych senatorów czasowych jeden tylko wychodzić corocznie będzie, z kolei wiekiem ustanowionej, tak, iż najstarszy z czterech senatorów najpierwej wybranych wyjdzie dopiero po upłynionych czterech latach, a nowo obrani będą uważanymi za obranych na lat cztery i że dla nieprzerwania tej kolei, senator czasowy obrany w miejsce zmarłego lub dostojność swą składającego, zajmie miejsce poprzednika swojego i wyjdzie w ten czas, gdy na tamtego kolej przypada. Pierwsza zmiana senatorów czasowych nastąpiła z dniem 1 stycznia 1817 roku.

Artykuł 7

Członki duchowieństwa świeckiego i uniwersytetu, równie jak właściciele ziemi, domów lub jakich bądź innych dóbr nieruchomych, jeżeli opłacają pięćdziesiąt złotych polskich podatku gruntowego, entreprenerowie fabryk lub rękodzielników, kupcy hurtowi i wszyscy zapisani na członków giełdy albo kongregacji kupieckiej, artyści, w pięknych sztukach celujący, to jest znakomici z talentów, znajomości lub użytecznych wynalazków i przysług, poczynionych handlowi bądź sztukom, profesorowie szkół publicznych, nauczyciele i inne osoby, trudniące się instrukcją publiczną, jak skoro dońdą pełnoletności, ustawami przepisanej, mieć będą prawo polityczne obieralności. Będą także mogli być obieranymi, jeżeli nadto dopełnią warunków artykułu 19 konstytucji oznaczonych.

Rolnikom nie mającym jeszcze nabytej własności gruntowej wolno będzie przed nabyciem onej posyłać do właściwych zgromadzeń gminnych, z każdej wsi obejmującej więcej niż dziesięć domów wieśniaczych, jednego chrześcijanina spośród siebie wybranego, który w imieniu swoich współmieszkańców sprawować będzie prawo polityczne obieralności. Wolność jednak ta służyć będzie jedynie mieszkańcom takiej włości, w której by nie był żaden obywatel, prawa tego używający. W razie gdzie by było kilku współdziedziców jednejże nieruchomości, opłacającej skarbowi publicznemu złotych pięćdziesiąt podatku gruntowego, jeden tylko z nich ma prawo obieralności. Prawo to służy najstarszemu wiekiem spomiędzy nich. Ten jednakże może wedle swej woli ustąpić tego prawa jednemu z swych współdziedziców.

Nie mają prawa wotowania w zgromadzeniach gminnych, chociaż by nawet przepisane posiadali własności: 1) zakonnicy w ogólności jakiejkolwiek reguły;

2) wszelkie osoby, w służbie prywatnej będące, przez czas tejże służby;

3) osoby wyznań tolerowanych, jako też Żydzi i tym podobni, dopóki nie nabędą praw politycznych.

Nikt do wotowania w zgromadzeniu gminnem przypuszczonem być nie może, jeżeli nie jest zapisanym w liście wotujących, przez senat zatwierdzonej.

Listę osób duchowieństwa świeckiego, używających prawa wotowania w zgromadzeniach gminnych układać będzie konsystorz biskupi; listę akademików, profesorów szkół publicznych, nauczycieli, artystów, w sztukach pięknych celujących, ułoży uniwersytet; listę zaś innych obywateli spiszą wójci gmin miejskich i okręgowych. Wszystkie te listy zostaną sprawdzone i zatwierdzone w senacie.

Zgromadzeniom gminnym przewodniczyć będzie marszałek od senatu mianowany.

Artykuł 8

Senat mianuje do miejsc administracyjnych i odwołuje podług woli urzędników, od siebie postanowionych. Wójci zatem mogą być zawieszonymi w urzędzie przez senat, lecz odwoływanymi dowolnie być przez niego nie mogą, chociaż są urzędnikami administracyjnymi.

Odwołanie dowolne nie może być stanowionem, jak tylko dwoma trzecimi głosów obecnych senatorów. Senat mianuje także do wszystkich beneficjów kościelnych kollacji rządowej, z wyłączeniem czterech kanionów w kapitule wskrzeszonych i nadanych przez najjaśniejszego cesarza Wszeh Rosji, króla polskiego.

Cztery te miejsca, do mianowania uniwersytetowi zostawione, będą zachowanemi. dla doktorów fakultetów, sprawujących urzędy nauczycieli.

Część trzecia, Administracja.

Artykuł 9

Wolne Miasto Kraków z okręgiem będzie podzielone na gminy miejskie i wiejskie. Pierwsze z nich będą miały, ile miejscowość pozwoli, po dwa tysiące; drugie zaś po trzy tysiące pięćset dusz najmniej. Każda z tych gmin będzie miała wójta, wolno obranego i obowiązanego wykonywać rozkazy rządowe; wójt ten zostawać będzie w urzędowaniu przez dwa po sobie idące lata.

Warunki do zostania wójtem żądane są

1) pełnoletność;

2) umiejętność dokładnego pisania, czytania po polsku i rachunków;

3) nie być nigdy karanym kryminalnie ani też w stanie skarżenia.

Warunki te winny być usprawiedliwione przed marszałkami, prezydującymi w zgromadzeniach gminnych. W gminach wiejskich może być kilku zastępców wójtów, jeżeli tego okoliczności wymagają. Zastępców takowych senat mianuje. Właściciele wsiów mają przed innemi pierwszeństwo do tego miejsca.

Część czwarta, Zgromadzenie Reprezentantów.

Artykuł 10

W miesiącu grudniu każdego roku, poczynając od pierwszego poniedziałku w tymże miesiącu, będzie Zgromadzenie Reprezentantów, które dłużej nad cztery tygodnie (po odciągnieniu dni świąt), to jest nad dwadzieścia cztery posiedzeń trwać nie będzie mogło. Zgromadzenie to sprawować będzie wszystkie własności władzy prawodawczej, roztrząsać rachunki roczne administracji publicznej i stanowić coroczny budżet. Rok finansowy zaczynać się będzie z dniem pierwszym czerwca, a kończyć z dniem ostatnim maja następnego roku. Zgromadzenie Reprezentantów obierać będzie członków senatu wedle artykułu organicznego, tym końcem postanowionego.

Obierać także będzie sędziów. Mieć będzie prawo na wniesienie jednego z członków swoich oskarżenia dwoma trzeciemi częściami głosów wszelkich urzędników publicznych, jeżeli są obwinionymi o kradzież publicznego grosza, zdzierstwo albo nadużycie w sprawowaniu poruczonych im urzędów i takowych pod sąd najwyższy oddawania.

Artykuł 11

Zgromadzenie Reprezentantów składać się będzie

l) z deputowanych od gmin, z których każda obiera jednego;

2) z trzech członków, delegowanych od senatu;

3) z trzech prałatów, delegowanych od kapituły;

4) z trzech doktorów fakultetów, delegowanych od uniwersytetu;

5) z sześciu urzędników pojednawczych, w urzędowaniu będących, wziętych z kolei wedle liczby porządkowej ich okręgów.

Prezydujący w Zgromadzeniu wybranym będzie spomiędzy trzech członków, delegowanych od senatu. Żaden projekt do ustawy bądź nowej, bądź zmierzającej do zaprowadzenia jakiej zmiany w prawie lub w trwającem urządzeniu nie będzie mógł być oddanym pod rozwagę Zgromadzenia Reprezentantów, jeżeli poprzednio nie był udzielonym senatowi, i jeżeli ten przedłożenia i większością głosów nie przyjął. Projekta rzeczone powinny być przedstawionemi Zgromadzeniu Reprezentantów do decyzji przynajmniej w trzynastym dniu posiedzeń jego, wyjąwszy budżet, rewizję rachunków i ustawy skarbowe, które winny być przedstawionemi Zgromadzeniu Reprezentantów najpóźniej w czwartym dniu jego posiedzeń. Zgromadzenie Reprezentantów nie będzie mogło czynić odmian w projektach do ustaw, od senatu przedstawionych, lecz tylko je wprost przyjąć lub odrzucić.

Artykuł 12

Zgromadzenie Reprezentantów trudnić się będzie w razie potrzeby ułożeniem i przejrzeniem kodeksu cywilnego, kryminalnego i postępowania sądowego. Wyznaczy komitet, mający to dzieło przygotować, w którym mieć należy słuszne względy na miejscowości krajowe i ducha mieszkańców. Dwóch z członków senatu będzie przydatnych do tego komitetu. Stanowienie i ogłaszanie urządzeń policyjnych i administracyjnych jest udziałem senatu.

Artykuł 13

Każda pierwotna ustawa, zapadła w Zgromadzeniu Reprezentantów, która należy do nowego prawodawstwa, potrzebuje do ważności swojej tylko prostej większości głosów. Na przyszłość zaś każdy projekt do zmiany prawa lub istniejącego urządzenia, albo do nowej ustawy, od senatu (wedle artykułu 11) przedstawionej, winien będzie być w wykonanie wprowadzonym, ani senat skutków jego wstrzymać nie będzie mocen, jeżeli ta ustawa przez siedem ósmych części wotujących reprezentantów przyjęta została. W przeciwnym zaś razie, gdyby projekt nie był siedmiu ósmemi częściami głosów przyjętym, senat winien będzie skutki jego zawiesić; a jeżeli większością dziewięciu głosów uzna, iż tego publiczne dobro wymaga, będzie mógł poddać go powtórnie pod rozwagę prawodawców, w Zgromadzeniu następującego roku zebranych, i na ten czas prosta większość głosów dostateczną będzie do nadania mu mocy prawa. Jeżeli zdarzenie to tyczyć się będzie skarbu, prawo upłynionego roku pozostanie w swej mocy aż do zaprowadzenia nowej ustawy.

Część piąta, Sądownictwo.

Artykuł 14

W każdym okręgu, obejmującym przynajmniej sześć tysięcy dusz, będzie jeden urzędnik pojednawczy, mianowany przez Zgromadzenie Reprezentantów; urzędowanie jego na lat trzy oznacza się. Oprócz obowiązku pojednywania czuwać będzie z urzędu nad sprawami małoletnich, równie jak nad procesami, tyczącemi się funduszów i własności, należących do kraju lub instytutów publicznych. W dwojakim tym względzie porozumiewać się będzie z najmłodszym w wieku senatorem, któremu wyraźnie porucza się staranie czuwania nad interesami małoletnich i nad tem wszystkiem, co się spraw odnoszących się do funduszów i własności krajowej dotyczy.

W pierwszym znaczeniu urzędnik pojednawczy przewodniczyć będzie w kolegiach, dla spraw małoletnich swojego okręgu postanowionych, albo w radach fimilijnych. Kodeks postępowania oznaczy, w jakich wypadkach udawać się: on ma do senatora, który takowe ostatecznie rozstrzygnie. W drugim znaczeniu urzędnik pojednawczy i senator projektować będą informacje potrzebne do procesu i udzielać pozwolenia do prowadzenia onego. W razie różności zdań w tej mierze, jeżeli rzecz idzie o proces instytutów publicznych, senat stanowić będzie; jeżeli zaś o sprawę małoletnich zdanie senatora przeważa. Kierować także będą tokiem tych procesów przez adwokatów i zapobiegać przerwie ich biegu.

Artykuł 15

Będzie sąd pierwszej instancji i sąd apelacyjny, trzech sędziów w pierwszej instancji, a czterech w sądzie apelacyjnym, łącząc w to ich prezesów, będą dożywotnymi. Inni sędziowie, dodani każdemu z tych sądów w liczbie potrzebnej stosownie do miejscowości, zostawać będą w urzędowaniu przez lat dwa tylko.

Ci sędziowie czasowi zależeć mają od wolnego obioru gmin w tym sposobie, iż każda gmina, używająca praw politycznych, obierze prócz kandydata na sędziów pokoju, jednego także kandydata do miejsc sędziów, wychodzących z trybunału pierwszej instancji, a jednego do miejsc w sądzie apelacyjnym z powodu, iż każde z tych miejsc innych wymaga własności. Zgromadzenie Reprezentantów obierać będzie co lat dwa lub w razie wakansu spomiędzy kandydatów przez gminy wybranych potrzebną liczbę sędziów czasowych bądź to do sądu pierwszej instancji, bądź do sądu apelacyjnego. Sędziowie czasowi mogą być na nowo obieranymi. Dwa te sądy wyrokować będą we wszystkich sprawach bez różnicy ich natury lub stanu osób. Jeżeli wyroki dwóch instancji są zgodne w swoich decyzjach, odwołanie się nie ma miejsca. Jeżeli zaś ich decyzje różnią się w treści. albo jeżeli fakultet prawny uniwersytetu krakowskiego(licząc w to wszystkich doktorów prawa, członkami tegoż uniwersytetu będących) rozstrząsnąwszy akta procesu, uzna, iż jest powód uskarżania się na zgwałcenie prawa lub form istotnych procedury w materii cywilnej, również w wyrokach stanowiących karę śmierci lub infamii, sprawa raz jeszcze odesłana będzie do sądu apelacyjnego, lecz w tym przypadku do liczby sędziów zwyczajnej dołączeni będą wszyscy sędziowie pojednawczy z miasta i cztery osoby, których każda z stron pryncypalnych, podług woli swojej, wybrać może, połowę spomiędzy obywateli. Obecność trzech sędziów potrzebną jest do wyrokowania w pierwszej, pięciu w drugiej, a siedmiu w ostatniej instancji.

Artykuł 16

Sąd najwyższy, na przypadek artykułu 10 przewidziany, składać się będzie

a) z pięciu reprezentantów, losem wyciągnionych,

b) z trzech członków senatu, przez tenże wybranych,

c) z prezesów obydwu sądów,

d) z czterech urzędników pojednawczych, z kolei powołanych,

e) z trzech obywateli, wybranych przez urzędnika, pod sąd oddanego.

Sąd ten wybierze spomiędzy siebie prezydującego.

Obecność dziewięciu członków potrzebną jest do wyrokowania.

Artykuł 17

Procedura tak w materii cywilnej, jak kryminalnej będzie publiczną. W instrukcji procesów (a mianowicie tych, które są właściwie kryminalne) ma być użyta instytucja przysięgłych, stosowna do miejscowości kraju, oświecenia i charakteru mieszkańców. Stanowić oni będą równie, czy oskarzenie, jako też i czyli ukaranie ma miejsce. Sposób ich składu i przypadki ich działania oznaczy kodeks procedury.

Artykuł 18

Sądownictwo jest niepodległem. Przez niepodległość sędziego rozumieć się ma służąca mu wolność oświadczenia swojego zdania w sądzeniu, bez ulegania wpływom władzy najwyższej lub innym jakim bądź względom. Wszelkie inne określenie lub tłumaczenie niepodległości sędziego uznaje się za nadużycie. Pomimo tej niepodległości, sędziowie będą pod nadzorem rządowym. W skutku tego prawa rząd nie tylko 1) mianować będzie urzędników niższego stopnia na przedstawienie prezesa sądu apelacyjnego, ale nadto mocen jest

2) wglądać w regularność biegu spraw, kazać sobie podawać periodycznie wykazy ich stanu, wzierając w akta i pobudzając opieszałych sędziów; szczególniej zaś czuwać będzie

3) nad sprawami kryminalnymi, i każdy sędzia aresztujący obywatela winien jest w przeciągu dwudziestu czterech godzin pod ciężkiemi karami donieść senatowi o tem aresztowaniu i przyczynach, skłaniających go do tego kroku; a nadto podawać temuż senatowi co dni czternaście wiadomości potrzebne o postępie sprawy.

Sąd apelacyjny nadzór ten sprawować ma nad niższemi władzami sądowemi przez swojego prezesa, który, będąc senatowi w tej mierze odpowiedzialnym, zdaje mu swoje raporta. Nad sądem zaś apelacyjnym samże senat nadzoruje.

Część szósta, Przepisy przejściowe i końcowe.

Artykuł 19

Z upłynieniem szóstego roku, rachując od daty ogłoszenia ustawy konstytucyjnej, warunki do zostania senatorem z wyboru reprezentantów będą

l) mieć lat trzydzieści pięć skończonych;

2) odbyć zupełne nauki w jednym z uniwersytetów, istniejących w krajach dawnego Królestwa Polskiego;

3) sprawować urząd wójta przez lat dwa, sędziego przez lat dwa i reprezentanta przez dwa zgromadzenia;

4) mieć własność nieruchomą, płacącą sto pięćdziesiąt złotych polskich podatku gruntowego i nabytą przynajmniej na rok przed obiorem;

5) nie być krwią połączonym w linii wstępnej, zstępnej ani pobocznej rodzonego braterstwa z żadnym innym członkiem senatu.

Warunki do zostania sędzią będą

l) mieć lat trzydzieści skończonych;

2) odbyć zupełne nauki w jednym z powyżej wzmiankowanych uniwersytetów i otrzymać stopień doktora prawa;

3) pracować przez rok jeden przy pisarzu sądowym i podobnież praktykować przez rok przy adwokacie;

4) mieć własność nieruchomą wartości ośmiu tysięcy złotych polskich, nabytą na rok przynajmniej przed obiorem.

Obywatele związkami krwi połączeni w stopniach, wyżej pod liczbą 5) wspomnianych, nie mogą być sędziami jednego sądu.

Do zostania sędzią drugiej instancji, albo prezesem jednego z dwóch sądów, potrzeba oprócz powyższych warunków odbyć urząd sędziego pierwszej instancji lub urzędnika pojednawczego przez lat dwa i raz jeden być reprezentantem.

Aby być wybranym na reprezentanta gminy potrzeba

l) mieć dwadzieścia sześć lat skończonych;

2) odbyć zupełny bieg nauk w uniwersytecie krakowskim albo w jednym z wyżej wzmiankowanych uniwersytetów;

3) mieć własność nieruchomą, oszacowaną na dziewięćdziesiąt złotych polskich i nabytą przynamniej na rok jeden przed wyborem;

4) żaden z urzędników (fonctionnaire) pulicznych płatnych nie będzie mógł być obrany reprezentantem, jak tylko za zezwoleniem senatu na poprzedni raport właściwy władzy jego. Senat, odmawiając zezwolenie, wyrazi powody.

Wszystkie te warunki, w artykule niniejszym wyrażone, nie stosują się do tych osób, które w czasie bytu Księstwa Warszawskiego sprawowały urzędy zawisłe od mianowania królewskiego, lub od wyboru na sejmikach; ani do tych, które je teraz otrzymują z władzy mocarzów kontraktujących. Te będą mieć zupełne prawo zostania mianowanemi lub obranemi na wszystkie urzędy. Przed upłynieniem terminu lat sześciu, potrzeba, aby każdy obywatel do otrzymania jednego z urzędów, w niniejszym artykule wymienionych, udowodnił posiadanie własności po wójcie żądanych. Senatorowie czasowi, sędziowie pokoju i wójci pierwszy raz obrani są obowiązani miejsca te przejąć lub zapłacić pieniężną karę, którą senat oznaczy.

Artykuł 20

Wszystkie akta urzędowe, prawodawcze i sądowe pisane będą w języku polskim.

Artykuł 21

Dochody i wydatki uniwersytetu składać będą część budżetu generalnego miasta i okręgu Wolnego Krakowa.

Artykuł 22

Służba bezpieczeństwa wewnętrznego i policji odbywać się ma przez oddział dostateczny milicji municypalnej. Ten oddział będzie koleją zmieniany i zostawać pod dowództwem oficera z wojska liniowego, który slużywszy zaszczytnie, przyjmie ten rodzaj służby spokojnej. Będzie uzbrojoną i ubraną dostateczna liczba jezdnych żandarmów do zabezpieczenia dróg i wsiów.

Artykuł 23

Prawo nie może nigdy postanowić zajęcia na skarb własności obywatela, wyjąwszy przedmioty kontrabandy, przez skarb zabrane.

Artykuł 24

Wolność druku jest nietykalna, zacząwszy od dnia, w którym kodeks kryminalny ogłoszonym zostanie. Żadne pismo nie będzie poprzednio musiało być podawane pod cenzurę. Kodeks kryminalny oznaczy pomiędzy nadużyciami druku te, które mają należeć do zbrodni lub przestępstw i urządzi rozmaite stopnie kar. Autor lub tłumacz odpowiedzialnym jest za wszystko, co się w imieniu jego drukuje. Za bezimiennego albo obcego autora księgarz lub drukarz biorą na siebie odpowiedzialność.

Działo się w Krakowie dnia piętnastego lipca i złożono w ręce senatu i Zgromadzenia Reprezentantów dnia jedenastego września tysiącznego ośmsetnego ośmnastego roku.

Wydawca: Merkuriusz Polski -wieści i treści od 3 stycznia 1661 AD, ISBN 978-83-64326-11-0

Editor: “Wieczorna.pl”, Dolina Zielona 24a, 65-154 Zielona Góra, T: 604443623

Dodatkowy dokument: Konstytucja Kraju Związkowego Brandenburgia

 

załączam także konstytucję kraju związkowego który sąsiaduje z regionem w którym mieszkam. Zachęcam do reformy ustrojowej na wzór krajów ościennych.

  1. Konstytucja

  2. Kraju Związkowego

  3. Brandenburgia

z dnia 20 sierpnia 1992 r.

(Dziennik Ustaw i Rozporządzeń [GVBL] I str.298),

zmieniona po raz ostatni Ustawą z dnia 7 lipca 2009 r.

(Dziennik Ustaw i Rozporządzeń I str.191)

Parlament Krajowy uchwalił projekt Konstytucji Kraju Związkowego w dniu 14 kwietnia 1992 r. Ludność Brandenburgii przyjęła go w referendum w dniu 14 czerwca 1992 r.

    1. Spis treści

      1. 1. Część główna: Podstawy

 

Artykuł 1 Kraj Związkowy Brandenburgia

Artykuł 2 Zasady konstytucyjne

Artykuł 3 Ludność Brandenburgii

Artykuł 4 Barwy państwowe i godło Kraju Związkowego

 

    1. 2. Część główna: Prawa zasadnicze oraz cele państwowe

 

    1. Rozdział 1: Zakres obowiązywania i ochrona prawna

 

Artykuł 5 Zakres obowiązywania

Artykuł 6 Ochrona prawna

 

    1. Rozdział 2: Wolność, równość i godność

 

Artykuł 7 Ochrona godności człowieka

Artykuł 8 Prawo do życia

Artykuł 9 Wolność osobista

Artykuł 10 Swobodny rozwój osobowości

Artykuł 11 Ochrona danych

Artykuł 12 Równość

Artykuł 13 Wolność sumienia, wiary i wyznania

Artykuł 14 Niedziele i święta

Artykuł 15 Nienaruszalność mieszkania

Artykuł 16 Tajemnica korespondencji, poczty i telekomunikacji

Artykuł 17 Swoboda wyboru miejsca zamieszkania i pobytu

Artykuł 18 Prawo do azylu, zakaz ekstradycji i wydalenia

Artykuł 19 Wolność słowa i środków przekazu

Artykuł 20 Wolność zrzeszania się

 

    1. Rozdział 3: Prawa do kształtowania polityki

 

Artykuł 21 Prawo do współkształtowania polityki

Artykuł 22 Wybory i referenda

Artykuł 23 Wolność zgromadzeń

Artykuł 24 Prawo składania petycji

 

    1. Rozdział 4: Prawa Serbołużyczan (Wendów)

 

Artykuł 25 Prawa Serbołużyczan (Wendów)

 

    1. Rozdział 5: Małżeństwo, rodzina, wspólnoty życiowe i dzieci

 

Artykuł 26 Małżeństwo, rodzina i wspólnoty życiowe

Artykuł 27 Ochrona i wychowanie dzieci i młodzieży

 

    1. Rozdział 6: Oświata, nauka, sztuka i sport

 

Artykuł 28 Zasady wychowania i edukacji

Artykuł 29 Prawo do edukacji

Artykuł 30 Szkolnictwo

Artykuł 31 Wolność nauki

Artykuł 32 Szkolnictwo wyższe

Artykuł 33 Dokształcanie

Artykuł 34 Sztuka i kultura

Artykuł 35 Sport

 

    1. Rozdział 7: Kościoły i wspólnoty wyznaniowe

 

Artykuł 36 Status prawny

Artykuł 37 Prawo do własności i świadczenia państwa

Artykuł 38 Duszpasterstwo

 

    1. Rozdział 8: Przyroda i środowisko naturalne

 

Artykuł 39 Ochrona naturalnych podstaw życia

Artykuł 40 Ziemia i grunty

 

    1. Rozdział 9: Własność, gospodarka, praca i bezpieczeństwo socjalne

 

Artykuł 41 Prawo do własności i dziedziczenia

Artykuł 42 Gospodarka

Artykuł 43 Rolnictwo i leśnictwo

Artykuł 44 Wsparcie strukturalne

Artykuł 45 Bezpieczeństwo socjalne

Artykuł 46 Pomoc w przypadkach zagrożeń

Artykuł 47 Mieszkanie

Artykuł 48 Praca

Artykuł 49 Wolność wyboru zawodu

Artykuł 50 Współdecydowanie

Artykuł 51 Prawo zrzeszania się pracowników w związkach zawodowych i prawo do strajku

 

    1. Rozdział 10: Postępowanie sądowe i wykonanie kary

 

Artykuł 52 Podstawowe prawa obywatelskie przed sądem

Artykuł 53 Podstawowe prawa obywatelskie w postępowaniu karnym

Artykuł 54 Wykonanie kary

 

    1. 3. Część główna: Organizacja państwa

 

    1. Rozdział 1: Parlament Krajowy

 

Artykuł 55 Parlament Krajowy

Artykuł 56 Niezawisłość mandatu deputowanych

Artykuł 57 Indemnitet

Artykuł 58 Immunitet

Artykuł 59 Prawo odmowy złożenia zeznań

Artykuł 60 Rekompensata

Artykuł 61 Postawienie deputowanego w stan oskarżenia

Artykuł 62 Kadencja, rozpisanie wyborów

Artykuł 63 Kontrola prawidłowości wyborów

Artykuł 64 Posiedzenia

Artykuł 65 Podejmowanie uchwał

Artykuł 66 Obowiązek obecności i prawo wstępu

Artykuł 67 Frakcje parlamentarne

Artykuł 68 Regulamin

Artykuł 69 Prezydium

Artykuł 70 Komisje

Artykuł 71 Komisja petycyjna

Artykuł 72 Komisje kontrolne

Artykuł 73 Komisje doraźne

Artykuł 74 Krajowi Pełnomocnicy

 

    1. Rozdział 2: Ustawodawstwo

 

Artykuł 75 Inicjatywa ustawodawcza

Artykuł 76 Inicjatywa społeczna

Artykuł 77 Społeczna inicjatywa ustawodawcza

Artykuł 78 Referendum

Artykuł 79 Zmiany Konstytucji

Artykuł 80 Rozporządzenia z mocą ustawy

Artykuł 81 Ogłaszanie, wejście w życie

 

    1. Rozdział 3: Rząd Krajowy

 

Artykuł 82 Skład

Artykuł 83 Wybór premiera

Artykuł 84 Mianowanie i odwoływanie ministrów

Artykuł 85 Upływ okresu sprawowania urzędu

Artykuł 86 Konstruktywne wotum nieufności

Artykuł 87 Wotum zaufania

Artykuł 88 Przysięga

Artykuł 89 Kształtowanie woli politycznej

Artykuł 90 Przewodniczenie, podejmowanie uchwał, kierowanie pracami

Artykuł 91 Upoważnienie do reprezentowania, zawieranie umów

Artykuł 92 Prawo łaski

Artykuł 93 Urzędnicy mianowani

Artykuł 94 Obowiązek informacyjny Rządu

Artykuł 95 Zakaz łączenia funkcji

 

    1. Rozdział 4: Administracja

 

Artykuł 96 Organizacja administracji

Artykuł 97 Samorząd terytorialny szczebla komunalnego

Artykuł 98 Zmiany terytorialne

Artykuł 99 Podatki gminne

Artykuł 100 Samorządowa skarga konstytucyjna

 

    1. Rozdział 5: Finanse

 

Artykuł 101 Plan budżetowy

Artykuł 102 Upoważnienie na okres przejściowy

Artykuł 103 Zaciąganie kredytów

Artykuł 104 Pokrycie wydatków

Artykuł 105 Przekroczenia budżetu

Artykuł 106 Sprawozdawczość finansowa i kontrola rachunkowa

Artykuł 107 Krajowa Izba Obrachunkowa

 

    1. Rozdział 6: Wymiar sprawiedliwości

 

Artykuł 108 Orzekanie prawa

Artykuł 109 Powoływanie sędziów

Artykuł 110 Sędziowie niezawodowi

Artykuł 111 Postawienie sędziego w stan oskarżenia

Artykuł 112 Sąd Konstytucyjny

Artykuł 113 Właściwość Sądu Konstytucyjnego

 

    1. Rozdział 7: Postanowienia przejściowe i końcowe

 

Artykuł 114 Utworzenie Sądu Konstytucyjnego

Artykuł 115 Zgromadzenie Konstytucyjne

Artykuł 116 Nowy podział obszaru Brandenburgii i Berlina

Artykuł 117 Wejście Konstytucji w życie

 

    1. Preambuła

My, obywatelki i obywatele Kraju Związkowego Brandenburgia, nadaliśmy sobie tę Konstytucję naszą własną niezawisłą decyzją,

podjętą w duchu tradycji prawa, tolerancji i solidarności w Marchii Brandenburskiej,

na fundamencie pokojowych przemian w jesieni 1989 r.,

kierując się wolą zagwarantowania godności i wolności człowieka, kształtowania życia we wspólnocie na zasadach sprawiedliwości społecznej, wspierania dobra ogółu, zachowania i ochrony przyrody i środowiska naturalnego oraz zdecydowani kształtować Kraj Związkowy Brandenburgię jako żywotny człon Republiki Federalnej Niemiec w jednoczącej się Europie i naszym jedynym świecie.

 

    1. 1. Część główna: Podstawy

 

    1. Artykuł 1 (Kraj Związkowy Brandenburgia)

(1) Brandenburgia jest Krajem Związkowym Republiki Federalnej Niemiec.

(2) Kraj Związkowy dzieli się na gminy i związki gmin.

(3) Stolicą Kraju Związkowego jest Poczdam.

 

    1. Artykuł 2 (Zasady konstytucyjne)

(1) Brandenburgia jest krajem swobód demokratycznych, praworządnym, socjalnym, zobowiązanym ideałom pokoju i sprawiedliwości, ochronie środowiska naturalnego i kultury, dążącym do współpracy z innymi narodami, a w szczególności z polskim sąsiadem.

(2) Naród jest podmiotem władzy państwowej.

(3) Naród Kraju Związkowego Brandenburgia uznaje podstawowe prawa obywatelskie zapisane w Ustawie Zasadniczej Republiki Federalnej Niemiec, w Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Europejskiej Karcie Społecznej oraz w Międzynarodowych Paktach Praw Człowieka.

(4) Władza ustawodawcza sprawowana jest drogą referendum oraz przez Parlament Krajowy. Władza wykonawcza leży w ręku Rządu Krajowego, organów władz administracyjnych i samorządu terytorialnego. Władza sądownicza powierzona jest niezawisłym sędziom.

(5) Postanowienia Ustawy Zasadniczej mają pierwszeństwo przed postanowieniami Konstytucji Krajowej. Ustawodawstwo związane jest prawem federalnym i Konstytucją Krajową, władza wykonawcza i sądownicza związane są ustawami i prawem.

 

    1. Artykuł 3 (Ludność Brandenburgii)

(1) Obywatelami w sensie niniejszej Konstytucji są wszyscy Niemcy w rozumieniu Artykułu 116 ustęp 1 Ustawy Zasadniczej posiadający stałe miejsce zamieszkania w Kraju Związkowym Brandenburgia. Mieszkańcami w sensie niniejszej Konstytucji są wszystkie osoby posiadające stałe miejsce zamieszkania w Kraju Związkowym Brandenburgia niezależnie od swego obywatelstwa.

(2) Niemcy w rozumieniu Ustawy Zasadniczej posiadają w Brandenburgii równe prawa, o ile nie obowiązuje ustawowe zastrzeżenie na rzecz obywateli Brandenburgii.

(3) Obywatele innych państw i bezpaństwowcy, posiadający miejsce zamieszkania w Kraju Związkowym Brandenburgia, są zrównani z Niemcami w rozumieniu Ustawy Zasadniczej, o ile niniejsza Konstytucja lub ustawy nie stanowią inaczej.

 

    1. Artykuł 4 (Barwy państwowe i godło Kraju Związkowego)

Barwami państwowymi Kraju Związkowego są czerwień i biel. Godłem Kraju Związkowego jest czerwony marchijski orzeł na białym polu.

 

    1. 2. Część główna: Prawa zasadnicze oraz cele państwowe

      1. Rozdział 1: Zakres obowiązywania i ochrona prawna

 

    1. Artykuł 5 (Zakres obowiązywania)

(1) Podstawowe prawa obywatelskie, zagwarantowane w niniejszej Konstytucji poszczególnym osobom oraz grupom społecznym, wiążą władzę ustawodawczą, władzę wykonawczą, sądownictwo oraz, na ile stanowi tak Konstytucja, również podmioty trzecie, mając charakter prawa obowiązującego bezpośrednio.

(2) Jeżeli w zgodności z niniejszą Konstytucją z mocy prawa lub na gruncie ustawy ulec może ograniczeniu jedno z podstawowych praw obywatelskich, to zachowana być musi zasada współmierności. W żadnym wypadku podstawowe prawo obywatelskie nie może zostać naruszone w swej istocie. W ustawie wywołującej skutek ograniczający dotknięte nim podstawowe prawo musi być wymienione wraz z podaniem artykułu.

(3) Podstawowe prawa obywatelskie obowiązują również w stosunku do krajowych osób prawnych, o ile ze swej istoty mogą być wobec nich zastosowane.

    1. Artykuł 6 (Ochrona prawna)

(1) Osobie, której prawa zostały naruszone przez władzę publiczną, przysługuje skorzystanie z drogi prawnej.

(2) Każdy, podnosząc, że władza publiczna naruszyła prawo zasadnicze, przysługujące mu na mocy niniejszej Konstytucji, może złożyć skargę konstytucyjną do Krajowego Sądu Konstytucyjnego. Szczegóły reguluje ustawa, która może przewidzieć wymóg uprzedniego wyczerpania drogi prawnej oraz specjalną procedurę przyjęcia skargi.

(3) Za naruszenie przez władzę publiczną obowiązku, wynikającego z prawa publicznego i ciążącego na niej w stosunku do innej osoby, podmiot władzy publicznej odpowiada za szkody wyrządzone w wyniku tego naruszenia stosownie do przepisów ustawowych.

 

    1. Rozdział 2: Wolność, równość i godność

    2. Artykuł 7 (Ochrona godności człowieka)

(1) Godność człowieka jest nietykalna. Jej respektowanie jest zobowiązaniem wszelkiej władzy państwowej oraz podstawą każdej solidarnej wspólnoty.

(2) Każdy winien jest uszanować godność innego człowieka.

 

    1. Artykuł 8 (Prawo do życia)

(1) Każdy ma prawo do życia, nietykalności osobistej i poszanowania swej godności w chwili śmierci. W prawo do życia i nietykalności ingerować wolno wyłącznie na podstawie ustawy.

(2) Ochronę życia poczętego należy zapewnić w szczególności poprzez wszechstronne uświadamianie, bezpłatne poradnictwo i pomoc społeczną.

(3) Nikt nie może być traktowany w sposób okrutny, nieludzki lub poniżający albo poddany takiej karze, ani też bez swej dobrowolnej i wyraźnej zgody zostać poddany eksperymentom medycznym lub naukowym.

 

    1. Artykuł 9 (Wolność osobista)

(1) Wolność osobista jest nienaruszalna. Może ona zostać ograniczona jedynie na podstawie ustawy i tylko z zachowaniem form w niej przewidzianych.

(2) O dopuszczalności i czasie trwania pozbawienia wolności orzeka wyłącznie sędzia. Przed każdą decyzją sędziego o zarządzeniu lub kontynuowaniu pozbawienia wolności należy osobie, której ona dotyczy, zapewnić możliwość skorzystania z pomocy doradcy prawnego własnego wyboru. Ponadto należy niezwłocznie powiadomić osobę zaufania zatrzymanego; w przypadku młodocianych osoby posiadające w stosunku do nich prawa wychowawcze mają prawo do uczestnictwa w postępowaniu.

(3) W przypadku pozbawienia wolności na podstawie innej niż orzeczenie sędziego należy niezwłocznie, jednakże nie później niż w przeciągu dwudziestu czterech godzin, zapewnić wysłuchanie zatrzymanego przez sędziego oraz najpóźniej do końca dnia, który upływa po dniu zatrzymania, uzyskać w tej mierze orzeczenie sędziego.

(4) Nad osobami zatrzymanymi nie wolno znęcać się fizycznie, ani psychicznie ani też poddawać ich jakimkolwiek szykanom.

 

    1. Artykuł 10 (Swobodny rozwój osobowości)

Każdy ma prawo do swobodnego rozwoju swej osobowości, jeżeli nie narusza tym praw innych osób oraz przepisów Konstytucji i pozostających w zgodności z nią ustaw.

 

    1. Artykuł 11 (Ochrona danych)

(1) Każdy ma prawo do samodzielnego decydowania o ujawnieniu i wykorzystaniu swoich osobistych danych, do informacji o przechowywaniu tych danych oraz do wglądu w akta i inne dokumenty urzędowe, jeżeli dotyczą one jego osoby i nie stoi to w sprzeczności z prawami osób trzecich. Dane osobowe mogą być pozyskiwane, przechowywane, przetwarzane, przekazywane dalej lub wykorzystywane w inny sposób tylko za dobrowolną i wyraźną zgodą osoby, która jest ich uprawnionym dysponentem.

(2) Ograniczenie tych praw dopuszczalne jest jedynie drogą ustawy, jeżeli wymaga tego ważny interes ogółu, względnie na podstawie ustawy w nałożonych przez nią ramach i do określonych w tej ustawie potrzeb. O każdym pobraniu osobistych danych należy powiadomić osobę uprawnioną do dysponowania tymi danymi, o ile dopuszcza to cel, w jakim pozyskiwane są dane.

(3) Urząd Ochrony Konstytucji Kraju Związkowego, powołany na podstawie przepisów federalnych, podlega szczególnej kontroli parlamentarnej. Urząd ten nie posiada kompetencji policyjnych. Nie wolno mu także w drodze pomocy urzędowej zwracać się do Policji o podjęcie działań, do których sam nie jest uprawniony.

 

    1. Artykuł 12 (Równość)

(1) Wszyscy ludzie są równi wobec prawa. Władzy publicznej zakazuje się wszelkiej samowoli i sprzecznego z przyjętymi zasadami nierównego traktowania.

(2) Nikt nie może być uprzywilejowany lub dyskryminowany ze względu na swą rasę, pochodzenie, narodowość, język, płeć, orientację seksualną, pochodzenie społeczne lub pozycję społeczną, upośledzenie, przekonania religijne, światopoglądowe lub polityczne.

(3) Kobiety i mężczyźni mają równe prawa. Kraj Związkowy jest zobowiązany podejmować skuteczne działania w celu zapewnienia równej pozycji kobiet i mężczyzn w pracy zawodowej, życiu publicznym, oświacie i edukacji, rodzinie, a także w zakresie zabezpieczenia socjalnego.

(4) Kraj Związkowy, gminy oraz związki gmin zobowiązane są dbać o równowartościowe warunki życia osób niepełnosprawnych i ogółu mieszkańców.

 

    1. Artykuł 13 (Wolność sumienia, wiary i wyznania)

(1) Wolność sumienia i wiary oraz wolność przekonań religijnych lub światopoglądowych są nienaruszalne; zapewnia się ich niezakłócone praktykowanie.

(2) Nikt nie jest zobowiązany do wyjawiania swych przekonań religijnych lub światopoglądowych. Organy władz mają prawo pytać o przynależność do wspólnoty religijnej tylko w takim zakresie, w jakim ma to wpływ na prawa i obowiązki.

(3) Nikt nie może być zmuszany do uczestnictwa w czynnościach religijnych lub o charakterze światopoglądowym, ani też do posługiwania się religijną formułą przysięgi.

(4) Jeżeli obywatel nie jest w stanie wypełniać obowiązków obywatelskich, ponieważ są one sprzeczne z jego sumieniem, to Kraj Związkowy winien w ramach swych możliwości umożliwić mu spełnienie innego, obciążającego go w równym stopniu obowiązku. Powyższe nie rozciąga się na podatki i opłaty publiczne.

 

    1. Artykuł 14 (Niedziele i święta)

(1) Kraj Związkowy chroni niedziele i uznane przez państwo święta jako dni wolne od pracy.

(2) Należy poszanować tradycje związane z niedzielami i świętami.

(3) Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

 

    1. Artykuł 15 (Nienaruszalność mieszkania)

(1) Mieszkanie jest nienaruszalne.

(2) Przeszukania mogą być zarządzone wyłącznie przez sędziego lub na podstawie orzeczenia sędziowskiego, zaś w przypadku istnienia ryzyka z powodu zwłoki również przez inne przewidziane ustawami organy; przeszukania mogą być dokonywane wyłącznie w sposób określony w ustawach.

(3) Ingerencje w te prawa lub ich ograniczanie dopuszczalne są tylko dla zażegnania zagrożenia powszechnego lub zagrożenia dla życia pojedynczych osób, na podstawie ustawy także w celu zapobieżenia bezpośredniemu zagrożeniu bezpieczeństwa i ładu publicznego, w szczególności w celu uporania się z krytycznym brakiem pomieszczeń, zwalczania zagrożeń epidemiologicznych lub dla zapewnienia ochrony zagrożonych dzieci i młodocianych.

 

    1. Artykuł 16 (Tajemnica korespondencji, poczty i telekomunikacji)

(1) Tajemnica korespondencji oraz tajemnica poczty i telekomunikacji jest nienaruszalna.

(2) Ingerencje w te prawa dopuszczalne są jedynie na podstawie ustawy, która może przewidywać kontrolę parlamentarną oraz musi przewidzieć co najmniej późniejszą kontrolę przez sędziego.

 

    1. Artykuł 17 (Swoboda wyboru miejsca zamieszkania i pobytu)

(1) Wszyscy ludzie mają prawo do swobodnego wyboru miejsca zamieszkania i pobytu.

(2) Prawo do przebywania i zamieszkania w dowolnym miejscu może być ograniczone tylko ustawą lub na podstawie ustawy.

 

    1. Artykuł 18 (Prawo do azylu, zakaz ekstradycji i wydalenia)

(1) Osoby prześladowane z powodów politycznych korzystają z prawa do azylu.

(2) Cudzoziemcy nie mogą być poddani ekstradycji ani wydaleniu do kraju, w którym grozi im kara śmierci lub tortury.

 

    1. Artykuł 19 (Wolność słowa i środków przekazu)

(1) Każdy ma prawo do nieskrępowanego rozpowszechniania informacji i poglądów w dowolnej formie, a także do zasięgania informacji z powszechnie dostępnych lub innych prawnie dozwolonych źródeł. Ograniczenie tych praw w stosunkach służbowych i stosunkach pracy może nastąpić tylko na podstawie ustawy.

(2) Gwarantuje się wolność prasy, radia, filmu i innych środków masowego przekazu. Ustawa powinna poprzez regulacje proceduralne zapewnić, aby w prasie i radiu wyrażała się różnorodność opinii obecnych w życiu społecznym.

(3) Dopuszcza się ustawowe ograniczenia w celu ochrony dzieci i młodocianych oraz czci i innych ważnych dóbr prawnych. Zabrania się propagandy wojennej oraz naruszającej godność publicznej dyskryminacji.

(4) Zadaniem radia i telewizji jest współkształtowanie opinii publicznej poprzez zróżnicowaną ofertę programową. Obok rozgłośni publicznych należy na podstawie ustawy dopuścić działalność nadawców prywatnych. Należy przy tym zagwarantować możliwie dużą różnorodność opinii.

(5) Nie wolno utrudniać zgodnego z prawem wykonywania zawodu dziennikarza poprzez nałożenie obowiązku składania zeznań, konfiskatę lub przeszukanie.

(6) Cenzury nie stosuje się.

 

    1. Artykuł 20 (Wolność zrzeszania się)

(1) Wszyscy ludzie mają prawo do zakładania partii, związków, zrzeszeń, stowarzyszeń i innych organizacji oraz do wstępowania do nich. Wszystkie organizacje mają prawo do swobodnego i samodzielnego określania swych wewnętrznych struktur.

(2) Organizacje, które ze względu na swój cel lub działalność naruszają Konstytucję lub ustawy karne lub też wymierzone są przeciwko porozumieniu między narodami, winny być na podstawie ustawy poddane ograniczeniom lub zakazane.

(3) Wewnętrzny ustrój partii i ruchów obywatelskich, których działalność nakierowana jest na zadania publiczne i które wywierają wpływ na opinię publiczną, musi być zgodny z zasadami demokratycznymi. Należy zagwarantować ich wolność do współkształtowania woli politycznej.

 

    1. Rozdział 3: Prawa do kształtowania polityki

 

    1. Artykuł 21 (Prawo do współkształtowania polityki)

(1) Gwarantuje się prawo do współkształtowania polityki.

(2) Każdy w miarę swych umiejętności, uzdolnień i fachowej wiedzy posiada jednakowe prawo dostępu do funkcji publicznych, o ile w zakresie wykonywania uprawnień z racji władzy państwowej przepisy ustawy nie stanowią inaczej. Niedopuszczalne jest zwolnienie lub poddanie krokom dyscyplinarnym z powodu uczestnictwa w inicjatywach obywatelskich lub działalności w stowarzyszeniach, wspólnotach religijnych lub partiach.

(3) Wszyscy ludzie mają prawo zrzeszać się w inicjatywach obywatelskich lub stowarzyszeniach w celu oddziaływania na sprawy publiczne. Te zaś mają prawo do informowania przez wszelkie organa państwowe i komunalne oraz do wnoszenia swych życzeń i spraw do właściwych instytucji i organów przedstawicielskich. Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

(4) Każdy ma prawo, w zakresie przewidzianym ustawą, do wglądu do akt i innych urzędowych dokumentów urzędów oraz instytucji administracyjnych szczebla krajowego lub komunalnego, o ile nie stoi temu na przeszkodzie nadrzędny interes publiczny lub prywatny.

(5) Każdy, kogo prawnie chronionych interesów dotykają podejmowane przedsięwzięcia publiczne lub prywatne, ma prawo do uczestnictwa w odnośnym postępowaniu. Prawo to przysługuje także związkom osób, których interesów ono dotyczy. Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

 

    1. Artykuł 22 (Wybory i referenda)

(1) Każdy obywatel, który ukończył osiemnasty rok życia, posiada czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach do Parlamentu Krajowego i do organów przedstawicielskich samorządu terytorialnego. Innym mieszkańcom należy zapewnić to prawo, kiedy tylko i na ile dopuszcza to Ustawa Zasadnicza.

(2) Każdy obywatel, który ukończył osiemnasty rok życia, ma prawo do uczestnictwa w inicjatywach społecznych, społecznych inicjatywach ustawodawczych i plebiscytach, wnioskach wnoszonych przez mieszkańców, inicjatywach na rzecz przeprowadzenia referendum i w referendach. Innym mieszkańcom przysługuje prawo do uczestnictwa w inicjatywach społecznych i wnioskach wnoszonych przez mieszkańców. Prawo do uczestnictwa w społecznych inicjatywach ustawodawczych i plebiscytach oraz w inicjatywach na rzecz przeprowadzenia referendum i w referendach należy im zapewnić kiedy tylko i na ile dopuszcza to Ustawa Zasadnicza. Ustawa może przewidzieć, że granica wieku, wymagana do uczestnictwa w inicjatywach społecznych i wnioskach składanych przez mieszkańców, zostanie obniżona do lat szesnastu.

(3) Wybory i referenda są powszechne, bezpośrednie, równe, wolne i tajne. Do udziału w wyborach uprawnione są partie, stowarzyszenia polityczne, komitety wyborcze oraz pojedynczy obywatele. Deputowani wybierani są według procedury łączącej wybór osób z zasadą wyborów proporcjonalnych. Kontrola prawidłowości wyborów i kontrola prawidłowości głosowań przysługuje organom przedstawicielskim właściwym dla danego obwodu wyborczego. W odniesieniu do kontroli prawidłowości głosowania w referendum, określonej w Artykule 116 ustęp 1, obowiązują odmienne regulacje, uzgodnione w zawartej z Berlinem jako krajem związkowym w Umowie Państwowej w zakresie uregulowania trybu przeprowadzenia w krajach związkowych Berlin i Brandenburgia referendum na temat nowego podziału terytorialnego. Przyjęte rozstrzygnięcia podlegają ponownej weryfikacji przez sąd.

(4) Osobie ubiegającej się o wybór do organu przedstawicielskiego przysługuje zwolnienie z wykonywania obowiązków zawodowych w wymiarze niezbędnym do przygotowania swego udziału w wyborach. Nikomu nie wolno uniemożliwiać ubiegania się o mandat deputowanego, jego objęcia i wykonywania. Wypowiedzenie stosunku pracy lub zwolnienie z pracy jest dopuszczalne jedynie w przypadku zaistnienia przyczyn, uprawniających pracodawcę do zastosowania zwolnienia ze skutkiem natychmiastowym.

(5) Zasady szczegółowe reguluje ustawa. Ustawa może w szczególności przewidzieć, że prawa określone w ustępach od 1 do 4 przysługują jedynie osobie, będącej przez określony okres czasu obywatelem lub mieszkańcem obszaru, na którym odbywają się wybory lub referendum. Ustawa może również przewidzieć, że urzędnicy mianowani, osoby zatrudnione w służbie publicznej i sędziowie nie mogą być równocześnie członkami Parlamentu Krajowego lub komunalnych organów przedstawicielskich.

 

    1. Artykuł 23 (Wolność zgromadzeń)

(1) Wszyscy ludzie mają prawo do pokojowego i niezbrojnego gromadzenia się bez potrzeby uprzedniego zgłoszenia lub uzyskania pozwolenia.

(2) Zgromadzenia i demonstracje na otwartej przestrzeni mogą zostać obwarowane obowiązkiem zgłoszenia, a w przypadku bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa publicznego mogą podlegać ograniczeniu, rozwiązaniu lub zakazowi przy ścisłym przestrzeganiu zasady współmierności.

 

    1. Artykuł 24 (Prawo składania petycji)

Każdy ma prawo do zwracania się pojedynczo lub zbiorowo z wnioskami, krytyką i skargami do Parlamentu Krajowego, organów samorządowych szczebla komunalnego i wszelkich innych instytucji państwowych lub komunalnych i winien otrzymać odpowiedź we współmiernym terminie.

 

    1. Rozdział 4: Prawa Serbołużyczan (Wendów)

 

    1. Artykuł 25 (Prawa Serbołużyczan [Wendów])

(1) Zapewnia się prawo narodu Serbołużyczan do ochrony, zachowania i kultywowania swej tożsamości narodowej oraz swojego historycznego obszaru zamieszkiwania. Kraj Związkowy, gminy oraz związki gmin wspierają realizację tego prawa, a w szczególności samodzielności kulturowej oraz skutecznie współkształtujących politykę form aktywności narodu serbołużyckiego.

(2) Kraj Związkowy działa na rzecz zapewnienia autonomii kulturowej Serbołużyczan ponad granicami kraju.

(3) Serbołużyczanie mają prawo do zachowania i wspierania języka i kultury serbołużyckiej w życiu publicznym oraz ich nauczania w szkołach i przedszkolach.

(4) Na obszarze zamieszkiwania Serbołużyczan język serbołużycki winien być uwzględniony w oficjalnym nazewnictwie i oznakowaniu. Flaga serbołużycka ma kolory niebieski, czerwony i biały.

(5) Prawa Serbołużyczan uregulowane są ustawą. Ma ona zapewnić współuczestnictwo reprezentantów Serbołużyczan w regulowaniu spraw dotyczących Serbołużyczan, w szczególności w zakresie ustawodawstwa.

 

    1. Rozdział 5: Małżeństwo, rodzina, wspólnoty życiowe i dzieci

 

    1. Artykuł 26 (Małżeństwo, rodzina i wspólnoty życiowe)

(1) Małżeństwo i rodzina podlegają ochronie i pomocy społeczności. Szczególną ochroną otacza się matki, osoby samotnie wychowujące dzieci, rodziny wielodzietne oraz rodziny z osobami niepełnosprawnymi.

(2) Uznaje się potrzebę ochrony innych, mających długotrwały charakter wspólnot życiowych.

(3) Osoby doświadczające w małżeństwie, rodzinie lub innej wspólnocie życiowej przemocy psychicznej lub fizycznej mają prawo do uzyskania pomocy i ochrony ze strony społeczności.

(4) Na równi ceni się pracę wykonywaną w gospodarstwie domowym, wychowywanie dzieci, pielęgnowanie w warunkach domowych osób potrzebujących pomocy oraz pracę zawodową.

    1. Artykuł 27 (Ochrona i wychowanie dzieci i młodzieży)

(1) Dzieci jako samodzielne osoby mają prawo do poszanowania swej godności.

(2) Rodzice mają prawo i obowiązek wychowywania swych dzieci.

(3) Dzieci korzystają w szczególny sposób z ochrony państwa i społeczeństwa. Każdy, kto wychowuje dzieci, ma prawo do stosownej pomocy ze strony państwa i względów społeczeństwa.

(4) Dzieciom i młodzieży należy ustawą zapewnić status prawny, który poprzez uznanie rosnącej samodzielności czynić będzie zadość ich rozwijającej się zdolności rozumowania.

(5) Dzieci i młodzież podlegają ochronie przed zaniedbaniem fizycznym i umysłowym oraz znęcaniem. W przypadku zagrożenia dobra dzieci lub młodzieży, zwłaszcza z winy osób powołanych do ich wychowania, obowiązkiem społeczności jest zapewnienie niezbędnej pomocy oraz podjęcie działań przewidzianych ustawą.

(6) Kraj Związkowy, gminy oraz związki gmin wspierają placówki opieki dziennej nad dziećmi oraz placówki organizacji czasu wolnego młodzieży niezależnie od podmiotu, który je prowadzi.

(7) Każde dziecko ma stosownie do ustawy prawo do wychowania, edukacji, opieki i zaopatrzenia w placówce opieki dziennej.

(8) Praca dzieci jest zabroniona.

 

    1. Rozdział 6: Oświata, nauka, sztuka i sport

 

    1. Artykuł 28 (Zasady wychowania i edukacji)

Zadaniem wychowania i edukacji jest wspieranie rozwoju osobowości, samodzielnego myślenia i postępowania w duchu poszanowania godności, wiary i przekonań innych osób, poszanowania demokracji i wolności, woli zapewnienia sprawiedliwości społecznej, życia w pokoju oraz solidarnego współżycia kultur i narodów, a także w poczuciu odpowiedzialności za przyrodę i środowisko naturalne.

 

    1. Artykuł 29 (Prawo do edukacji)

(1) Każdy ma prawo do edukacji.

(2) Kraj Związkowy jest zobowiązany tworzyć publiczne instytucje edukacyjne i wspierać systemy kształcenia zawodowego.

(3) Każdy ma prawo do równego dostępu do publicznych instytucji edukacyjnych niezależnie od swej sytuacji materialnej i socjalnej oraz swych przekonań politycznych. Szczególnym wsparciem należy otoczyć osoby szczególnie uzdolnione, osoby znajdujące się w trudnej sytuacji socjalnej oraz osoby niepełnosprawne.

 

    1. Artykuł 30 (Szkolnictwo)

(1) Istnieje powszechny obowiązek szkolny.

(2) Szkolnictwo podlega nadzorowi Kraju Związkowego. W kształtowaniu szkolnictwa współuczestniczą rodzice, nauczyciele i uczniowie oraz reprezentujące ich gremia i związki.

(3) Szkolnictwo musi zapewniać otwartość, ciągłość nauczania oraz różnorodność ścieżek edukacji.

(4) O przyjęciu do szkoły wyższego stopnia, obok takiego życzenia osób uprawnionych do wychowania, w miarodajnym stopniu decydują umiejętności, wyniki oraz uzdolnienia ucznia.

(5) Kraj Związkowy oraz organa samorządu komunalnego mają obowiązek tworzenia i wspierania szkół. Szkoły te nie pobierają czesnego. Kwestia bezpłatnych pomocy naukowych i dydaktycznych winna być uregulowana ustawą.

(6) Prawo do zakładania szkół przez niezależne podmioty zagwarantowane jest na mocy Artykułu 7 ustęp 4 Ustawy Zasadniczej. Podmioty takie mają prawo do uzyskania dotacji publicznych.

    1. Artykuł 31 (Wolność nauki)

(1) Zagwarantowana jest wolność nauki, badań i dydaktyki.

(2) Badania podlegają ograniczeniom ustawowym, jeżeli mogą one spowodować naruszenie godności człowieka lub zniszczenie naturalnych podstaw życia.

(3) Swoboda dydaktyki nie zwalnia z obowiązku wierności Konstytucji.

 

    1. Artykuł 32 (Szkolnictwo wyższe)

(1) Wyższe uczelnie mają w ramach ustaw prawo do samorządu, w którym partycypują nauczający, inni pracownicy oraz studiujący.

(2) Zapewnia się prawo do zakładania wyższych uczelni przez niezależne podmioty.

(3) Dostęp do wyższych studiów jest otwarty dla każdego, kto posiada świadectwo dojrzałości. Należy ułatwiać zdobywanie świadectwa dojrzałości przez osoby czynne zawodowo oraz dostęp do wyższych studiów bez uzyskania świadectwa dojrzałości.

(4) Kościoły mają prawo do zakładania i utrzymywania własnych placówek o charakterze wyższych uczelni, służących kształceniu duchownych. Dotyczy to także wspólnot religijnych. Obsady stanowisk kierowników katedr na wydziałach teologii uczelni państwowych dokonuje się w uzgodnieniu z Kościołami.

(5) Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

    1. Artykuł 33 (Dokształcanie)

(1) Podnoszenie kwalifikacji zawodowych dorosłych winno być wspierane przez Kraj Związkowy, gminy oraz związki gmin. Zapewnia się prawo do tworzenia placówek dokształcających przez niezależne podmioty.

(2) Każdy ma prawo do zwolnienia z wykonywania obowiązków pracowniczych w celu dokształcania zawodowego, kulturalnego lub politycznego. Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

 

    1. Artykuł 34 (Sztuka i kultura)

(1) Sztuka jest niezależna. Wymaga ona wsparcia publicznego, w szczególności poprzez wspieranie artystów.

(2) Życie kulturalne w swej różnorodności oraz upowszechnianie dziedzictwa kulturowego korzystają ze wsparcia publicznego. Dzieła sztuki i pomniki kultury podlegają ochronie Kraju Związkowego, gmin oraz związków gmin.

(3) Kraj Związkowy, gminy oraz związki gmin wspierają udział w życiu kulturalnym i umożliwiają dostęp do dóbr kultury.

 

    1. Artykuł 35 (Sport)

Sport jest zasługującą na wspomaganie częścią życia. Wsparcie na rzecz sportu, świadczone przez Kraj związkowy, gminy oraz związki gmin, uwzględnia wyważony i czyniący zadość potrzebom stosunek pomiędzy sportem masowym i sportem wyczynowym. Winno ono uwzględniać szczególne potrzeby młodzieży szkolnej, studentów, seniorów i osób niepełnosprawnych.

.

 

    1. Rozdział 7: Kościoły i wspólnoty wyznaniowe

 

    1. Artykuł 36 (Status prawny)

(1) Kościół państwowy nie istnieje.

(2) Kościoły i wspólnoty wyznaniowe regulują swoje sprawy i zarządzają nimi samodzielnie w granicach powszechnie obowiązującego prawa. Nadają one swoje urzędy bez udziału państwa lub podmiotów świeckich.

(3) Kraj Związkowy uznaje publiczną misję Kościołów i wspólnot wyznaniowych. Są one podmiotami prawa publicznego, o ile były nimi dotąd. Inne wspólnoty wyznaniowe otrzymują na wniosek takie same prawa, jeśli ich statut i liczba członków stanowią trwałą gwarancję, iż nie popadną w sprzeczność z zasadami i podstawowymi prawami obywatelskimi, zawartymi w Artykule 2 ustęp 1 niniejszej Konstytucji.

(4) Kościoły i wspólnoty wyznaniowe, o ile są podmiotami prawa publicznego, mogą pobierać od swoich członków podatki na podstawie państwowych list podatkowych.

(5) Stowarzyszenia powołane dla wspólnego kultywowania określonego światopoglądu traktowane są na równi ze wspólnotami wyznaniowymi.

 

    1. Artykuł 37 (Prawo do własności i świadczenia państwa)

(1) Zapewnione jest prawo do własności i inne prawa Kościołów, wspólnot wyznaniowych i ich instytucji na ich majątku przeznaczonym do realizacji celów kultu, celów edukacyjnych i dobroczynnych.

(2) Świadczenia Kraju Związkowego i podmiotów samorządu komunalnego, przysługujące Kościołom i wspólnotom wyznaniowym z mocy ustawy, umów i innych tytułów prawnych, mogą być zmienione tylko drogą porozumienia. O ile takie porozumienie dotyczy Kraju Związkowego, wymaga ono potwierdzenia ustawą krajową.

 

    1. Artykuł 38 (Duszpasterstwo)

W domach opieki, szpitalach, zakładach karnych i podobnych instytucjach publicznych, jak również w Policji należy w miarę istniejących potrzeb umożliwić Kościołom i wspólnotom wyznaniowym odbywanie nabożeństw, duszpasterstwo i inne czynności religijne. W zakresie tym zastosowanie znajduje Artykuł 13 ustęp 3.

 

    1. Rozdział 8: Przyroda i środowisko naturalne

 

    1. Artykuł 39 (Ochrona naturalnych podstaw życia)

(1) Ochrona przyrody, środowiska i ukształtowanego historycznie krajobrazu jako podstaw obecnego i przyszłego życia jest obowiązkiem Kraju Związkowego i wszystkich ludzi.

(2) Każdy ma prawo do ochrony swej nietykalności cielesnej przed obrażeniami i niemożliwymi do zaakceptowania zagrożeniami, będącymi skutkiem zmian naturalnych podstaw życia.

(3) Zwierzętom i roślinom należy okazywać poszanowanie jako istotom żywym. Należy zachować i chronić gatunki oraz przystosowane do ich potrzeb obszary życiowe.

(4) Polityka państwa w zakresie środowiska naturalnego winna oddziaływać na rzecz oszczędnego zużycia i ponownego wykorzystania surowców, jak również oszczędnego wykorzystania energii.

(5) Kraj związkowy, gminy, związki gmin i inne podmioty prawa publicznego mają obowiązek ochrony środowiska przed szkodami i obciążeniami oraz winny dbać o usunięcie względnie wyrównanie szkód w środowisku. Przedsięwzięcia publiczne i prywatne wymagają wykazania ich nieszkodliwości dla środowiska zgodnie z przepisami ustawy. Prawo własności może ulec ograniczeniu, jeżeli korzystanie z niego powoduje w sposób sprzeczny z prawem ciężkie szkody lub zagrożenia dla środowiska.

(6) Utylizacja odpadów powstałych poza obszarem Kraju Związkowego jest, z uwzględnieniem szczególnej sytuacji Berlina, dopuszczalna tylko w wyjątkowych przypadkach i winna być wykluczona, jeżeli właściwości odpadów powodują szczególne zagrożenie dla zdrowia i środowiska. Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

(7) Kraj Związkowy, gminy oraz związki gmin są zobowiązane do gromadzenia i dokumentowania informacji o obecnych i oczekiwanych obciążeniach środowiska naturalnego. Na właścicielach i operatorach urządzeń i instalacji ciąży obowiązek wyjawienia odpowiednich informacji. Prawo dostępu do tych informacji przysługuje każdemu, o ile nie stoi temu na przeszkodzie nadrzędny interes publiczny lub prywatny. Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

(8) Powództwo zbiorowe, wnoszone w interesie powszechnym lub w interesie członków organizacji, jest dopuszczalne. Uznane organizacje ekologiczne mają prawo uczestnictwa w postępowaniach administracyjnych, które dotyczą naturalnych podstaw życia. Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

(9) Kraj Związkowy działa na rzecz tego, ażeby na jego terytorium nie projektowano, produkowano ani nie składowano broni jądrowej, biologicznej lub chemicznej.

 

    1. Artykuł 40 (Ziemia i grunty)

(1) Użytkowanie ziemi i wód wiąże się ze szczególnym zobowiązaniem wobec interesów ogółu i przyszłych pokoleń. Obrót nimi może być ograniczony ustawą. Ziemia i grunty należące do Kraju Związkowego mogą być zbywane tylko zgodnie z przepisami ustawy. Ich wykorzystanie należy regulować priorytetowo poprzez stosunki dzierżawy i wieczystego użytkowania.

(2) Wydobywanie bogactw naturalnych wymaga zezwolenia ze strony państwa. Szczególną wagę należy przy tym nadać interesowi publicznemu, wyrażającemu się w użytkowaniu ziemi i gruntów w sposób zapewniający ich ochronę.

(3) Kraj Związkowy, gminy oraz związki gmin są zobowiązane utrzymać, a w razie potrzeby otworzyć dla ogółu swobodny dostęp do przyrody, a w szczególności do gór, lasów, jezior i rzek, przestrzegając przy tym zasad ochrony środowiska naturalnego.

(4) Należy wspierać tworzenie i utrzymanie parków narodowych, rezerwatów przyrody i krajobrazu. Pomniki przyrody znajdują się pod publiczną ochroną. Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

(5) Kraj Związkowy działa na rzecz nasilonego przywracania do użytkowania cywilnego nieruchomości gruntowych użytkowanych do celów wojskowych.

 

    1. Rozdział 9: Własność, gospodarka, praca i bezpieczeństwo socjalne

 

    1. Artykuł 41 (Prawo do własności i dziedziczenia)

(1) Zapewnia się prawo do własności i dziedziczenia. Ich treść i ograniczenia określają ustawy.

(2) Własność zobowiązuje. Korzystanie z niej winno zarazem służyć dobru ogółu.

(3) Kraj Związkowy wspiera szerokie rozproszenie własności, a w szczególności tworzenie majątku pracowników poprzez partycypację we własności środków produkcji.

(4) Wywłaszczenie dopuszczalne jest tylko w interesie powszechnym. Może ono nastąpić tylko w drodze lub na mocy ustawy, która reguluje rodzaj i wysokość odszkodowania. Odszkodowanie winno być określone na podstawie sprawiedliwego wyważenia interesów ogółu i strony zainteresowanej.

(5) Ziemia i grunty, bogactwa naturalne i środki produkcji mogą być w interesie powszechnym, w drodze ustawy, która reguluje rodzaj i wysokość odszkodowania, przekształcone we własność społeczną lub w inną formę własności. W zakresie odszkodowania obowiązuje odpowiednio przepis ustępu 4 zdanie 3.

 

    1. Artykuł 42 (Gospodarka)

(1) Każdy ma prawo do swobodnego rozwijania własnej inicjatywy gospodarczej, o ile nie narusza przez to praw innych osób i nie uchybia Konstytucji i zgodnym z nią ustawom. Kraj Związkowy dąży do zapewnienia konkurencji i równości szans.

(2) Życie gospodarcze rozwija się zgodnie z zasadami ustrojowymi gospodarki rynkowej, sprawiedliwej społecznie i czyniącej zadość wymogom ochrony środowiska naturalnego. Nadużywanie siły gospodarczej jest niedopuszczalne i należy je uniemożliwić.

 

    1. Artykuł 43 (Rolnictwo i leśnictwo)

(1) Użytkowanie gruntów przez rolnictwo i leśnictwo musi być ukierunkowane na wykorzystanie stosownie do miejscowych warunków, na zapewnienie stabilnej urodzajności i niepowodowanie szkodliwych skutków ekologicznych.

(2) Kraj Związkowy wspiera w szczególności wkład rolnictwa i leśnictwa na rzecz pielęgnowania ukształtowanego historycznie krajobrazu, zachowania obszarów wiejskich oraz ochrony środowiska naturalnego.

 

    1. Artykuł 44 (Wsparcie strukturalne)

Kraj Związkowy zapewnia wsparcie strukturalne regionom, kierując się celem stworzenia i utrzymania równoważnych warunków życia i pracy we wszystkich częściach kraju.

 

    1. Artykuł 45 (Bezpieczeństwo socjalne)

(1) Kraj Związkowy jest w ramach swoich sił zobowiązany zapewnić realizację prawa do bezpieczeństwa socjalnego na wypadek choroby, wypadku, inwalidztwa, niepełnosprawności, konieczności opieki oraz w wieku podeszłym. Zabezpieczenie socjalne winno umożliwić godne i samodzielne kształtowanie własnego życia.

(2) W trudnych sytuacjach, które nie pozwalają na zapewnienie godnego życia i nie mogą być usunięte własnym wysiłkiem i własnymi środkami, przysługuje prawo do pomocy społecznej.

(3) Państwo wspiera tworzenie i utrzymanie placówek w zakresie doradztwa, opieki i pielęgnacji dla osób w podeszłym wieku, na wypadek choroby, niepełnosprawności, inwalidztwa lub potrzeby zapewnienia opieki pielęgnacyjnej, jak również placówek tworzonych dla innych celów socjalnych i charytatywnych, niezależnie od rodzaju podmiotu je prowadzącego. W domach opieki pensjonariuszom przysługuje prawo współdecydowania.

 

    1. Artykuł 46 (Pomoc w przypadkach zagrożeń)

Każdy człowiek zobowiązany jest w ramach wyznaczonych ustawą udzielić pomocy w razie wypadków, katastrof i wystąpienia szczególnych zagrożeń.

 

    1. Artykuł 47 (Mieszkanie)

(1) Kraj Związkowy w miarę swych sił zobowiązany jest zadbać o urzeczywistnienie prawa do stosownego mieszkania, czyniąc to w szczególności poprzez wspieranie własności mieszkań, działania w zakresie społecznego budownictwa mieszkaniowego, ochronę najemców i dopłaty do czynszu.

(2) Eksmisja z mieszkania może zostać dokonana tylko wtedy, jeżeli zapewniony jest zastępczy lokal mieszkalny. Ważąc interesy należy w szczególnym stopniu uwzględnić znaczenie mieszkania dla prowadzenia godnego życia.

 

    1. Artykuł 48 (Praca)

(1) Kraj Związkowy jest w miarę swych sił zobowiązany, ażeby prowadząc politykę pełnego zatrudnienia i wspierania pracy urzeczywistnić prawo do pracy, które obejmuje prawo każdego do zapewnienia sobie środków utrzymania poprzez wykonywanie swobodnie wybranej pracy.

(2) Zapewnia się nieodpłatne doradztwo zawodowe i pośrednictwo pracy. Jeżeli nie jest możliwe przedłożenie stosownej oferty pracy, przysługuje prawo do przekwalifikowania, dokształcania zawodowego i uzyskania środków na utrzymanie.

(3) Pracownicy mają prawo do bezpiecznych, zdrowych i godnych warunków pracy. Mężczyznom i kobietom przysługuje jednakowe wynagrodzenia za równą pracę.

(4) Osobom uczącym się zawodu, kobietom w ciąży, osobom samotnie wychowującym dzieci, chorym, niepełnosprawnym oraz pracownikom w starszym wieku należy się szczególna ochrona przed wypowiedzeniem.

 

    1. Artykuł 49 (Wolność wyboru zawodu)

(1) Każdy ma prawo do swobodnego wyboru i wykonywania zawodu. W swobodę tę ingerować wolno tylko w drodze lub na mocy ustawy.

(2) Publiczne i równe dla wszystkich obowiązki świadczenia pracy lub służby dopuszczalne są tylko w szczególnych, określonych ustawą celach.

 

    1. Artykuł 50 (Współdecydowanie)

Zatrudnieni i ich związki zawodowe mają stosownie do ustaw prawo do współdecydowania w sprawach zakładów pracy, przedsiębiorstw i jednostek służbowych.

 

    1. Artykuł 51 (Prawo zrzeszania się pracowników w związkach zawodowych i prawo do strajku)

(1) Prawo do tworzenia związków (koalicji) w celu zachowania i wspierania rozwoju warunków pracy i warunków ekonomicznych jest zapewnione dla każdego i dla wszystkich zawodów. Porozumienia, których celem jest ograniczenie lub uniemożliwienie korzystania z tego prawa, są nieważne, a podejmowane w tym kierunku działania są bezprawne.

(2) Prawo do zrzeszania się w związkach zawodowych obejmuje w szczególności zdolność zawierania układów zbiorowych pracy, które mogą zostać ogłoszone za powszechnie obowiązujące. Związki zawodowe mają stosownie do ustaw prawo dostępu do wszystkich zakładów pracy, przedsiębiorstw i jednostek służbowych. Prawo do strajku jest zapewnione.

 

    1. Rozdział 10: Postępowanie sądowe i wykonanie kary

 

    1. Artykuł 52 (Podstawowe prawa obywatelskie przed sądem)

(1) Sądy wyjątkowe są niedopuszczalne. Nikogo nie wolno pozbawić jego ustawowego sędziego.

(2) Sądy do specjalnych zakresów rzeczowych mogą być tworzone tylko ustawą.

(3) Przed sądem wszyscy ludzie są równi i mają prawo do wysłuchania przed sądem.

(4) Każdy ma prawo do uczciwego i sprawnego postępowania przed niezawisłym i bezstronnym sądem. Wyłączenie jawności może nastąpić tylko stosownie do ustawy.

(5) Nikogo nie wolno zmuszać do zeznawania przeciwko sobie samemu lub przeciwko określonym w ustawie osobom bliskim.

 

    1. Artykuł 53 (Podstawowe prawa obywatelskie w postępowaniu karnym)

(1) Kara za popełniony czyn może być orzeczona tylko wtedy, jeżeli był on karalny zanim został popełniony.

(2) Każdy obwiniony lub oskarżony o czyn karalny winien być traktowany jako niewinny aż do skazania go prawomocnym wyrokiem.

(3) Nikt nie może na podstawie powszechnych ustaw karnych być wielokrotnie karany za ten sam czyn.

(4) Obwiniony może w każdej fazie postępowania skorzystać z pomocy obrońcy.

 

    1. Artykuł 54 (Wykonanie kary)

(1) W trakcie wykonywania kary należy respektować godność człowieka; wykonywanie kary musi być nakierowane na przygotowanie więźnia do prowadzenia w przyszłości życia w poczuciu społecznej odpowiedzialności i wolnego od czynów karalnych.

(2) Zwolnionemu więźniowi przysługuje stosownie do ustaw prawo do pomocy w reintegracji.

 

    1. 3. Część główna: Organizacja państwa

 

    1. Rozdział 1: Parlament Krajowy

 

    1. Artykuł 55 (Parlament Krajowy)

(1) Parlament Krajowy jest wybieralnym przedstawicielstwem Narodu.

(2) Opozycja jest istotnym składnikiem demokracji parlamentarnej. Ma ona prawo do równości szans.

 

    1. Artykuł 56 (Niezawisłość mandatu deputowanych)

(1) Deputowani są przedstawicielami całego narodu, nie są związani nakazami i instrukcjami. Nikomu nie wolno zmuszać deputowanego do działań sprzecznych z jego sumieniem lub przekonaniami.

(2) Deputowani mają w szczególności prawo do zabierania głosu w Parlamencie Krajowym i jego komisjach, składania interpelacji i wniosków oraz do oddawania swego głosu podczas wyborów i głosowań. Na interpelacje skierowane do rządu winni uzyskać niezwłoczną odpowiedź, udzieloną według najlepszej wiedzy i w wyczerpujący sposób. Regulacje szczegółowe zawiera Regulamin.

(3) Deputowanym należy zapewnić wstęp do urzędów i instytucji Kraju Związkowego. Urzędy i instytucje zobowiązane są udzielić im na żądanie informacji, w tym także z plików danych, oraz udostępnić akta i wszelkie inne dokumenty urzędowe. Z żądaniem takim zwracają się oni do Rządu Krajowego lub, o ile jej to dotyczy, do Krajowej Izby Obrachunkowej. Udostępnienie informacji oraz przedłożenie akt i innych dokumentów urzędowych winno nastąpić niezwłocznie i w pełnym zakresie.

(4) Udzielenia informacji lub przedłożenia akt i innych dokumentów urzędowych odmówić można tylko wtedy, jeśli dochowania tajemnicy wymaga w konieczny sposób nadrzędny interes publiczny lub prywatny. Decyzję wraz z uzasadnieniem należy podać do wiadomości deputowanego.

 

    1. Artykuł 57 (Indemnitet)

Deputowany nie może być w żadnym czasie ścigany sądownie lub dyscyplinarnie, ani też w inny sposób pociągnięty do odpowiedzialności poza Parlamentem Krajowym z powodu swego głosowania lub wystąpienia na forum Parlamentu Krajowego, jednej z jego komisji lub frakcji. Nie dotyczy to oszczerczego znieważenia.

    1. Artykuł 58 (Immunitet)

Wszelkie czynności o charakterze ścigania karnego, wymierzone przeciwko osobie deputowanego, każde zastosowanie aresztu lub innego ograniczenia jego osobistej wolności, winny być na żądanie Parlamentu Krajowego wstrzymane, jeżeli wpływają one negatywnie na pracę parlamentarną Parlamentu Krajowego.

    1. Artykuł 59 (Prawo odmowy złożenia zeznań)

Deputowani mają prawo odmowy złożenia zeznań na temat osób, które zawierzyły im jako deputowanym oraz na temat faktów, o których zyskali poufną wiedzę jako deputowani. W zakresie objętym prawem odmowy złożenia zeznań niedopuszczalne jest stosowanie środków przeszukania i konfiskaty. Prawo do odmowy złożenia zeznań nie wygasa wraz z zakończeniem sprawowania mandatu przez deputowanego.

    1. Artykuł 60 (Rekompensata)

Członkowie Parlamentu Krajowego otrzymują rekompensatę odpowiadającą ponoszonej odpowiedzialności i zapewniającą ich niezawisłość. Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

    1. Artykuł 61 (Postawienie deputowanego w stan oskarżenia)

(1) Deputowany, który z żądzy zysku nadużywa swojego wpływu lub swojej wiedzy, posiadanej jako deputowany, czyniąc to w sposób dotkliwie narażający powagę Parlamentu Krajowego, może być postawiony przed Sądem Konstytucyjnym.

(2) Wniosek o postawienie w stan oskarżenia musi być podpisany przez co najmniej jedną trzecią członków Parlamentu Krajowego i wymaga aprobaty dwóch trzecich członków Parlamentu Krajowego.

(3) Sąd Konstytucyjny może orzec utratę mandatu.

    1. Artykuł 62 (Kadencja, rozpisanie wyborów)

(1) Parlament Krajowy wybierany jest z zastrzeżeniem poniższych postanowień na okres pięciu lat. Nowe wybory odbywają się najwcześniej w pięćdziesiąt siedem i najpóźniej w sześćdziesiąt miesięcy od rozpoczęcia kadencji. Przewodniczący Parlamentu Krajowego wyznacza dzień wyborów w uzgodnieniu z Prezydium Parlamentu Krajowego.

(2) Parlament Krajowy może się rozwiązać uchwałą większości dwóch trzecich głosów swych członków.

(3) W przypadku rozwiązania Parlamentu Krajowego nowe wybory odbywają się w przeciągu siedemdziesięciu dni.

(4) Parlament Krajowy zbiera się najpóźniej trzydziestego dnia po swym wyborze. Z tą chwilą kończy się kadencja poprzedniego Parlament Krajowego.

    1. Artykuł 63 (Kontrola prawidłowości wyborów)

(1) Kontrola prawidłowości wyborów jest zadaniem Parlamentu Krajowego. Decyduje on również o tym, czy deputowany utracił swój mandat w Parlamencie Krajowym.

(2) Na decyzję Parlamentu Krajowego wnieść można zażalenie do Sądu Konstytucyjnego.

(3) Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

    1. Artykuł 64 (Posiedzenia)

(1) Przewodniczący Parlamentu Krajowego może zwołać Parlament Krajowy o każdej porze. Musi on zwołać Parlament Krajowy niezwłocznie, jeżeli zażąda tego co najmniej jedna piąta członków Parlamentu Krajowego lub Rząd Krajowy.

(2) Parlament Krajowy obraduje jawnie. Jawność można wykluczyć głosami dwóch trzecich obecnych deputowanych. Wniosek w tej sprawie rozpatrywany jest na niejawnym posiedzeniu. W razie wykluczenia jawności obrad należy przedstawić publiczne uzasadnienie.

(3) Zgodne z prawdą relacje z jawnych posiedzeń Parlamentu Krajowego i jego komisji wolne są od wszelkiej odpowiedzialności.

    1. Artykuł 65 (Podejmowanie uchwał)

Parlament Krajowy podejmuje swe uchwały większością oddanych głosów, chyba że niniejsza Konstytucja stanowi inaczej. W przypadku wyborów, które przeprowadza Parlament Krajowy, mogą być dopuszczone wyjątki na podstawie ustawy lub Regulaminu Parlamentu Krajowego.

 

    1. Artykuł 66 (Obowiązek obecności i prawo wstępu)

(1) Jedna piąta obecnych członków Parlamentu Krajowego lub jedna trzecia członków komisji parlamentarnej może zażądać obecności każdego z członków Rządu Krajowego.

(2) Członkowie Rządu Krajowego mają prawo wstępu na posiedzenia Parlamentu Krajowego i jego komisji. Członkowie rządu mają prawo zabierania głosu. Bliższe zasady ustala Regulamin.

(3) Ustęp 2 nie obowiązuje w odniesieniu do komisji kontrolnych.

 

    1. Artykuł 67 (Frakcje parlamentarne)

(1) Frakcje parlamentarne składają się z członków Parlamentu Krajowego. Współuczestniczą one jako samodzielne i niezawisłe oraz wyposażone w prawa i obowiązki podmioty w pracach Parlamentu Krajowego i wspierają parlamentarny proces kształtowania woli politycznej. W tym zakresie mają prawo do stosownego wyposażenia. Utworzenie frakcji po ukonstytuowaniu się Parlamentu Krajowego wymaga jego zgody. Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

(2) Praktykowanie dyscypliny frakcyjnej jest niedopuszczalne.

    1. Artykuł 68 (Regulamin)

Parlament Krajowy nadaje sobie Regulamin.

    1. Artykuł 69 (Prezydium)

(1) Parlament Krajowy wybiera na swym pierwszym posiedzeniu ze swego grona Prezydium, składające się z przewodniczącego, wiceprzewodniczącego i dalszych członków. Każda frakcja ma prawo do reprezentacji w Prezydium.

(2) Przewodniczący, wiceprzewodniczący oraz inni członkowie Prezydium mogą być odwołani z funkcji uchwałą Parlamentu Krajowego. Odwołanie jest ważne za zgodą dwóch trzecich członków Parlamentu Krajowego.

(3) Prawa i obowiązki Prezydium i jego członków reguluje Regulamin Parlamentu Krajowego.

(4) Przewodniczący reprezentuje Parlament Krajowy na zewnątrz. Mianuje i odwołuje on pracowników Parlamentu Krajowego. Sprawuje prawo gospodarza oraz posiada prerogatywy policyjne w gmachu Parlamentu Krajowego. Dokonanie przeszukania lub konfiskaty w pomieszczeniach Parlamentu Krajowego dopuszczalne jest tylko za zgodą Przewodniczącego Parlamentu Krajowego. Rozporządza on wpływami i wydatkami Parlamentu Krajowego stosownie do planu budżetowego.

    1. Artykuł 70 (Komisje)

(1) Parlament Krajowy tworzy ze swego grona komisje.

(2) Ustalenia składu komisji oraz powierzenia przewodnictwa komisji dokonać należy zgodnie z zasadą wyborów proporcjonalnych. Każdej frakcji przysługuje prawo do nominowania co najmniej jednego ze swych członków do każdej komisji. Deputowani, którzy nie należą do żadnej frakcji, mają prawo do udziału w pracach jednej komisji z prawem głosu.

(3) Komisje działają w ramach zadań powierzonych im przez Parlament Krajowy. W ramach swego zakresu zadań mogą one zajmować się określoną sprawą z własnej inicjatywy oraz przedkładać rekomendacje Parlamentowi Krajowemu.

 

    1. Artykuł 71 (Komisja petycyjna)

(1) Komisja petycyjna decyduje w sprawach podań złożonych do Parlamentu Krajowego, o ile nie są one przedmiotem decyzji samego Parlamentu Krajowego.

(2) Wszystkie urzędy i organa administracyjne Kraju Związkowego oraz szczebla komunalnego zobowiązane są na żądanie Komisji zapewnić jej o każdej porze dostęp oraz udostępnić informacje, w tym również z plików danych, a także akta i wszelkie inne dokumenty urzędowe. W sprawach dotyczących wymiaru sprawiedliwości sądy zobowiązane są jedynie do udzielenia pomocy informacyjnej.

(3) Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

 

    1. Artykuł 72 (Komisje kontrolne)

(1) Parlament Krajowy ma prawo, a na wniosek jednej piątej swych członków posiada obowiązek powołania komisji kontrolnej. Przedmiot czynności kontrolnych winien być określony uchwałą. Zadanie kontrolne nie może być zmienione wbrew woli wnioskodawców.

(2) W przypadku powołania każdej nowej komisji kontrolnej przewodnictwo komisji przechodzi z frakcji na frakcję w kolejności ich liczebności. Przewodniczący komisji nie ma prawa udziału w głosowaniach komisji.

(3) Komisje kontrolne mają prawo do wnoszenia i badania dowodów. Są one do tego zobowiązane, jeżeli wniosek taki złożą wnioskodawcy lub jedna piąta członków komisji. Wnoszenie i badanie dowodów jest niedopuszczalne, jeżeli w sposób oczywisty nie mieści się ono w ramach powierzonego komisji zadania. Tajemnica korespondencji, poczty i telekomunikacji pozostaje w mocy. Sądy, urzędy i organa administracyjne Kraju Związkowego i szczebla komunalnego są zobowiązane udzielić pomocy prawnej i urzędowej, włącznie z wniesieniem dowodów i przedłożeniem akt.

(4) Raporty komisji kontrolnych nie podlegają weryfikacji przez sądy. Wolą sądów jest uznanie stwierdzonego stanu faktycznego.

(5) Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

    1. Artykuł 73 (Komisje doraźne)

Parlament Krajowy ma prawo powoływania komisji doraźnych. Każda frakcja uprawniona jest do nominowania co najmniej jednego ze swych członków do każdej komisji doraźnej. Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

    1. Artykuł 74 (Krajowi Pełnomocnicy)

(1) W celu zagwarantowania podstawowego prawa obywateli do ochrony danych zgodnie z Artykułem 11, Parlament Krajowy wybiera bez debaty Krajowego Pełnomocnika ds. ochrony danych. Przed dokonaniem jego wyboru odbywa się wysłuchanie przed komisją określoną przez Parlament Krajowy. Pełnomocnika Krajowego mianuje Przewodniczący Parlamentu Krajowego, który też sprawuje nad nim nadzór służbowy. Pełnomocnik Krajowy sprawuje swój urząd w sposób niezawisły i podlega tylko ustawie. Może on w każdej chwili zwrócić się do Parlamentu Krajowego. Wszystkie urzędy i organa administracyjne Kraju Związkowego i szczebla komunalnego są zobowiązane na żądanie przedłożyć mu lub wydać akta i wszelkie inne dokumenty urzędowe, udzielić informacji z plików danych oraz zapewnić dostęp do wszystkich pomieszczeń służbowych.

(2) Parlament Krajowy może wybrać dalszych pełnomocników.  W tym zakresie obowiązuje odpowiednio Ustęp 1 zdanie 3, o ile ustawa nie stanowi inaczej.

(3) Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

 

    1. Rozdział 2: Ustawodawstwo

 

    1. Artykuł 75 (Inicjatywa ustawodawcza)

Projekty ustaw mogą być wnoszone w łonie Parlamentu Krajowego, przez Rząd Krajowy lub w drodze społecznej inicjatywy ustawodawczej.

 

    1. Artykuł 76 (Inicjatywa społeczna)

(1) Wszyscy mieszkańcy mają prawo do przedkładania Parlamentowi Krajowemu, w ramach jego właściwości, określonych przedmiotów procesu kształtowanie woli politycznej. Tego rodzaju inicjatywa społeczna może dotyczyć również projektów ustaw oraz wniosków o rozwiązanie Parlamentu Krajowego. Pod taką inicjatywą złożyć musi swe podpisy co najmniej dwadzieścia tysięcy mieszkańców, zaś w przypadku wniosków o rozwiązanie Parlamentu Krajowego co najmniej sto pięćdziesiąt tysięcy uprawnionych do głosowania. Ich przedstawicielom przysługuje prawo do wysłuchania.

(2) Nie są dopuszczalne inicjatywy, których przedmiotem jest budżet kraju związkowego, uposażenia służbowe i pobory emerytalne, podatki oraz decyzje personalne.

 

    1. Artykuł 77 (Społeczna inicjatywa ustawodawcza)

(1) Jeżeli Parlament Krajowy w przeciągu czterech miesięcy nie zaaprobuje wniosku o rozwiązanie Parlamentu Krajowego lub innego projektu, wniesionego w trybie Artykułu 76, wówczas na żądanie przedstawicieli odnośnej inicjatywy do skutku dochodzi społeczna inicjatywa ustawodawcza.

(2) Jeżeli Rząd Krajowy lub jedna trzecia członków Parlamentu Krajowego uzna społeczną inicjatywę ustawodawczą za niedopuszczalną, to zobowiązani są wystąpić do Sądu Konstytucyjnego.

(3) Społeczna inicjatywa ustawodawcza jest prawnie skuteczna, jeżeli w przeciągu czterech miesięcy uzyskała poparcie co najmniej osiemdziesięciu tysięcy uprawnionych do głosowania. Wniosek o rozwiązanie Parlamentu Krajowego wymaga poparcia co najmniej dwustu tysięcy uprawnionych do głosowania.

 

    1. Artykuł 78 (Referendum)

(1) Jeżeli Parlament Krajowy w przeciągu dwóch miesięcy nie zaaprobuje społecznej inicjatywy ustawodawczej, wówczas w przeciągu następnych trzech miesięcy należy przeprowadzić referendum. Parlament Krajowy może poddać pod głosowanie konkurencyjny projekt ustawy bądź też inny projekt, wniesiony zgodnie z Artykułem 76. Przewodniczący Parlamentu Krajowego winien w stosownej formie opublikować projekty ustaw lub inne poddane pod głosowanie projekty wraz z objaśnieniami.

(2) Projekt ustawy lub inny projekt wniesiony zgodnie z Artykułem 76 uważa się za przyjęty w referendum, jeżeli zaaprobowany został przez większość osób, które głosowały, jednakże przez co najmniej jedną czwartą ogółu uprawnionych do głosowania.

(3) W przypadku zmian w Konstytucji oraz wniosków o rozwiązanie Parlamentu Krajowego za zmianą Konstytucji oraz wnioskiem o rozwiązanie Parlamentu Krajowego muszą zagłosować dwie trzecie osób, które głosowały, jednakże co najmniej połowa ogółu uprawnionych do głosowania. Liczone są tylko ważne głosy za i przeciw.

 

    1. Artykuł 79 (Zmiany Konstytucji)

Konstytucja może być zmieniona tylko w drodze ustawy, która w sposób jednoznaczny zmienia lub uzupełnia brzmienie Konstytucji. W tym celu wymagana jest zgoda większości dwóch trzecich członków Parlamentu lub wyrażona w referendum zgodnie z Artykułem 78 ustęp 3.

 

    1. Artykuł 80 (Rozporządzenia z mocą ustawy)

Upoważnienie do wydania rozporządzenia z mocą ustawy może być udzielone tylko poprzez ustawę. Ustawa musi określać treść, cel i zakres udzielonego upoważnienia. W rozporządzeniu należy podać podstawę prawną. Jeżeli ustawa przewiduje, że upoważnienie może być przeniesione dalej, to do przeniesienia tego upoważnienia wymagane jest wydanie rozporządzenia z mocą ustawy.

 

    1. Artykuł 81 (Ogłaszanie, wejście w życie)

(1) Przewodniczący Parlamentu Krajowego niezwłocznie dokonuje sporządzenia ustaw uchwalonych przez Parlament Krajowy lub przyjętych w drodze referendum i ogłasza je w Dzienniku Ustaw i Rozporządzeń Kraju Związkowego Brandenburgia.

(2) Rozporządzenia z mocą ustawy są sporządzane i ogłaszane w Dzienniku Ustaw i Rozporządzeń Kraju Związkowego Brandenburgia przez podmioty, które je wydają, z zastrzeżeniem innych przepisów ustawowych.

(3) Każda ustawa i każde rozporządzenie z mocą ustawy winny określać dzień wejścia w życie. W przypadku braku takiego postanowienia wchodzą one w życie w czternastym dniu liczonym od upływu dnia, w którym wydany został Dziennik Ustaw.

(4) Zgodnie z przepisem ustawy, sporządzenia ustaw i rozporządzeń z mocą ustawy oraz ich ogłoszenia można dokonać w formie elektronicznej.

    1. 3. Rozdział: Rząd Krajowy

 

    1. Artykuł 82 (Skład)

Rząd Kraju Związkowego Brandenburgia tworzą premier i ministrowie Rządu Krajowego.

 

    1. Artykuł 83 (Wybór premiera)

(1) Parlament Krajowy wybiera premiera większością głosów swoich członków, bez debaty w głosowaniu tajnym. Prawo zaproponowania kandydata posiada każdy deputowany.

(2) Jeżeli w pierwszym głosowaniu żaden z zaproponowanych kandydatów nie otrzyma większości głosów, wówczas zarządza się drugą turę głosowania. Jeżeli również w tej turze głosowania nie zostanie wyłoniony zwycięzca, wówczas wybrany zostaje kandydat, który w kolejnej turze głosowania uzyskał najwięcej głosów.

(3) Jeżeli wybór premiera nie dojdzie do skutku w przeciągu trzech miesięcy od dnia ukonstytuowania się Parlamentu Krajowego, to Parlament Krajowy uważa się za rozwiązany.

 

    1. Artykuł 84 (Mianowanie i odwoływanie ministrów)

Premier mianuje i odwołuje ministrów.

 

    1. Artykuł 85 (Upływ okresu sprawowania urzędu)

(1) Okres sprawowania urzędu premiera upływa z chwilą zgromadzenia się nowo wybranego Parlamentu Krajowego, okres sprawowania urzędu ministrów upływa także w każdym innym wypadku zakończenia sprawowania urzędu przez premiera. Premier i ministrowie mogą o każdym czasie zadeklarować swe ustąpienie.

(2) Premier, a na jego wniosek także ministrowie, zobowiązani są sprawować swe urzędy do chwili rozpoczęcia urzędowania przez swych następców.

 

    1. Artykuł 86 (Konstruktywne wotum nieufności)

(1) Parlament Krajowy może wyrazić premierowi wotum nieufności tylko w ten sposób, że głosami większości swych członków dokona wyboru jego następcy.

(2) Pomiędzy debatą w Parlamencie Krajowym nad takim wnioskiem, a dokonaniem wyboru musi upłynąć co najmniej czterdzieści osiem godzin, jednakże nie więcej niż siedem dni.

 

    1. Artykuł 87 (Wotum zaufania)

Jeżeli wniosek premiera do Parlamentu Krajowego o wyrażenie mu wotum zaufania nie uzyska poparcia większości członków Parlamentu Krajowego, wówczas Parlament Krajowy może rozwiązać się w przeciągu dwudziestu dni, jeśli do tego terminu nie wybierze nowego premiera głosami większości swych członków. Jeżeli Parlament Krajowy nie skorzysta z tych uprawnień, wówczas premier ma prawo rozwiązać Parlament Krajowy w przeciągu następnych dwudziestu dni.

    1. Artykuł 88 (Przysięga)

Premier i ministrowie Rządu Krajowego składają przed objęciem urzędu następującą przysięgę przed Parlamentem Krajowym:

“Przysięgam, że wszystkie swoje siły poświęcę dla dobra ludzi Kraju Związkowego Brandenburgia, będę pomnażać ich pożytki, chronić ich od szkód, sprawować powierzony mi urząd bezstronnie, według mej najlepszej wiedzy i umiejętności, przestrzegać i bronić Konstytucji i prawa, sumiennie wypełniać moje obowiązki i każdego traktować sprawiedliwie.”

Przysięga może być składana również z zapewnieniem odwołującym się do religii.

    1. Artykuł 89 (Kształtowanie woli politycznej)

Premier określa wytyczne do polityki rządu i ponosi za nie odpowiedzialność przed Parlamentem Krajowym. W ramach tych wytycznych każdy minister samodzielnie kieruje powierzonym mu resortem i ponosi odpowiedzialność wobec Parlamentu Krajowego.

    1. Artykuł 90 (Przewodniczenie, podejmowanie uchwał, kierowanie pracami)

(1) Premier przewodniczy Rządowi Krajowemu. Rząd podejmuje uchwały większością głosów. W przypadku równości głosów decyduje głos premiera.

(2) Premier kieruje pracami Rządu Krajowego zgodnie z uchwalonym przez Rząd Krajowy regulaminem.

    1. Artykuł 91 (Upoważnienie do reprezentowania, zawieranie umów)

(1) Premier reprezentuje Kraj Związkowy na zewnątrz. Może on delegować to upoważnienie na innego członka Rządu Krajowego lub na jednostki niższego szczebla.

(2) Umowy państwowe, w tym w szczególności umowy dotyczące przedmiotów działalności ustawodawczej lub wymagające poniesienia nakładów, na które nie przewidziano środków budżetowych, wymagają aprobaty Parlamentu Krajowego.

    1. Artykuł 92 (Prawo łaski)

Premier, działając w imieniu Kraju Związkowego, korzysta w indywidualnych wypadkach z prawa łaski. Premier może delegować to upoważnienie.

    1. Artykuł 93 (Urzędnicy mianowani)

Rząd Krajowy mianuje i odwołuje urzędników mianowanych szczebla Kraju Związkowego. Rząd może delegować to upoważnienie.

    1. Artykuł 94 (Obowiązek informacyjny Rządu)

Rząd Krajowy jest zobowiązany odpowiednio wcześnie i w pełni informować Parlament Krajowy i jego komisje o przygotowywanych ustawach i rozporządzeniach, zasadniczych zagadnieniach gospodarki przestrzennej oraz o planowanych lokalizacjach i realizacji wielkich przedsięwzięć. To samo obowiązuje w zakresie współdziałania na forum Rady Federalnej oraz współpracy ze szczeblem federalnym, krajami związkowymi, innymi państwami oraz Unią Europejską, na ile dotyczy ona przedmiotów o zasadniczym znaczeniu. Artykuł 56 ustęp 4 obowiązuje odpowiednio.

    1. Artykuł 95 (Zakaz łączenia funkcji)

Premier i ministrowie nie mogą sprawować innych związanych z wynagrodzeniem urzędów publicznych, prowadzić działalności gospodarczej ani wykonywać zawodu. Członek Rządu nie może uczestniczyć w przedsiębiorstwie nakierowanym na działalność gospodarczą, ani też należeć do organu takiego przedsiębiorstwa. O wyjątkach od tej zasady rozstrzyga Parlament Krajowy.

    1. Rozdział 4: Administracja

 

    1. Artykuł 96 (Organizacja administracji)

(1) Organizację administracji państwowej Kraju Związkowego oraz regulację właściwości określa się drogą ustawy lub na podstawie ustawy. Zadania, które mogą być w sposób niezawodny i celowy wykonywane przez organy władz administracyjnych niższego szczebla, winny być im powierzone.

(2) Tworzenie urzędów państwowych jest zadaniem Rządu Krajowego. Rząd Krajowy może to upoważnienie delegować.

(3) Zadania administracji wykonują urzędnicy mianowani oraz pracownicy umysłowi administracji, którzy pracują w sposób niezależny od partii politycznych i są zobowiązani przestrzegać Konstytucji i ustaw. Urzędnicy mianowani składają przysięgę służbową. Pracownicy umysłowi administracji składają ślubowanie.

    1. Artykuł 97 (Samorząd terytorialny szczebla komunalnego)

(1) Gminom oraz związkom gmin przysługują prawa samorządowe. Kraj związkowy ma prawo sprawować jedynie nadzór prawny nad gminami i związkami gmin.

(2) Gminy oraz związki gmin wypełniają na swoim terenie wszystkie zadania właściwe społeczności lokalnej, które niniejszą Konstytucją lub na mocy ustawy nie są zastrzeżone dla innych instytucji.

(3) Kraj Związkowy może ustawą lub na podstawie ustawy zobowiązać gminy oraz związki gmin do wykonywania zadań Kraju Związkowego, zastrzegając sobie prawo do udzielania poleceń zgodnie z przepisami ustawowymi. Jeżeli gminy oraz związki gmin ustawą lub na podstawie ustawy zostaną zobowiązane do wykonywania nowych zadań publicznych, przyjąć należy zarazem regulacje w zakresie pokrycia kosztów. Jeżeli zadania te prowadzą do zwiększenia obciążeń gmin lub związków gmin, to należy w zamian stworzyć odpowiednią rekompensatę finansową.

(4) Gminy oraz związki gmin, reprezentowane przez swe nadrzędne zrzeszenia komunalne, winny być odpowiednio wcześnie wysłuchane, zanim w formie ustawy lub rozporządzenia z mocą ustawy dokonane zostaną regulacje w kwestiach ogólnych, które ich bezpośrednio dotyczą.

(5) Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

    1. Artykuł 98 (Zmiany terytorialne)

(1) Obszar gmin oraz związków gmin może zostać zmieniony ze względu na dobro publiczne.

(2) Obszar gmin może zostać zmieniony poprzez porozumienie gmin za zgodą organu sprawującego nadzór prawny, drogą ustawy bądź też na podstawie ustawy. Likwidacja gminy wbrew jej woli wymaga ustawy. Przed zmianą obszaru gminy musi być wysłuchana ludność zamieszkująca tereny bezpośrednio dotknięte zmianami.

(3) Obszar związków gmin może zostać zmieniony ustawą lub na podstawie ustawy. Likwidacja powiatów ziemskich wymaga ustawy. Przed podjęciem decyzji należy wysłuchać opinii organu przedstawicielskiego związku gmin.

(4) Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

    1. Artykuł 99 (Podatki gminne)

Gminy, w celu wykonywania swoich zadań, mają prawo do pozyskiwania stosownie do ustaw własnych źródeł podatków. Kraj Związkowy poprzez mechanizm kompensacji finansowej zapewnia gminom i związkom gmin możliwość wykonywania spoczywających na nich zadań. W ramach kompensacji finansowej gminy oraz związki gmin winny stosownie partycypować we wpływach podatkowych Kraju Związkowego.

    1. Artykuł 100 (Samorządowa skarga konstytucyjna)

Gminy oraz związki gmin mogą wnieść skargę konstytucyjną z uzasadnieniem, że określona ustawa Kraju Związkowego narusza ich prawa samorządowe, zawarowane niniejszą Konstytucją.

 

    1. Rozdział 5: Finanse

 

    1. Artykuł 101 (Plan budżetowy)

(1) Kraj Związkowy, gospodarując swym budżetem w ramach wymogów, wynikających z potrzeby zapewnienia równowagi ogólnogospodarczej, winien dbać o ochronę naturalnych podstaw życiowych obecnych i przyszłych pokoleń.

(2) Wszystkie wpływy i wydatki Kraju Związkowego winny być ujęte w planie budżetowym. W przypadku jednostek będących własnością Kraju Związkowego oraz majątku odrębnego wykazuje się w nim jedynie środki udostępnione i zużyte na wykonanie zadań statutowych. Uzupełniający plan budżetowy może ograniczyć się do poszczególnych wpływów i wydatków. W planie budżetowym oraz uzupełniającym planie budżetowym należy zapewnić równowagę wpływów i wydatków.

(3) Plan budżetowy uchwalany jest przed rozpoczęciem pierwszego roku budżetowego w formie ustawy budżetowej na jeden rok budżetowy lub na większą liczbę lat budżetowych w podziale na poszczególne lata. W zakresie poszczególnych części budżetu można przyjąć regulację, że dotyczą one różnych okresów czasowych, wykazanych w rozbiciu na lata budżetowe.

    1. Artykuł 102 (Upoważnienie na okres przejściowy)

Jeżeli przed upływem roku budżetowego nie zostanie uchwalony plan budżetowy na kolejny rok, wówczas do chwili jego wejścia w życie Rząd Krajowy jest upoważniony:

1. do dokonywania wszelkich wydatków, które są konieczne do,

a) utrzymania placówek i instytucji istniejących z mocy prawa oraz do wykonania wszelkich działań i przedsięwzięć, uchwalonych w formie ustawy,

b) wypełniania uzasadnionych prawnie zobowiązań Kraju Związkowego,

c) kontynuowania budów, zakupów oraz innych świadczeń, na które przyznano odpowiednie kwoty w planie budżetowym na rok poprzedni;

2. zaciągania na okresy trzymiesięczne kredytów do wysokości jednej czwartej sumy końcowej poprzedniego planu budżetowego, jeżeli wpływy z podatków i opłat oraz z innych źródeł nie pokrywają wydatków wymienionych w punkcie 1.

 

    1. Artykuł 103 (Zaciąganie kredytów)

(1) Zaciąganie kredytów oraz udzielanie poręczeń, gwarancji i innych rękojmi, które mogą prowadzić do wydatków w następnych latach budżetowych, wymaga określonego kwotowo upoważnienia ustawowego. Wpływy uzyskane tytułem kredytów nie mogą przekraczać zapisanych w planie budżetowym wydatków na inwestycje. Wyjątki dopuszczalne są wyłącznie w celu ochrony przed naruszeniem równowagi ogólnogospodarczej w rozumieniu Artykułu 101 ustęp 1.

(2) Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

    1. Artykuł 104 (Pokrycie wydatków)

Uchwały Parlamentu Krajowego, które pociągają za sobą wydatki, muszą określać, w jaki sposób te wydatki zostaną pokryte.

    1. Artykuł 105 (Przekroczenia budżetu)

Wydatki ponadplanowe oraz wydatki nieplanowane wymagają zgody ministra Finansów. Minister może jej udzielić tylko w przypadku nieprzewidzianej lub nieodzownej potrzeby. Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

    1. Artykuł 106 (Sprawozdawczość finansowa i kontrola rachunkowa)

(1) Minister finansów przedkłada w następnym roku budżetowym Parlamentowi Krajowemu sprawozdanie na temat wykorzystania wszelkich wpływów i wydatków, jak również majątku i zadłużenia Kraju Związkowego w celu udzielenia absolutorium Rządowi Krajowemu.

(2) Krajowa Izba Obrachunkowa bada obrachunek budżetowy oraz prawidłowość i efektywność gospodarczą wykonania budżetu i gospodarowania. Wyniki badania przekazywane są Parlamentowi Krajowemu oraz Rządowi Krajowemu w formie dorocznego sprawozdania. Rząd przedstawia wobec niego swe stanowisko przed Parlamentem Krajowym. Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

    1. Artykuł 107 (Krajowa Izba Obrachunkowa)

(1) Krajowa Izba Obrachunkowa jest samodzielnym, podporządkowanym jedynie ustawie urzędem najwyższego szczebla krajowego. Jej członkowie korzystają z niezawisłości równej sędziom.

(2) Członkowie Krajowej Izby Obrachunkowej wybierani są bez debaty przez Parlament Krajowy większością głosów jego członków. Przed ich wyborem odbywa się wysłuchanie przed komisją określoną przez Parlament Krajowy. Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

    1. 6. Rozdział: Wymiar sprawiedliwości

    2. Artykuł 108 (Orzekanie prawa)

(1) Sędziowie są niezawiśli i podlegają jedynie prawu i ustawie.

(2) Do orzekania prawa należy w charakterze sędziów niezawodowych włączyć kobiety i mężczyzn spośród społeczeństwa stosownie do przepisów ustawowych.

    1. Artykuł 109 (Powoływanie sędziów)

(1) O powołaniu na urząd sędziego rozstrzyga właściwy minister wspólnie z komisją ustanowioną do wyboru sędziów. Komisja składa się co najmniej w dwóch trzecich z deputowanych. Muszą być w niej reprezentowane wszystkie frakcje parlamentarne. Komisji przewodniczy właściwy minister bez prawa udziału w głosowaniach. Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

(2) Prezesów wyższych sądów krajowych wybiera na wniosek Rządu Krajowego komisja ustanowiona do wyboru sędziów.

(3) Sędziowie powołani lub wybrani w myśl przepisów ustępu 1 i 2 podlegają następnie nominacji przez Rząd Krajowy. Rząd może delegować to uprawnienie na właściwego członka Rządu Krajowego.

(4) W przypadku tworzenia przez Kraj Związkowy sądów wspólnych z innymi krajami związkowymi, w umowie państwowej mogą być określone odrębne regulacje.

    1. Artykuł 110 (Sędziowie niezawodowi)

(1) Sędziowie niezawodowi nie mogą z racji swej działalności doznawać żadnego uszczerbku. Podczas trwania kadencji sędziowskiej wypowiedzenie umowy o pracę lub zwolnienie dopuszczalne jest tylko wtedy, jeżeli zaistnieją okoliczności uprawniające pracodawcę lub zwierzchnika służbowego do wypowiedzenia zatrudnienia ze skutkiem natychmiastowym.

(2) Sędziowie niezawodowi mogą w sądach wybierać swoje przedstawicielstwo, reprezentujące ich interesy. W ramach pełnienia swej funkcji sędziom niezawodowym przysługuje prawo do dokształcania.

    1. Artykuł 111 (Postawienie sędziego w stan oskarżenia)

Jeżeli sędzia w toku wykonywania swego urzędu lub poza urzędem naruszy podstawowe przepisy Ustawy Zasadniczej lub porządek konstytucyjny Kraju Związkowego, wówczas Federalny Trybunał Konstytucyjny na wniosek większości członków Parlamentu Krajowego może zarządzić większością dwóch trzecich głosów przeniesienie sędziego na inny urząd lub w stan spoczynku. W przypadku umyślnego naruszenia może być orzeczone zwolnienie.

    1. Artykuł 112 (Sąd Konstytucyjny)

(1) Sąd Konstytucyjny Kraju Związkowego jest samodzielnym trybunałem Kraju Związkowego, niezawisłym od wszelkich innych organów konstytucyjnych.

(2) W skład Sądu Konstytucyjnego wchodzi jego prezes, wiceprezes oraz siedmiu dalszych sędziów Sądu Konstytucyjnego. Sąd Konstytucyjny składa się po jednej trzeciej z sędziów zawodowych, z członków posiadających kwalifikacje do sprawowania urzędu sędziowskiego lub dyplomowanych prawników oraz z członków, którzy nie muszą spełniać tych warunków.

(3) W drodze ustawy można zwiększyć liczbę sędziów do dwunastu oraz podzielić sąd na dwie izby orzekające.

(4) Sędziowie Sądu Konstytucyjnego wybierani są na kadencję dziesięcioletnią przez Parlament Krajowy bez debaty. Podczas wyborów należy dążyć do zapewnienia współmiernej reprezentacji sił politycznych Kraju Związkowego przy zgłaszaniu kandydatur. Ponowny wybór sędziego Sądu Konstytucyjnego jest wykluczony. Przed przeprowadzeniem wyborów odbywa się wysłuchanie przed komisją określoną przez Parlament Krajowy. Za wybranych uważa się kandydatów, którzy w tajnym głosowaniu otrzymali głosy większości dwóch trzecich członków Parlamentu Krajowego.

(5) Sędzią Sądu Konstytucyjnego wybrana być może osoba, która ukończyła co najmniej trzydziesty piąty rok życia i posiada bierne prawo wyborcze do Parlamentu Federalnego (Deutscher Bundestag). Członkowie Sądu Konstytucyjnego nie mogą należeć do żadnego innego organu konstytucyjnego Federacji lub innego kraju związkowego.

(6) Zasady szczegółowe reguluje ustawa, która może również przewidzieć górną granicę wieku dla sędziów Sądu Konstytucyjnego.

    1. Artykuł 113 (Właściwość Sądu Konstytucyjnego)

Sąd Konstytucyjny rozstrzyga:

1. w sprawach wykładni niniejszej Konstytucji w związku ze sporami dotyczącymi praw i obowiązków najwyższych organów Kraju Związkowego lub innych podmiotów, wyposażonych we własne prawa niniejszą Konstytucją oraz Regulaminem Parlamentu Krajowego lub Rządu Krajowego;

2. w przypadkach różnic w poglądach lub wątpliwości co do formalnej lub merytorycznej zgodności prawa krajowego z niniejszą Konstytucją, czyniąc to na wniosek Rządu Krajowego lub jednej piątej członków Parlamentu Krajowego;

3. o zgodności ustawy krajowej z niniejszą Konstytucją, jeżeli sąd odroczył postępowanie zgodnie z Artykułem 100 ustęp 1 Ustawy Zasadniczej;

4. o skargach konstytucyjnych (Artykuł 6 ustęp 2);

5. we wszystkich innych sprawach, powierzonych mu niniejszą Konstytucją lub na mocy ustawy.

    1. Rozdział 7: Postanowienia przejściowe i końcowe

    2. Artykuł 114 (Utworzenie Sądu Konstytucyjnego)

Sędziowie wybrani przy tworzeniu Sądu Konstytucyjnego, zostają wybrani na kadencję pięcioletnią. Możliwy jest ich jednorazowy ponowny wybór na okres dziesięciu lat.

    1. Artykuł 115 (Zgromadzenie Konstytucyjne)

(1) Niniejsza Konstytucja traci swoją ważność w przypadku uchwalenia nowej konstytucji przez Zgromadzenie Konstytucyjne większością dwóch trzecich głosów jego członków i zaaprobowania nowej konstytucji w referendum przez większość głosujących.

(2) Obywatele mają prawo zażądać wyboru Zgromadzenia Konstytucyjnego, które opracuje nową konstytucję Kraju Związkowego. W tym celu pod odpowiednią inicjatywą musi złożyć podpisy dziesięć procent uprawnionych do głosowania.

(3) O przeprowadzeniu wyborów do Zgromadzenia Konstytucyjnego decyduje referendum. Wybory przeprowadza się, jeżeli wyraziło na to zgodę dwie trzecie głosujących, nie mniej jednak niż połowa uprawnionych do głosowania.

(4) Parlament Krajowy może większością głosów dwóch trzecich swoich członków ustawą zdecydować o wyborze Zgromadzenia Konstytucyjnego.

(5) Zasady szczegółowe reguluje ustawa.

    1. Artykuł 116 (Nowy podział obszaru Brandenburgii i Berlina)

(1) Parlament Krajowy winien być odpowiednio wcześnie i w obszerny sposób włączony do prac nad sporządzeniem porozumienia krajów związkowych Brandenburgia i Berlin. Do ratyfikacji tego porozumienia wymagana jest zgoda dwóch trzecich członków Parlamentu Krajowego oraz aprobata wyrażona w referendum przeprowadzonym stosownie do porozumienia.

(2) Porozumienie wymienione w Ustępie 1 może przewidywać, że od chwili jego wejścia w życie do momentu utworzenia wspólnego kraju związkowego prerogatywy Parlamentu Krajowego oraz Rządu Krajowego przeniesione zostaną na wspólne gremia i komisje Krajów Związkowych Brandenburgia i Berlin.

 

    1. Artykuł 117 (Wejście Konstytucji w życie)

Niniejsza Konstytucja wchodzi w życie w dzień po jej ogłoszeniu.

 

Zmiany Konstytucji

 

Nr. bież.

Ustawa podlegająca zmianie

Zmienione Artykuły

Rodzaj zmiany

1.

Ustawa o traktacie o nowym podziale terytorialnym, Artykuł 2

Data: 27.06.1995 r.

Źródło: Dziennik Ustaw i Rozporządzeń I str. 150

Art. 22 ustęp 3
Art. 62
Art. 116

zmieniony
zmieniony
w nowym brzmieniu

2.

Ustawa o zmianie Konstytucji Kraju Związkowego Brandenburgia

Data: 10.03.1997 r.

Źródło: Dziennik Ustaw i Rozporządzeń I str. 4

Art. 22 ustęp 5

dodany

3.

Ustawa o zmianie Artykułu 112 ustęp 4 Konstytucji oraz ustawy o Sądzie Konstytucyjnym, Artykuł 1

Data: 24.06.1997 r.

Źródło: Dziennik Ustaw i Rozporządzeń I str. 68

Art. 112 ustęp 4 zdanie 5

w nowym brzmieniu

4.

Ustawa o zmianie Konstytucji Kraju Związkowego Brandenburgia oraz ustawy o Sądzie Konstytucyjnym Brandenburgii, Artykuł 1

Data: 07.04.1999 r.

Źródło: Dziennik Ustaw i Rozporządzeń I str. 98

Preambuła
Art. 22 ustęp 2
Art. 62 ustęp 1
Art. 65
Art. 74 ustęp 1
Art. 77 ustęp 4
Art. 78 ustęp 1
Art. 81 ustęp 1
Art. 87 zdanie 1
Art. 94 zdanie 2
Art. 96 ustęp 1
Art. 97 ustęp 3
Art. 109 ustęp 3
Art. 112 ustęp 6
Art. 114 zdanie 2

zmieniona
zmieniony
zmieniony
zmieniony
zmieniony
skreślony
zmieniony
zmieniony
zmienione
zmienione
w nowym brzmieniu
zmieniony
zmieniony
zmieniony
zmienione

5.

Ustawa o zmianie Konstytucji Kraju Związkowego Brandenburgia

Data: 16.06.2004 r.

Źródło: Dziennik Ustaw i Rozporządzeń I str. 254

Art. 109 ustęp 4

dodany

6.

Ustawa o zmianie Konstytucji Kraju Związkowego Brandenburgia

Data: 07.07.2009 r.

Źródło: Dziennik Ustaw i Rozporządzeń I str. 191

Art. 81 ustęp 4

dodany

 

Wydawca: Parlament Krajowy Brandenburgii, Referat ds. informowania opinii publicznej

 

Przekład: Marek Batkowski, ADK GmbH Berlin

 

Szata graficzna i druk: Druckerei Arnold, Großbeeren

 

Stan: wrzesień 2011 r.

 

Polskojęzyczny przekład Konstytucji Kraju Związkowego Brandenburgia nie ma charakteru urzędowego. Charakter wiążący prawnie posiada jedynie opublikowane aktualnie w Dzienniku Ustaw i Rozporządzeń Kraju Związkowego Brandenburgia ważne brzmienie Konstytucji w języku niemieckim.

 

Niniejsza publikacja wydana została przez Parlament Krajowy Brandenburgii w ramach parlamentarnej pracy na rzecz opinii publicznej. Jest ona udostępniana bezpłatnie. Sprzedaż osobom trzecim jest zabroniona. Nie zezwala się na wykorzystywanie do celów reklamy wyborczej.

O wydawcy Gazety Poselskiej:

Codziennie, także w weekendy, wydanie internetowe Merkuriusza Polskiego nadaje ton debacie i dyskusji na terenie całego kraju. Gazeta posiada liczne mutacje i wydania lokalne na terenach zamieszkałych przez ok. 20 mln mieszkańców miast i aglomeracji na terenie całego kraju. Wydanie internetowe jest produktem on-line. Wydanie internetowe eksploruje idee, tematy i osobowości definiujące naszą kulturę i historię: w innych serwisach oferujemy przegląd publikacji z zakresu wydarzeń społeczno-politycznych, kultury, sztuki, spraw globalnych, finansów, i więcej. Abonament od 2,0 tys. PLN/ rok.

]]>
http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/09/04/trzy-obowiazujace-konstytucje-polskich-aglomeracji-wydane-przed-wyborami-samorzadowymi-gdansk-krakow-gorny-slask/feed/ 0
Dlaczego wybory samorządowe niczego nie zmienią… http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/08/19/dlaczego-wybory-samorzadowe-niczego-nie-zmienia/ http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/08/19/dlaczego-wybory-samorzadowe-niczego-nie-zmienia/#respond Tue, 19 Aug 2014 18:01:13 +0000 http://poselska.pl/?p=55935 Na świecie dzieją się globalne dramaty, można mieć wrażenie że szykuje się kolejna wojna. Ale polska polityka miejska to małe dramaty, i odpowiednio małe wojny.

Jako wydawca prasy chciałem się nie angażować w lokalne sprawy, ale w okolicy mojego biura miała miejsce kuriozalna sytuacja, rodem z dramatów Sławomira Mrożka. Pokazuje ona chyba dość dobitnie, jak bardzo “kiepska” jest lokalna forma “lokalnego parlamentayzmu” w postaci rad miejskich i obieralnych prezydentów.

Oto lokalny polityk, nieco dziwny (na tyle by kazać skuć genitalia z jednej rzeźb usytuowanych bodaj najbliżej naszego biura) powziął kolejną kontrowersyjną decyzję. Będzie budował ścieżki rowerowe. Na miejsce pierwszych realizacji wybrał przedwojenną dumę miasta- łączącą rozłożone w dolinach śródmieście miasta z jego dzielnicami sieć przedwojennych kolei miejskich i podmiejskich.

Stało się to w latach 2012- 2014. Listy i prośby, by przeprowadzić jakieś spotkanie, zaprosić specjalistów od skądinąd naukowo opisanej dziedziny transportu miejskiego- nic nie pomogły. Obrany polityk był tak przekonany o własnej nieomylności, że albo odrzucił, albo w ogóle nie usłyszał -chyba logicznego argumentu, by torowisko pozostawić, a ścieżkę rowerową wzorem wielu miast, wybudować równolegle do tych torowisk, na co, poza jednym wąskim przepustem, w całości pozwalała szerokość śródmiejskich wykopów, estakad, nasypów i tuneli.

Po jakimś czasie korespondencji w stylu “grochem o ścianę” zasięgnąłem opinii wielu prawników. Wszyscy przedstawiali różne warianty “wojny z lokalną władzą”, znajdując szereg aktów prawnych które ów lokalny samowładca zupełnie zlekceważył. Formalne procedury nigdy się nie odbyły, jak też i nie odbyła się żadna, nawet malutka dyskusja na temat likwidacji infrastruktury wartej bagatela, jakieś 460 mln PLN wg dzisiejszych kosztorysów. Polityk i jego zastępca uznali, że jest to dyskusja zbędna.

Co można zrobić w sytuacji gdy “tam budują od podstaw to samo, co u nas rozbierają”? Okazuje się, że – w praktyce- bardzo niewiele. Można pozwać taką osobę pod sąd, zarzucając marnotrawstwo niemal półmiliardowego majątku, złamanie procedur prawnych. Ale to dość wpływowy polityk, nie każdemu wojenka z lokalną władzą jest po drodze.

Okazuje się że nie istnieją inne instytucje, mogące- tego typu absurdalne sytuacje- wyjaśniać. Prawnicy wskazywali na białe plamy pozostałe po działalności owego polityka. Decyzję o likwidacji czegośtam można zaskarżyć, problem w tym że takich formalnych aktów nie było. Powstała jakaś “rozbiórkowa samowolka” z owym zagadkowym politykiem w roli głównej. Na nic zdały się rozmaite apele, dzisiątki listów.

Ten przykład pokazuje, że w Polsce niespecjalnie warto się w cokolwiek angażować. Angażowałem się w sprawę likwidacji owej infrastruktury, ale nigdy nie otrzymałem żadnych formalnych dokumentów pobliskiego Urzędu Miejskiego w tej sprawie. Jak się okazuje, niemal ich nie było. Prawnicy narzekają, że muszą zaskarżać jakieś listy email z opinią władz miasta na jakieś inne tematy, bo, mimo 6 lat wymiany korespondencji, ów urząd nie wyprodukował nic we wnioskowanym temacie.

Bezkolizyjna trasa miała parametry tramwaju szybkiego na jednym z jej odcinków.  Lokalne władze nie potrafiły nic wyprodukować na temat wartego niemal pół miliarda “procesu likwidacyjnego” linii do największego centrum handlowego w mieście, poza następującym stwierdzeniem:

“Szanowny Panie,
w odpowiedzi na przesłane pismo z 5 czerwca 2014 r. dotyczące przedstawienia
stanowiska Urzędu Miasta Zielona Góra w sprawie likwidacji kolei miejskiej w
Zielonej Górze, uprzejmie informuję, że podtrzymujemy stanowisko o tym, że
transport w Zielonej Górze oparty będzie na autobusach elektrycznych oraz
ścieżkach rowerowych.”

Trudno dociec, czy te dwa zdania to uzasadnienie decyzji o wydatkowaniu niemal pół miliarda PLN, ale więcej nie otrzymaliśmy.  Nie wiemy, czy jest to stanowisko z jakiejkolwiek “polityki” czy “strategii” władz miasta. Jeszcze w poprzednich wersjach tych dokumentów zapowiadano w nich rewitalizację “miejskich torowisk”. Obecnie- lokalne władze są tak niechętne, że gdy chciałem zabrać głos na sali Rady Miejskiej, zapisawszy się do głosu pod koniec sesji, niemal wszyscy lokalni politycy ją opuścili. Temat był chyba bardzo nudny, bardziej nawet ich znudził niż obrzydliwie nudna typowa sesja rady miejskiej.

Wysłałem ostatnio list do owego polityka, dla pewności odwiedziłem jeszcze jego sekretariat. List wysłany majlem był wydrukowany, zupełnie jakby ów polityk nie obsługiwał poczty email. A jeśli to prawda? Po co była mu potrzeba “papierowa” wersja ponad 100-stronnicowego dokumentu? A jeśli te urzędy nadal pracują w wersji “papierowej”?

Co można zrobić? Sam zadaję sobie to pytanie.  W mieście niemal nie ma niezależnych mediów, a te które są, wydają się w pełni służyć lokalnej władzy. Sam też z ogromną niechęcią angażuję się w lokalne sprawy, definitywnie wycofawszy się jakąś dekadę temu. Żal jednak ściska, gdy się widzi te igrzyska zwykłej rozrzutności, klasycznego marnowania majątku pracy wielu pokoleń (owe linie już w momencie ich budowy równo wiek temu, wymagały gigantycznych dotacji i subwencji, ale dziś byłyby najbardziej rentownymi w skali województwa z racji ich przebiegu w śródmieściu dużego miasta).

Gdy widzę, jak mało mogę zrobić, dysponując- budżetem na tego typu akcje, kilkoma prawnikami i lokalnymi tytułami prasowymi we wszystkich większych miastach regionu, potrafię sobie dopowiedzieć, co mogą zwykli obywatele w zetknieciu z “polską demokracją”. Po prostu nie mogą nic.

p.s. jeśli uważacie że w owej sprawie mimo wszystko można coś zdziałać, proszę o komentarze.

zdjęcia mojego autorstwa- gmina Rewal, nowa inwestycja, ścieżka rowerowa i równolgłe do niej- nowy tor. A więc jednak można.

 

 

 

 

 

 

 

 

]]>
http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/08/19/dlaczego-wybory-samorzadowe-niczego-nie-zmienia/feed/ 0
Głosowanie nogami w polskiej polityce http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/07/07/glosowanie-nogrami-w-polskiej-polityce/ http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/07/07/glosowanie-nogrami-w-polskiej-polityce/#respond Mon, 07 Jul 2014 13:31:05 +0000 http://poselska.pl/?p=52918 Od zgoła 20 lat jestem prosumentem mediów. Coś czytam i rzadko komentuję. Od jakiegoś już czasu ochota na komentowanie mi obmierzła.

Zuauważam że znajomi komentatorzy, np. mieszkający o sąsiedzku politolog z przełomowego rocznika ’89, również zaniechali tej działalności. Znaleźli inne, pospolityczne tematy do komentowania.

“Wrócę do Polski na starość, kiedy zrobię się sentymentalny i zacznie mi zależeć na górskich krajobrazach. Według mnie każdy człowiek z IQ powyżej średniej januszowej powinien stamtąd spierdalać pierwszym samolotem. Obojętnie gdzie: świat, jakby to nie brzmiało, stoi otworem i trzeba z tego korzystać. Australia, Nowa Zelandia, UK, Stany, Kanada…

OBOJĘTNIE: po prostu kurwa wyjedź. Zrób to. Zobaczysz ludzi, którzy mijając Cię uśmiechają się serdecznie, nie chodzi im o nic szczególnego oprócz komfortu w ich życiu. Są nastawieni do Ciebie przyjaźnie, nikt nie chce zrobić Cię w chuja bo każdy ma się dobrze, każdy cieszy się Twoimi sukcesami bo sam je odnosi. Polska nie jest krajem, w którym chciałbym wychować dzieci. Dla mnie to po prostu poligon, który przygotowuje Cię do dorosłego życia i ja jestem wdzięczny za to co było mi dane przeżyć, natomiast nie uważam się za żołnierza i pierdolę zawodowy hardkor z wiecznym poczuciem niepewności.

wg http://politolognarapie.pl/nie-wracam-do-kraju-swojego-pochodzenia-wywiad-z-laikike1/#UESxGW26EYzVCE3f.99″

Większość ludzi ową “zastaną” sytuację odbiera podobnie jak ludzie z “przełomowego’ rocznika- po prostu jako “lokalny hardkor”. W wielu komentarzach można wyczytać opinię, że gdyby nie masowe emigracje młodych pokoleń za pracą, już dawno doszłoby do zmian politycznych w Polsce.

Młodzi w Polsce niewiele muszą- ot, spakują się po studiach i wyjadą, lub też jeszcze studia coraz częściej zaliczą w krajach zachodnioeuropejskich. Polska jest ich krajem pochodzenia, ale większość moich znajomych z tego kraju wyjechała.

Głosowanie nogami (voting by feet) zawsze było metodą oddawania poparcia politycznego w krajach niedemokratycznych. Niezależnie od tego ile atramentu wylano na szczytne cele pudrowania rzeczywistości, w wielu reżimach o ich koniec zatroszczyli się nie ci, którzy wyczekująco oczekiwali ich końca, ale ci, którzy przestali pracować na rzecz danych rządów. W Polsce podobną konsekwencją wykazali się członkowie młodego pokolenia po 2004 roku.

O głosowaniu nogami pisał badacz Charles Tiebaut w 1956 roku w eseju “A Pure Theory of Local Expenditures”. Badała go Ilya Somin [2]. Polacy głosując nogami wybierają Zjedn. Królestwo, Niderlandy, Niemcy, Norwegię.

[1] http://faculty.washington.edu/krumme/VIP/Tiebout.html
[2] http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2160388

]]>
http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/07/07/glosowanie-nogrami-w-polskiej-polityce/feed/ 0
Komitet Budowy (kolejnego) Pomnika dla Marka Belki http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/06/25/komitet-budowy-kolejnego-pomnika-dla-marka-belki/ http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/06/25/komitet-budowy-kolejnego-pomnika-dla-marka-belki/#respond Wed, 25 Jun 2014 18:58:50 +0000 http://poselska.pl/?p=51427 Zupełnie nie rozumiem popularności tej afery w niektórych mediach. Znam dość sporo osób, dla większości z nich różnice między PiS a PO są bardzo niewielkie. Jakaś część osób w ogóle o tej aferze nie słyszała i dziwiła się moim pytaniom. Nie oglądają tradycyjnych mediów.

Prowadzę jakieś gazety internetowe- rzadko uaktualniane, mające nudne, przydługie teksty. Są tam nagrania video mów polityków, ale nie wiem czy ktokolwiek w ogóle je ogląda. Możnaby mieć wrażenie że tematem interesują się jedynie lobbyści.

Tymczasem taka gratka! Oto politycy przemówili bez ściem i frazesów. Rozmowa Marka Belki i ministra Sienkiewicza była w jej “poza-finansowej części” arcyciekawą opowieścią o tragediach współczesnego III świata. Treścią spotkania było m.in. uzgodnienie zasad wykupu długu publicznego przez NBP, uzg. emisji nowych środków płatniczych poprzez wykup zadłużenia rządzących, zawarcie nowej ciekawej koalicji politycznej rządzącej obecnie w Polsce. Wnioskując z zebranych informacji, jest to koalicja Narodowy Bank Polski plus dwie parte polityczne. A oto wątek finansowy:

Wypowiedź przypisywana panu M.B.:
“Mamy oczywiście tę pieprzoną Radę Polityki Pieniężnej, ale jesteśmy w stanie z nią zagrać.. Ale wtedy moim warunkiem, excuse-moi, jest dymisja ministra finansów. Przychodzi nowy minister finansów, na razie nie muszę wam mówić, kto by mógł być (…)
Tylko że po prostu ja muszę mieć instrumenty, żeby na przykład objeżdżać Radę Polityki Pieniężnej.”

Możliwe że nie rozumiem Marka Belki. Zaskoczyło mnie jednak że na ową “Belkagate” kierowana przez niego instytucja zareagowała jedynie kilkunastoma słowami- wielka afera wymagała zadziwiająco mało sprostowań, możliwe, że Wybitny Prezes w ogóle jej nie dostrzegł, tudzież-  mógł wydusić jedynie te kilkanaście słów odnoszących się do samej istoty afery.

Za to prezes banku centralnego dostrzega rzeczy niedostrzegalne “okiem nieuzbrojonym”. Jaka jest różnica między polityką gospodarczą PiS i PO? W obu tych ruchach mamy “obronę polskich kopalni” i “rynku polskiego węgla”, budowę narodowych czeboli w rodzaju owego narodowo-państwowego konglomeratu inwestycyjnego ChDiKK-  “Chuj, Dupa i Kamieni Kupa” określonego tak przez potomka utalentowanego autora pseudo-historycznych powieści.

W przypadkach polityk gospodarczych wielu głównych polskich partii nie wiadomo kto od kogo ściąga. Pomysły są bardzo, bardzo podobne- ratowanie zastrzykami publicznych pieniędzy linii lotniczych, “promocja i ochrona polskiego węgla”, “węgiel narodowym skarbem”, obrona “narodowych” państwowych kolei przed konkurencyjnymi przewoźnikami w rodzaju Leo Express, którego szybkie składy, dość konkurencyjne wobec pociągów Pendolino, zatrzymano na polskiej granicy południowej.

Być może Marek Belka jest geniuszem polskiej gospodarki. Potrafi rozwiązać quiz p.t. dostrzeż różnicę- który- dla bardzo dużej części mojego pokolenia jest nierozwiązywalny.

Pan Belka, z gustem do alkoholi godnym sommeliera (którego notabene zaaresztowano za podsłuchiwanie), potrafi się w tym świecie egzotycznych polityk gospodarczych odnaleźć. Niczym wytrawny enolog odróżnia polit-gospodarczy ocet od skwaśniałego wina. Zasłużył nie tylko na mały pomnik z brązu w Galerii Chwały Polskiej Ekonomii- ufundowany przez Stowarzyszenie Dyrektorów Finansowych.

Być może- prezes banku centralnego jest wytrawnym kiperem nie tylko wyśmienitych dań ze znakomitych restauracji, ale także owych odgrzewanych kotletów polityki gospodarczej? Jak rozróżnić spomiędzy pełnych populizmu kotletów wyborczych z marką “narodowych monopoli czegośtam” – ten kotlet właściwy, godny finansowego wsparcia, wie tylko on. Żaden inny prezes banku centralnego Europy zdaje się w tym przypadku nie dysponować tak wytrawnymi umiejętnościami organoleptyczno- kotletologicznymi. Zresztą kotlety polityczne zawierające np. “narodowy węgiel polski” są niezwykle rzadkie. Być może prezes- wytrawny kiper starych kotletów- docenił niezwykłą rzadkość – oto kotlet zawierający 40-letni zabytek polityki gospodarczej. Czy- w odruchu ochrony zabytków- postanowił je ratować?

Nie dowiemy się tego nigdy. Nikomu zapewne nie będzie chciało się dociekać, ileżto banknotów znajduje się w obiegu- ja bowiem zobaczyłem ostatnio jakby zanik dawnych 100-złotówek w zalewie nowo-wydrukowanych banknotów z podpisem tytułowej postaci. Dość spiskową wersję wydarzeń przedstawił warszawski WEI:


Dość ciekawym posunięciem Narodowego Banku Centralnego było podjęcie decyzji o wprowadzeniu nowych banknotów do obiegu po 18 latach emisji obecnych. Decyzja została podjęta w kwietniu 2013 roku, a emisja została rozpoczęta 7 kwietniu 2014 roku, ale poprzedzona została wcześniej dość zaskakującym zdarzeniem. Drukiem banknotów w Polsce zajmuje się Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych, będąca jednoosobową spółką Skarbu Państwa, nad którą nadzór właścicielski sprawował minister skarbu państwa. W lipcu 2013 roku, w ekspresowym tempie powstało rozporządzenie, na mocy którego nadzór właścicielski nad tą spółką, przejął minister spraw wewnętrznych. W lutym 2014 roku odwołano prezesa zarządu spółki Krzysztofa Żarnotala, obsadzając jednocześnie na tym stanowisku Sławomira Grelę.

Według danych NBP wartość pieniądza gotówkowego w obiegu wyniosła w kwietniu 2014 roku (pierwszym miesiącu nowej emisji) 119,3 miliardów złotych i była już o 2,2% lub o 2,6 mld zł większa niż miesiąc wcześniej. W maju wartość pieniądza w obiegu wzrosła do 119,7 mld złotych, czyli o 0.3%. Natomiast w okresie od października 2013 roku do marca 2014 roku średnie miesięczne tempo wzrostu podaży pieniądza gotówkowego wyniosło około 0,6%, co jest zbliżone do tempa inflacji. Łączna maksymalna wartość emitowanych zmodernizowanych banknotów to 98,2 miliarda złotych, co stanowi prawie 85% wartości gotówki będącej w obiegu w marcu 2014 roku. Ciekawe jest to, że prawie 85% wartości nowej emisji (obecnie blisko 70%), czyli 817 mln sztuk to banknoty 100 zł (banknoty 200 zł nie podlegają wymianie), których trwałość w obiegu jest najwyższa, bo może wynosić nawet 5 lat. Natomiast banknoty o najniższych nominałach 10 zł i 20 zł zużywają się średnio w ciągu 12 miesięcy. Obecnie w obiegu jest 1,37 mld banknotów, a emisja nowych banknotów to blisko 1,48 mld sztuk. Rocznie zniszczeniu ulega około 300 milionów banknotów, to oznacza że nowa emisja w pełni powinna pojawić na rynku się w ciągu kolejnych 5 lat. Powinniśmy się spodziewać, że tempo wprowadzania nowych banknotów będzie dużo mniejsze ze względu na duży udział banknotów o dużych nominałach, które charakteryzują się największą żywotnością. Gdyby działo się inaczej mielibyśmy do czynienia z typowym dodrukiem pustego pieniądza.

Samo wprowadzenie nowych banknotów do obiegu, polega na zasileniu nimi przez bank centralny wszystkich banków komercyjnych. A te następnie decydują ile pieniądza gotówkowego przekażą do gospodarki.

Co jest jeszcze ciekawe ilość ujawnianych falsyfikatów systematycznie spada, w 2009 roku było to prawie 18 tysięcy sztuk, w roku 2012 już 10,4 tysiąca a w roku ubiegłym około 9 tysięcy banknotów. W związku z tym trudno powoływać się obecnie na potrzebę większego zabezpieczenia banknotów przed fałszerstwem.

Pokusa łatwego pozyskania finansowania wydatków publicznych poprzez dodruk pustego pieniądza jest ogromna i istnieje od zawsze. Dlatego rządy zostały prawnie pozbawione tej możliwości zarówno na poziomie prawa krajowego jak i europejskiego. Deficyt budżetowy w 2013 roku wyniósł 42 mld złotych, a w tym roku po czterech miesiącach osiągnął 21 mld zł (44% planu rocznego).”

Prezes utrzymał się na stanowisku, a oficjalne komunikaty prowadzonej przez niego instytucji o całej sytuacji wspomniały jedynie w jednym- dwóch zdaniach. Sommeliera polskiej gospodarki nagrał i podsłuchał- sądząc z prasowych opinii- zwykły, żeby nie powiedzieć- ordynarny sommelier, do spółki z kelnerami. Winnych ustalono nader szybko- wszak prawdziwi sommelierzy nie lubią by ordynarna konkurencja kradła tajemnice zawodowe…

Ot, p. Żakowski o dealu pana M.Belki i pana Sienkiewicza:

“To fantastyczna rozmowa. W warunkach pełnej konfidencji rozmawia dwóch ludzi i żaden nie chce niczego dla siebie. To niesamowite”…

AF dla Gazeta Poselska Czerwiec 2014

Literatura i zadziwiający 1000 komentarzy:

http://finanse.wp.pl/kat,1033767,title,Czy-NBP-finansowal-deficyt-poprzez-wymiane-stuzlotowek,wid,16689616,wiadomosc.html?ticaid=112f4f

]]>
http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/06/25/komitet-budowy-kolejnego-pomnika-dla-marka-belki/feed/ 0
Marketing polityczny jako narzędzie zdobycia i utrzymania władzy http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/06/23/marketing-polityczny-jako-narzedzie-zdobycia-i-utrzymania-wladzy/ http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/06/23/marketing-polityczny-jako-narzedzie-zdobycia-i-utrzymania-wladzy/#respond Mon, 23 Jun 2014 14:09:21 +0000 http://poselska.pl/?p=51122 Katarzyna Przybylska
Marketing polityczny jako narzędzie zdobycia i utrzymania władzy

]]>
http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/06/23/marketing-polityczny-jako-narzedzie-zdobycia-i-utrzymania-wladzy/feed/ 0
Marek Belka może nie być w pełni legalnym prezesem NBP http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/06/23/marek-belka-moze-nie-byc-w-pelni-legalnym-prezesem-nbp/ http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/06/23/marek-belka-moze-nie-byc-w-pelni-legalnym-prezesem-nbp/#respond Mon, 23 Jun 2014 08:05:16 +0000 http://poselska.pl/?p=51102 (artykuł uaktualniany wraz z napływającymi informacjami)
Uaktualnienie z godz. 13.15
Fragment nadesłanego komunikatu NBP:
Z prawie dwugodzinnej rozmowy zostały opublikowane wyrwane z kontekstu kilkuminutowe fragmenty, które rozmowy o stabilności systemu finansowego – poprzez manipulację – próbują przedstawić jako przekroczenie uprawnień prezesa NBP, co nigdy nie miało miejsca. 
Prezes NBP wyraża głębokie ubolewanie z powodu języka używanego w czasie tej prywatnej rozmowy i przeprasza wszystkich, którzy zostali dotknięci i urażeni. “
Wypowiedź przypisywana panu M.B.:
“Mamy oczywiście tę pieprzoną Radę Polityki Pieniężnej, ale jesteśmy w stanie z nią zagrać.. Ale wtedy moim warunkiem, excuse-moi, jest dymisja ministra finansów. Przychodzi nowy minister finansów, na razie nie muszę wam mówić, kto by mógł być (…)
Tylko że po prostu ja muszę mieć instrumenty, żeby na przykład objeżdżać Radę Polityki Pieniężnej.”
wypowiedź p. Marka Belki dla mediów:
“Jest jeszcze sprawa głębsza, szereg osób uważa, że niezależność banku centralnego oznacza prowadzenie wojny z rządem. Wiem, że obowiązkiem banku centralnego, podkreślam obowiązkiem, jest współpraca – nie dotyczy to tylko NBP i ministra finansów, NBP i rządu, dotyczy to wszystkich instytucji państwowych” – dodał. (depesza państwowej agencji informacyjnej PAP).
Uaktualninie z godz. 11.10

Dział Ekonomiczny Gazety Poselskiej

Do:

Szanowny Pan Marek Belka

Narodowy Bank Polski

Szanowny Panie,

Apeluję o rezygnację z zajmowanego przez Pana stanowiska. Możliwe, że od chwili publikacji nagrań zmienił się Pana status prawny i nie możemy Pana opisać jako osobę pełniącą de jure funkcję Prezesa Banku Centralnego. Pełni ją Pan de facto, ale – istnieją nader liczne wątpliwości czy de jure jest Pan nadal prezesem NBP.

Funkcja Prezesa Banku Centralnego jest funkcją polegającą na zaufaniu publicznym. Wnioskując z sondaży w porannej prasie, utracił Pan zaufanie obywateli- bodaj 54 % osób w sondażu Homo Homini opisanym w porannej prasie było za odwołaniem Pana z zajmowanego stanowiska.

Obejmując urząd stwierdził Pan m.in.

„Obejmując obowiązki Prezesa Narodowego Banku Polskiego, przysięgam uroczyście, że postanowień Konstytucji i innych ustaw będę ściśle przestrzegać oraz że we wszystkich swoich działaniach dążyć będę do rozwoju gospodarczego Ojczyzny i pomyślności obywateli”.

(Posiedzenie nr 68 Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej VI kadencji w dniu 11 czerwca 2010 – trzeci dzień obrad)

Treść konstytucji

Art. 227. “Prezes Narodowego Banku Polskiego nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością jego urzędu.”Konstytucjonalista R. Piotrowski uważa: “Z konstytucyjnego punktu widzenia nie jest do zaakceptowania zaangażowanie prezesa banku centralnego w kształtowanie składu rządu ani stawianie jakichkolwiek warunków premierowi”.

Trybunał Konstytucyjny, stwierdził w wyroku z 28 czerwca 2000 r. wydanym w pełnym składzie (sygn. akt K 25/99, OTK ZU 2000, nr 5, poz. 141):

specyficzna pozycja ustrojowa NBP jako centralnego banku państwa polega z jednej strony na niezależności wobec organów państwowych, z drugiej zaś na „apolityczności” tego banku.

Nie będziemy opisywać Pana jako pełniącego de jure obowiązki prezesa Banku Centralnego. Byłoby to wprowadzaniem czytelników w błąd. Pełni je Pan jedynie de facto.

Wzywam Pana do podjęcia decyzji rezygnacji z zajmowanego stanowiska. Sam, w rozmowie, opisał Pan skutki decyzji jaką Pan podjął, porównując je do “broni atomowej”. Obawiam się że zastosował ją Pan wobec osób używających banknotów z Pana podpisem-  jak donoszą komentatorzy Pana poczynań w sieciach społecznościowych.

Naraża Pan – w sytuacji kryzysu finansowego trwającego od 2008 roku- użytkowników banknotów z Pana podpisem na ryzyko wybuchu kryzysu wywołanego jakością informacji finansowej w stylu greckiego kryzysu finansowego. Jak Pan chyba rozumie, informacje kierowanego de facto przez Pana Narodowego Banku Polskiego nie będą już traktowane z dotychczasowym poziomem zaufania.

Uaktulnienie z godziny 10.00, 23 czerwca 2014 r.
Przemysław Kuk z Biura prasowego NBP zaprzeczyl jakoby Marek Belka był “byłym prezesem NBP”, uważa on status de jure za zgodny ze stanem de facto. Odmówił skomentowania opinii agencji Bloomberg, jakoby M. Belka był najgorszym bankierem centralnym Europy. W publikacja Bloomberga Marek Belka został nazwany “najgorszym bankierem centralnym Europy”. 

Odesłał on do stanowisk zamieszczonych na stroni internetowj NBP. Odmówił upublicznienia notatki z “posiedzenia technicznego” Rady Polityki Pieniężnej, twierdząc że było to posiedzenie jednodniowe, a notatki z tych posiedzeń “technicznych” nie są upubliczniane z reguły.

Działalność NBP, czy też działalność Marka Belki?
Indagowany prawnik poinformował że stroną w sporze jest pan Marek B., ponieważ jego działania były sprzeczne z prawem. Nic nie wiadomo na temat ustąpienia ze stanowiska pana Marka Belki. Wg prawnika którego konsultowaliśmy, złamanych zostało szereg aktów prawnych.  Zadaniem NBP jednoznacznie nie jest działalność polityczna. Są to odrębne sfery. Trudno dociec, czy była to oficjalna działalność Narodowego Banku Polskiego- jak wynika z treści rozmowy, czy też- prywatna działalność pana M. Belki. 
Czy Marek B. jest legalnym, czy nielegalnym prezesem NBP?
Nie możemy tego ustalić- wg jednych opinii jego mandat ustał automatycznie z chwilą upublicznienia nagrań, które w sposób jednoznaczny dokumentowały jego działania.
Ustanie jego stosunku z powołania nastąpiło z chwilą upublicznienia treści nagrań- jest to jedna z opinii prawnych. Marek Belka może być “byłym prezesem NBP nielegalnie pełniącym obowiązki”- była to jedna z odpowiedzi prawników do jakich dotarliśmy.  Zgodnie z jedną z interpretacji prawnych, przestał być legalnym prezesem z chwilą opublikowania treści nagrań.
Zarzut krzywoprzysięstwa
Pojawił się zarzut krzywoprzysięstwa. Marek Belka stwierdził m.in. “„Obejmując obowiązki Prezesa Narodowego Banku Polskiego, przysięgam uroczyście, że postanowień Konstytucji i innych ustaw będę ściśle przestrzegać oraz że we wszystkich swoich działaniach dążyć będę do rozwoju gospodarczego Ojczyzny i pomyślności obywateli”. (Posiedzenie nr 68 Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej VI kadencji w dniu 11 czerwca 2010 – trzeci dzień obrad)
Treść konstytucji
Art. 227. “Prezes Narodowego Banku Polskiego nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością jego urzędu.”Konstytucjonalista R. Piotrowski uważa: “Z konstytucyjnego punktu widzenia nie jest do zaakceptowania zaangażowanie prezesa banku centralnego w kształtowanie składu rządu ani stawianie jakichkolwiek warunków premierowi”.
Trybunał Konstytucyjny, stwierdził w wyroku z 28 czerwca 2000 r. wydanym w pełnym składzie (sygn. akt K 25/99, OTK ZU 2000, nr 5, poz. 141):

specyficzna pozycja ustrojowa NBP jako centralnego banku państwa polega z jednej strony na niezależności wobec organów państwowych, z drugiej zaś na „apolityczności” tego banku.
opr. AF
]]>
http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/06/23/marek-belka-moze-nie-byc-w-pelni-legalnym-prezesem-nbp/feed/ 0
Europa i jej choroby. Problem Eurostatu. http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/05/17/wiarygodnosc-danych-gus-gorsza-niz-jakosc-greckich-statystyk-polski-glowny-urzad-statystyczny-pelni-funkcje-taka-jak-rzecznik-rzadu/ http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/05/17/wiarygodnosc-danych-gus-gorsza-niz-jakosc-greckich-statystyk-polski-glowny-urzad-statystyczny-pelni-funkcje-taka-jak-rzecznik-rzadu/#respond Sat, 17 May 2014 12:20:58 +0000 http://poselska.pl/?p=47138 Cóż począć, jeśli polskie dane statystyczne sporządza urząd który ma całkowicie nieautonomiczny status, niczym grecki narodowy urząd statystyczny Εθνική Στατιστική Υπηρεσία jeszcze sprzed kryzysu, a metodologie według których obliczane są statystyki, sporządzają te same osoby, których pracę oceniamy na podstawie – przygotowanych przez nie same- danych? Oceniani sami sobie wystawiają oceny- i jest to groźny ewenement w skali Europy. Czy grecka historia “kryzysu wywołanego przez statystyków kierowanych przez polityków” ma szansę się powtórzyć w Polsce?

Politycy szefami statystyków

Pracowałem przez pewien czas zarobkowo jako pomoc naukowa ucząca statystyki dla studentów. Co prawda bardzo wiele zapomniałem od tamtego okresu, zajmując się inną działalnością zarobkową w rodzinnym kraju (niestety, jest ona niezwykle zbiurokratyzowana, i przez to koszmarnie droga, a prowadzenie działalności wymaga niekiedy koncesji i licencji).  Niemniej, spróbuję opisać problem gospodarczy, tak jak czyniłem to przed laty, nim wpadłem na bardzo zły pomysł przeniesienia brytyjskiej firmy wydawniczej do Polski. Wzbogaciłem się o między innymi- szafę na papierowe dokumenty oraz kilkanaście pełnych segregatorów akt. Do obsługi przedsiębiorstwa stale wymagani są prawnicy, a koszty są ogromne.

Trudno też nie zauważyć krajobrazu za oknem- opustoszałych raczej ulic przygranicznego miasta.

Z wizytą w warsztacie fałszerzy statystyk

Od paru lat koresponduję z różnymi osobami piszącymi o gospodarce. Część z nich to osoby które prowadzą hobbystycznie różne portale z danymi statystycznymi. Na moje zarzuty że podawane tam dane powinni traktować nieco bardziej podejrzliwie niż przysłowiowe “greckie statystyki”, otrzymuję takie opinie, jeśli wolno mi je zacytować z mojej korespondencji, bez podania autora tej opinii:

Mam zignorować wiedzę i 100-letnie doświadczenie państwowej instytucji statystycznej, a uwierzyć w poglądy pojedynczej osoby? (…) Traktuję te dane tak samo, jak informację o godzinach odjazdu tramwaju z przystanku, jak program w telewizji, jak informacje urzędnika w okienku. Zakładam, że są poprawne, bo inaczej nic nie trzymałoby się kupy, tylko wszystko musiałbym podejrzewać o niezgodność z faktami.(…)

No cóż, w przypadku danych statystycznych, ekonomiści oceniają nie tylko dane statystyczne, ale także kontekst ich powstania. W Polsce roku 2014, kontekst powstawania tych danych w strukturze nieautonomicznej podległej bezpośrednio rządowi, powoduje że mają one mniejszą wiarygodność niż dane greckich statystyków. Obecnie, po zmianach organizacyjnych które z warsztatu regularnych i konsekwentnych fałszerzy, jak określiła ów urząd niemiecka gazeta Frankfurter Allgemeine Zeitung [29], miały uczynić instytucję autonomiczną i niezależną od polityków, jakość greckich danych może być wyżej wyceniana niż jakość danych statystycznych w Polsce roku 2014.

Τα «greek statistics» του Αλογοσκούφη
“Gotowanie greckich danych”, rysunek wg http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=316299

Kunszt fałszerzy statystyk z Grecji

W wielu przypadkach w greckim urzędzie statystycznym pod kontrolą polityków produkowano najzwyklejsze falsyfikaty dokumentów. W prasie specjalistycznej przeznaczonej dla statystyków pojawiły się dokładne opisy “greckiego warsztatu fałszerskiego” dzięki którym grecki PKB urósł o bajeczne 25 %. [30] Grecki “cud gospodarczy” okazał się kontrolowanym przez polityków biurem, w którym dokonywano regularnych fałszerstw w imię “interesu narodowego”.

Martin Bohl, profesor ekonomii monetarnej z RFN, przyrównał jakość i staranność pracy greckich rządowych fałszerzy do kunsztu samego Konrada Kujau, pisarza który sfałszował całe 62 tomy rzekomej autobiografii Adolfa Hitlera. Jakość pracy tego fałszerza była tak znakomita, że najbardziej renomowani historycy pozostawali przekonani, że dokumenty stworzone przez fałszerza są prawdziwe. Ich fałszywość wykazała dopiero skrupulatna analiza chemiczna składu papieru użytego do sfabrykowania fałszerstwa. 

W greckich statystykach brakowało bardzo wielu danych. Na przykład brak w nich było długów greckich szpitali. Na wiele danych podawanych w statystykach kontrolerzy z Eurostatu nie znaleźli żadnych przekonywujących potwierdzeń- jako że miały być one przekazywane ustnie. Panował zadziwiający “brak rachunkowości”.[29] Dla wielu kluczowych danych gospodarczych kontrolerzy w greckim urzędzie nie znaleźli żadnych potwierdzających je dokumentów [29]. Na stronie dochodów wykazywano nieistniejące przychody etc. Eurostat skapitulował w zetknięciu z greckimi fałszerzami, ponieważ ta instytucja sama nie zbiera danych statystycznych i liczy – często całkowicie naiwnie- na dobrą wolę i lojalność współpracujących instytucji narodowych.

Ekonomiści, którzy nie korzystają z danych GUS

W Polsce dziennikarze kolorowych mediów tabloidowych uznają GUS za źródło informacji, ale część ekonomistów z tego źródła w ogóle nie korzysta. Dlaczego? Dane podawane przez GUS nie podają źródeł, z których zebrano przedstawiane tamże informacje, tabele nie posiadają przypisów wymaganych w zwykłych pracach naukowych wobec czego nie można określić, skąd pochodzą dane wartości, jakich danych użyto przed ich przetworzeniem, skąd dokładnie one pochodziły, jakie przeliczniki czy metodologie zastosowano wobec danych źródłowych przed przedstawieniem ich w formie przetworzonej przez ten urząd, ani też- nie  można stwierdzić, czy dane obejmują całą gospodarkę, czy też wybrane grupy, jak np. 1/3 zarabiających w przypadku statystyk n/t średniego wynagrodzenia.

Dodatkowo- sam kiedyś próbowałem wydobyć różne dane z GUS. Ze zdziwieniem stwierdziłem pewną oczywistość, o której mało kto pamięta: jest to… urząd, w którym pracują urzędnicy. Postępują oni w sposób ściśle urzędowy- korzystają z często nieaktualnych rejestrów urzędowych. Dla przykładu, GUS ryzykuje swoją i tak wątpliwą reputację, podając jako “fakty” tezy jakoby trwale z Polski wyemigrowało tylko osób ile się wymeldowało. W roku 2013 jedynie ok. 26 tys. osób wyemigrowało z Polski jednocześnie wymeldowując się. Większość nie wymeldowuje się, bo nie istnieje żaden powód dla którego miałyby to uczynić. Istnieje wiele powodów przeciw: wymeldowany utraciłby szereg praw w Polsce: np. do zasiłków lub do lokalu socjalnego w wypadku chęci powrotu kiedykolwiek.

Znam ponad 30 osób, które na stałe z rodzinami wyjechały za granicę. Nikt z nich się nie wymeldował. Większość nie wymieniła dowodów i korzysta wyłącznie z paszportów. Ci, którzy wymieniali, posługują się nadal polskim meldunkiem. Ci ludzie nie płacą tu podatków i składek, ale też nie informowali nikogo, że pracują za granicą. Zatem dla GUS są to osoby mieszkające w Polsce, które nigdzie nie pracują. To tyle na temat rzetelności danych w GUS.

komentarz czytelnika koko wg http://www.polityka.pl/forum/1193328,zaskakujace-dane-o-emigracji-polakow-prawda-czy-falsz.thread?sort=DESC

GUS jako rzecznik rządu

Ale głównym powodem dla którego dane GUS nie służą tej grupie za źródło wiedzy o procesach ekonomicznych, jest fakt, że ów GUS nie jest klasycznym urzędem statystycznym, a jedynie wydzieloną częścią aktualnego rządu publikującą informacje liczbowe, i pod względem organizacyjnym nie różni się znacząco od urzędu rzecznika rządu. Instytucja urzędu statystycznego niezależnego od każdorazowych rządów nie istnieje w Polsce- i samo to jest powodem olbrzymich obaw.

Przy premierze działa “Rada Statystyki”. Rada Statystyki licząca 17 członków podległych premierowi, o powiązaniu funkcjonalnym podobnym funkcji rzecznika rządu, jest faktem bardziej niż niepokojącym. GUS jest jedynie służbą statystyki rządowej. Podobnie jak rzecznika prasowego rządu, Prezesa GUS powołuje Prezes Rady Ministrów- czyli premier. Urząd GUS jest bezpośrednio zależny i podległy premierowi. GUS jest tak niezależny od rządu jak od rządu niezależny jest rzecznik premiera.

Sytuacja ta istniała od dawna, ale dopiero kryzys roku 2008 ujawnił skalę niebezpieczeństw, wynikających z tej fatalnej kombinacji.

Problem zależności

Już nawet w Grecji zmieniono ten stan rzeczy, po “kryzysie greckich statystyk”. W tym kraju problemem była wiarygodność danych statystycznych. “Zielona wyspa” prysła, gdy zaczęto sprawdzać i weryfikować dane statystyczne.

Problematyczne w polskiej sytuacji wydaje się kilka istotnych szczegółów, przy czym wiele mediów popełnia kilka błędów analizując te problemy. Uważa się np. że:

1) zależność urzędu statystycznego od premiera i rządu to coś normalnego

2) statystyki nie potrzebują przypisów, wyjaśnień źródeł danych i wyjaśnień metodologii, a informacja, że sporządziło je biuro podległe bezpośrednio premierowi, jest wystarczająca – co jest często wadą statystyk GUS, nie podającego źródeł swoich danych jak i metodologii ich przygotowania.

3) statystyki są wykonywane wg metodologii nie budzącej zastrzeżeń- tymczasem problematyczne często są już same metodologie.

4) Próbowałem nawet z GUS wydostać dane nt. spisu powszechnego ludności – wiedziałem o co poprosić – bo danych ze spisu w ogóle nie udostępniono wg stanu na 3. marca 2014 r. – i nie otrzymałem ich mimo bardzo długiej korespondencji.

Główny Urząd Samooceny

Jakby czytelnik miał sam siebie oceniać, to kogo wynająłby do zadania oceniania swojej pracy? Przecież w tych danych często nie ma źródeł ich pochodzenia, nie opisano metodologii ich opracowania i pozyskania. To są w żaden sposób nadające się do zweryfikowania informacje, można na przykład do “średniej krajowej” wybrać firmy zatrudniające powyżej określonej liczby pracowników, ale w ogóle pominąć opis metodologii i wszelkie stopki, a następnie informować o danych zbieranych w sposób selektywny lub pochodzących z szacunków.

Niepewność danych rządowych statystyków w Polsce

Są kłamstwa, wielkie kłamstwa i greckie statystyki – mówi popularne unijne przysłowie. A jak jest w Polsce? Przez lata ekonomiści żyli w przeświadczeniu poprawności pracy urzędów statystycznych. Niestety, kryzys finansowy który wybuchł w 2008 roku był przede wszystkim kryzysem informacji finansowej. Statystyka publiczna okazała się wówczas jednym z elementów walki politycznej. Tajemnicze metodologie, robiące z kryzysu “zieloną wyspę”, pracownicy urzędów statystycznych przekonani do tego że ich “patriotycznym” zadaniem jest sztuczne windowanie wskaźników, oraz zwykłe oszustwa- to zdaje się nie tylko cecha Grecji.

Także i w Polsce mamy statystyków, którym- sądząc z rozmów- zależy na przedstawianiu procesów zachodzących w gospodarce w sposób nader odmienny. Czy istnieje w gospodarce coś takiego jak zaufanie do statystyk? Wg Maxa Otte, autora dość już klasycznej publikacji “Der Informationscrash” poświęconej sztuce “gotowania ksiąg”, jak w slangu nazywa się fałszowanie statystyk, różne kraje mogą liczyć na różny poziom zaufania do danych statystycznych. Sprawdzający je ekonomiści próbują odkryć fałszerstwa za pomocą narzędzi statystycznych czy uważnych ich analiz, by wyciągnąć wnioski które pomogą im ocenić “stopień” ich wiarygodności.

Greckie sporty walki

A jak było w Grecji? Urząd Statystyczny podobnie jak w Polsce roku 2014, podlegał pod premiera, niczym urząd rzecznika rządu.

“W Grecji kwestia statystyk to jak sporty walki”

– ocenia Andreas Georgiou, który pracował 20 lat w Międzynarodowym Funduszu Walutowym, nim został powołany do stworzonego na nowo greckiego urzędu statystycznego, by oczyszczać dane spreparowane i wypaczone przez dekady konsekwentnych fałszerstw statystycznych. Jego praca przypominała oczyszczanie stajni Augiasza, winni fałszerstwom zaś postrzegali swoją pracę jako “patriotyczny obowiązek”.

Brak niezależnego politycznie urzędu statystycznego był przyczyną ogromnego kryzysu w Grecji. W chwili gdy “rozlało się mleko”, lata fałszowania danych spowodowały że wszelkie sygnały alarmowe przeoczono i konieczna była likwidacja starych struktur zajmujących się “patriotyczną” obróbką danych ekonomicznych.  Po reformie zmniejszono liczbę pracowników z 1000 do 850. Podjęto- zakończoną niepowodzeniem- próbę stworzenia nowej instytucji opracowującej statystyki.

W Polsce sytuacja nie jest wcale inna- GUS – wnioskując z moich dociekań- jest instytucją z podobnie “urzędniczo”, a niewykluczone że i “patriotycznie” , zamiast “ekonomicznie” nastawioną częścią kadry, która nawet będzie nas usilnie przekonywać do dawnych metodologii rodem ze świata urzędników, nie ekonomistów, w wyniku których “wyprodukowano” dane mocno frapujące ekonomistów i niespójne z obserwacjami zjawisk gospodarczych. Oto bowiem urząd może nie funkcjonować poprawnie, zaś kluczowy wskaźnik zliczany od ok. Możliwe że Polska może się znajdować nawet w gorszej sytuacji jak Grecja, ponieważ “patriotyczny” system “obróbki” danych rynkowych tak samo mógł wywieść część naiwnych analityków- amatorów na przysłowiowe manowce.

Nowy prezes greckiego urzędu statystycznego obiecywał “koniec fałszowania”, ale rzeczywistość jego pracy okazała się o wiele bardziej skomplikowana. W jego miejscu pracy dokładnie sprawdzano całą jego korespondencję email, śledzono jego ruchy. W okresie nasilenia fałszerstw danych, greccy decydenci za pomocą dwóch banków z Wall Street, dokonali finansowego triku przez co zadłużenie w znacznym stopniu na pewien czas wyparowało z owych przysłowiowych “greckich statystyk”.

Proceder trwał aż dekadę, aż nowy rząd zerwał współpracę i ujawnił prawdziwe dane statystyczne, co oczywiście wywołało niemały szok. Banki jednak nie miały obowiązku upubliczniać tych informacji- wina leżała po stronie poprzednich greckich rządów które na potęgę “gotowały księgi”.

Greckie niepowodzenie statystyczne

W Grecji budowa nowego urzędu statystycznego Elstat się nie powiodła, a W 2011 roku nowego szefa Elstatu oskarżono sądownie o “zawyżanie deficytu”, a on sam twierdził że był oskarżany ponieważ odmówił fałszowania ksiąg. W 2013 roku sytuacja była wg niego „surrealistyczna, podejrzewają mnie o to, że pracuję w zgodzie z greckimi i europejskimi prawami” [26].

Jakiego rzędu są to fałszerstwa? Na przykład prognoza deficytu finansów publicznych mogła nagle wzrosnąć z 3,7 do 12,5 proc. PKB, aby później skoczyć jeszcze raz do 15,8 %, a wydatki na służbę zdrowia mogły nagle skoczyć o 10 mld PLN. Kim są pracownicy takich urzędów statystycznych? Sumiennemu szefowi związek zawodowy pracowników Elstatu odpowiedzialnych za “odpowiednie” statystyki zarzucał że nie działa w celu „interesu narodowego”. Dochodzenie wykazało że tysiące mejli szefa placówki czytał inny członek rady nadzorczej greckiego Elstatu.

Argentyńskie kryzysy… statystyki

Fałszowanie statystyk było także powodem wybuchu afery w Argentynie. Guillermo Moreno, minister handlu Argentyny, kilka miesięcy temu trafił przed sąd, oskarżony o fałszerstwa statystyczne i prześladowanie osób publikujących niezależne dane gospodarcze. Skazano go za próbę udaremnienia ukazania się informacji publicznych. Narodowy instytut statystyczny Argentyny, IDEC, zaczął fałszować wskaźniki gospodarcze. Później próbowano nawet blokować ustawami publikowanie nieoficjalnych danych, aż musieli to robić posłowie chronieni immunitetem.

Unia Europejska niezdolna do egzekwowania poprawności danych. Problem Eurostatu.

W Unii Europejskiej komisarz Algirdas Šemeta próbował wprowadzić rozwiązania mające uchronić przed plagą fałszerstw statystycznych (Grecja nie jest odosobnionym przypadkiem). Włochy, Bułgaria, Hiszpania to kolejne kraje z problemami. Wg dyrektora badań agencji Stratfor, EU jest niezdolna do wyegzekwowania poprawności tych danych [27].

Możliwe, że na przeszkodzie stoi polityka unijna. Grecja jest relatywnie małym krajem i trudno jej było obronić się przed naciskami UE, i nakazem oddzielenia instytucji “obrabiającej” dane statystyczne od rządu i różnych ministerstw, ale w Polsce nie udało się doprowadzić do oderwania tego zadania spomiędzy ministrów czy rzecznika rządu. Tymczasem w Chinach, wg doniesienia Reutersa z 12 lutego 2014, sprawy fałszerstw statystycznych mają być badane, a winni ukarani.

Jak kłamać statystykami

Darrel Huff w 1954 roku napisał bestsellerowy podręcznik do nauki statystyki: “Jak kłamać statystykami?” (How to Lie with Statistics). Pół wieku temu ta książka była standardowym podręcznikiem wprowadzającym do przedmiotu statystyki dla wielu studentów, sprzedano 1,5 mln kopii jej wydania anglojęzycznego…

Przeklęte kłamstwa i statystyki, fot. okładki wg http://avaxhm.com/ebooks/Politics_Sociology/0520219783.html

Zepsute metodologie

Czy metodologia stosowana przez GUS jest aby poprawna? Spójrzmy na najkosztowniejszą chyba ich analizę w ostatnich latach- Narodowy Spis Powszechny z 2011 roku. Aby przeprowadzić badanie przekrojowe ludności, należałoby, aby uzyskać przekrojowe dane, poprawne metodologicznie, wylosować pulę mieszkańców Polski, a następnie- sprawdzić czy jeszcze żyją, gdzie mieszkają etc. Tymczasem- wylosowano…. pulę mieszkań do badania. Wielki spis był w części ludnościowej po prostu niepoprawny metodologicznie, i nie wiadomo czy tak “zepsute” dane można w jakiś sposób użyć, nie są one bowiem reprezentatywne. Niestety- GUS pracuje na podstawie wytycznych przygotowywanych przez polityków- którzy- nie wiedzieć czy nie są zbyt bardzo przekonani o swoich zdolnościach w temacie metodologii statystycznych.

Jak to zrobić samodzielnie?

W tej sytuacji proponuję dziennikarzom własnoręcznie zająć się zbieraniem danych do analiz ekonomicznych. Sam to robiłem przez lata, w roku 2014 ustaliłem jedynie spadek przeciętnego wynagrodzenia brutto. Istnieje oczywiście spora rozbieżność – w danych GUS może brakować “wiele zmieniających” przypisów i stopek.

Wg danych ZUS za 2013 r. podstawa składek przekazywanych przez ZUS do Otwartych Funduszy Emerytalnych wynosiła  2092 PLN.  Rzeczywista średnia krajowa otrzymana z analiz składek wpłacanych do ZUS to  kwota netto równa 1523 PLN.

Pytanie do GUS o poprawność tych danych zwraca następującą odpowiedź:

“Jednocześnie informujemy, że przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto obliczane jest na podstawie wynagrodzeń wypłaconych pracownikom zatrudnionym na umowę o pracę. Metodologia obliczeń jest zgodna z prawnymi uregulowaniami i jednolita dla wszystkich jednostek gospodarki narodowej. Pragniemy zaznaczyć, że Główny Urząd Statystyczny nie jest organem kompetentnym do oceny danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.” (odpowiedź z dn. 17 marca 2014 r.)

Statystyki? Zrób to sam.

Jak można zbierać dane makroekonomiczne? Gromadząc np. takie informacje:

Zielonogórzanin, Robert Górski, pisze: “Młodzi wyjeżdżają na studia i nie wracają (dane oficjalne z III LO mówią o 80% absolwentów, podobnie jest z moją klasą z I LO)”. W Lubsku zaobserwowano zanik całych kohort demograficznych, które Państwa dane- w niewyjaśniony sposób- ujmują. – (z mojej korespondencji z GUS)

Statystyka niemiecka, jest zdaje się, dokładniejsza w ujmowaniu procesów depopulacyjnych w przypadku miast omawianego regionu. Przytoczę kilka regionalnych danych demograficznych: populacja Frankfurtu nad Odrą spadła z 88 do 63 tys. mieszkańców, Guben z 36 tys. na 19 tys. mieszkańców, Eisenhuettenstadt z 53 tys. na 31 tys. mieszkańców. Dla ulegających jeszcze większym procesom depopulacji miast polskich odległych o 70 czy 50 km od opisanych, dodatkowo znajdujących się w niebywale trudniejszej sytuacji gospodarczej, GUS podaje nawet dane wskazujące na utrzymywanie się, stagnację liczby ludności. Jej drastyczny spadek jest zaś chyba ewidentny dla czy to badających gospodarkę niektórych regionów przygranicznych, czy dla mieszkańców tych terenów. Metodologie stosowane przez “Landesbetrieb für Datenverarbeitung und Statistik Brandenburg” oraz GUS nie mają w mojej ocenie ze sobą nic wspólnego- zaś dane dla miast po polskiej stronie granicy mogą być obliczone jedynie szacunkowo.

15 maja 2014 roku w jednym z przygranicznych miast przeprowadzałem po 10 latach ankietę tego samego typu co 10 lat wcześniej- pytane osoby z kohorty wiekowej 25-35 lat miały wskazywać procent osób które wyemigrowały spośród ich bliskiego kręgu kontaktów towarzyskich. Musiały określić liczbę tych osób oraz policzyć ilość osób które wyemigrowały. Otrzymaliśmy odpowiedzi w przedziale 65- 75 procent, i co ciekawe, część wskazań odnosiła się tylko do okresu ostatnich 2 lat. Jedna z osób określiła skalę depopulacji podając że od 2013 roku wyemigrowało 10 spośród 14 osób z jej bliskiego otoczenia. To nie są wielkie badania, mają mały zakres, ale w mojej opinii dają bardziej dokładny obraz sytuacji.

Co pisałem o danych GUS nt. wynagrodzeń: bezowocnie na przykład próbuję zwrócić uwagę na błędne metodologie stosowane przez GUS. Dla przykładu, wnioskując z danych ZUS, średnie wynagrodzenie w polskiej gospodarce jest około dwukrotnie niższe. Średnia podstawa składek (brutto) za 2012  wg danych jakie ZUS publikuje przy wielkościach składek OFE jakiś czas temu była podana jako 1966,97 PLN (obecnie kwota ta wzrosła, podawano też wcześniej kwotę 1851,31 PLN za 2013 r., bez wliczania danych o 1,5 mln ubezpieczonych w KRUS, co jeszcze bardziej obniżyłoby te dane). Jest to suma dramatycznie inna niż podawana przez GUS (4111,69 PLN i inne kwoty przekraczające 3,6 tys. PLN).

Dlaczego statystyki są podważane?

Jedna z  czytelniczek zadała następujące pytanie:

“Nie pojmuję również, dlaczego wszelkie, oficjalne statystyki są podważane ? Dlaczego ludzie twierdzą, że statystyki GUS, Eurostatu i innych oficjalnych instytucji są błędne albo fałszywe, na jakiej podstawie ? Skąd się to bierze ?”

Na przykład- z braku “zmieniających wiele” przypisów. Urzędnicy je opuszczają, a metodologię – często pomijają. W Narodowym Spisie Powszechnym z 2011 roku, na pytanie o badanie przekrojowe zrobione przez ankieterów dostałem taką odpowiedź:

“Dla wylosowanej próby 2 684,2 tys. mieszkań udało się zebrać wypełnione formularze

od 2 317,7 tys. mieszkań. Przypadki zaliczone jako będące poza badaną populacją, tzn.

stwierdzono brak mieszkania lub mieszkanie niezamieszkane (pustostan), w trakcie postępowania

spadkowego, przeznaczone do remontu, jeszcze nie zasiedlone itp. – stanowiły 140,4 tys., czyli

około 5,2% wylosowanej próby.”- korespondencja z GUS

Ta metodologia w ogóle nijak się ma do badań statystycznych. To tak, jakbyśmy próbowali spisać ludność, nie sprawdzając, ile jej pozostało na miejscu, i w celu doboru próby reprezentatywnej- zamiast losować mieszkańców, losować np. budynki. Całość można uzupełnić życzeniową wyszywanką na podstawie zbiorów historycznych danych- np. rejestru PESEL. Aby mieć aktualne dane, trzeba badać demografię metodą prób przekrojowych.

“Państwa opis metodologii jak i zakres ujawnionych danych w żadnym wypadku nie pozwala określić poprawności zastosowanej metodologii- po prostu najnormalniej nie podano jej, przynajmniej nie mogę stwierdzić w rozdziale II (“Metodologia spisu ludności i mieszkań”) jakichkolwiek zapisów wyjaśniających, jak wykorzystano dane z badań reprezentacyjnych oraz badania pełnego. Dane z tych dwóch typów badań, mogących mieć wartość merytoryczną dla ekonomistów, nie są udostępnione w raporcie. Nie chcę popadać w rozsiewanie rozmaitych teorii, niemniej brak metodologii wg jakiej przeprowadzono spis powszechny jest co najmniej zatrważający, jeśli nie alarmujący. “(z mojej korespondencji z GUS)

Nie rozumiem idei części osób analizujących te niezbyt pewne dane. Zamiast docierać do małej liczby danych, ale- w miarę pewnych, część analityków- amatorów opiera się  o źródła operujące niepewnymi danymi o niewiadomym pochodzeniu, w rodzaju GUS. Wyniki spisu ludności- wielkiego i narodowego- są wszak nadal nieznane, mimo upływu blisko 3 lat. Z wylosowanej próby 2,8 lub 2,6 mln mieszkań (podano rozbieżne dane) udało się tej instytucji zebrać dane z 2,3 mln mieszkań. Przecież nie tak się robi demograficzne badania przekrojowe- z otrzymanego opisu wnioskuję że nie przeprowadzono spisu powszechnego ludności, bo tych danych instytucja ta nie potrafi podać od ostatnich 3 lat. Ów urząd w dodatku nie losował mieszkańców, ale mieszkania, zupełnie jakby spis demograficzny nie był celem spisu powszechnego (a jest nim od ok. 3340 roku p.n.e.).

Brak wiarygodnych danych dzięki pokrętnym metodologiom

Obecnie nie ma aktualnych i wiarygodnych danych demograficznych. Przy granicy zach. w Lubsku, brak jest młodych osób, podobno dość całkowicie. W Wałbrzychu- podobnie. W Ziel. Górze wg roczników liceów- z III LO do 80 % absolwentów wyemigrowało wg danych przedstawionych przez p. Roberta Górskiego. Proszę sobie porównać to z badaniami GUS i metodologią:

Wg GUS  ludność zamieszkująca stale to osoby które przebywają powyżej 3 miesięcy za granicą. Przecież to jest nielogiczne, a mimo to jakaś część analityków – amatorów w tak przygotowywane dane wierzy…. Czy sądzą Państwo że w innych krajach za stałych mieszkańców uważa się mieszkańców którzy trwale wyemigrowali z nich? Przecież to absurd. Obawiam się że żyjemy w świecie danych niepewnych, korzyści z ich manipulowania są zbyt duże.

Oto informacje ze wstępu do spisu:

Spis ludności 2011 obejmował osoby stale zamieszkałe (zameldowane) na obszarze Polski bez względu na fakt, czy te osoby przebywały w kraju w czasie spisu czy też  były za granicą oraz osoby przebywające czasowo.

wg http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/LUD_ludnosc_stan_str_dem_spo_NSP2011.pdf

Ludność, ale czy faktycznie zamieszkała?

Ekonomiści nie są dziś już pewni szacunków żadnej ze stron.

Zgodnie z niedawnymi rachubami autorstwa najlepiej wypromowanej polskiej specjalistki od demografii, prof. Krystyny Iglickiej, w zeszłym roku znad Wisły wyjechało mniej więcej pół miliona Polaków. 36 tys. z kraju wymeldowało się na stałe. Według zgrubnych wyliczeń za granicą przebywa obecnie nawet 2,7 miliona naszych rodaków. Choć Zachód staje się dla nas coraz mniej przyjazny, wciąż licznie nawiedzamy Wielką Brytanię, Niemcy, Holandię i Norwegię. Podobno do wyjazdów dodatkowo (poza wyższą – lub jakąkolwiek – wypłatą) motywuje nas obawa przed zamknięciem rynku pracy i zakręceniem socjalnego kurka dla nowo przybyłych.

wg http://www.mojawyspa.co.uk/artykuly/31278/Felieton-Enta-fala-emigracji

Tygodnik Polityka zareagował zaciekłą krytyką:

Skąd 2,6 mln Polaków za granicą?
W jaki sposób prof. Iglicka mogła oszacować, że tak wiele osób wyjechało z Polski? Na podstawie informacji o wyjazdach za granicę na pobyt stały, czyli sięgając po dane dotyczące liczby osób, które zmieniły meldunek.

Zeszły rok był rekordowy pod tym względem. Wymeldowań było około 26 tys., czyli tyle samo, ile w 2007 r., kiedy liczba osób przebywających za granicą była największa. Był to także wzrost o 10 tys. w stosunku do roku poprzedniego. Prosta interpretacja tego faktu: Polacy się wymeldowują i emigrują podobnie jak w 2007 r. Stąd szacunek, że pół miliona osób opuściło Polskę.

Konstruując prostą analizę w oparciu o te dane, można dojść do liczby przytaczanej przez prof. Iglicką. To myślenie może jednak prowadzić na manowce.

Po co emigrantowi dowód?
W tym miejscu warto przypomnieć, że od 2001 r. wszyscy Polacy muszą mieć nowe dowody osobiste zgodne z regulacjami unijnymi. Umożliwiają one podróżowanie po terenie państw Schengen. Szkopuł w tym, że wydawane są na dziesięć lat. Kto wyrobił sobie dowód osobisty w 2003 r. i na jego podstawie wyjechał z Polski musiał się w zeszłym roku udać do polskiego urzędu i złożyć wniosek o nowy dokument. Przy tej okazji musiał też podać nowe miejsce zameldowania, o ile się zmieniło przez te dziesięć lat. Nie ma tu żadnej demograficznej tajemnicy, jest tylko zwykła proza życia.

Emigracja to temat, który od czasu do czasu rozgrzewa opinię publiczną. Problem ten służy także niektórym politykom – naukowcom do windowania niczym niepotwierdzonych i wątpliwych twierdzeń, które później funkcjonują w opinii publicznej, choć nie mają wiele wspólnego z prawdą. Smutne, że prof. Iglicka zamiast krytycznie zanalizować wyniki swoich obliczeń, od razu idzie z nimi do mediów. W obliczu kampanii do europarlamentu obecność w gazetach jest ważna, ale od naukowca należy oczekiwać wyższych standardów w dochodzeniu do prawdy.

wghttp://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/rynek/1575925,1,zaskakujace-dane-o-emigracji-polakow-prawda-czy-falsz.read

Czy wg Państwa “ludność faktycznie zamieszkała” to ludność Polski która trwale wyemigrowała z Polski? Wg GUS- dokładnie tak jest. Nazwy poszczególnych wskaźników demograficznych są dobierane w sposób tak wybitnie sprzeczny z logiką, że trudno jest nawet uwierzyć w dobre intencje osób sporządzających tego typu raporty.

Proszę spojrzeć na fragment “kodu” opisującego stopień pokrętności metodologii stosowanych przez GUS:

 “Kategoria nie ujmuje też stałych mieszkańców danej gminy,którzy w momencie spisu przebywali poza gminą dłużej niż  miesiące z przyczyn innych niż
przebywanie w zakładzie karnym (śledczym) lub pobyt za granicą, tj. osób które przebywały czasowo w innej gminie kraju (zgodnie z przyjętą definicją zostali tam ujęci jako ludność faktyczna). ”

za: fragment opisu metodologii GUS dla Narodowego Spisu Powszechnego:
http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/LUD_ludnosc_stan_str_dem_spo_NSP2011.pdf

Moja próba odcyfrowania “metodologii GUS”

Kategoria “Ludności faktycznie zamieszkałej” ujmuje stałych mieszkańców danej gminy,którzy w momencie spisu przebywali poza gminą dłużej niż 3 miesiące z przyczyny pobytu za granicą.

“Wyniki spisu ludności wykazały, że zgodnie z definicją ludności faktycznej (stosowanej dotychczas w spisach ludności i badaniach demograficznych) w Polsce w dniu 31 marca 2011 roku mieszkało 38,5 mln osób, tj. o 0,8 % więcej w stosunku do wyników bieżącego bilansu ludności za 2010 rok (bilans ten został opracowany na podstawie danych pochodzących z poprzedniego spisu ludności 2002 oraz ruchu naturalnego i migracji, jakie miały miejsce w latach 2003-2010).” (…) “Wstępnie szacuje się, że co najmniej 2/3 emigrantów przebywało za granicą 12 miesięcy i dłużej” [16]

“Jak wykazały wyniki spisu przeprowadzonego w 2011 roku ludność Polski zwiększyła się nieznacznie (o 0,7%) w porównaniu do roku 2002.”[17 ]

wg http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/LUD_ludnosc_stan_str_dem_spo_NSP2011.pdf

Analiza metodologii rzuca nieco światła na mechanizmy metodologiczne.

” Kategoria ludności faktycznie zamieszkałej obejmuje: stałych mieszkańców, z wyjątkiem osób przebywających poza miejscem zamieszkania przez okres powyżej 3 miesięcy w kraju oraz obejmuje wszystkie osoby przebywające za granicą (bez względu na okres ich nieobecności)”[22] 

A więc w okresie publikacji raportu GUS (przypomnę: lipiec 2012 r.) znana była definicja tzw. “ludności rezydującej”, mieszkającej na stałe poza Polską. Mimo to na próżno szukać w raporcie z Narodowego Spisu Powszechnego wyliczeń tej najistotniejszej dla ekonomistów wielkości, nie podano też danych źródłowych ze spisu. Dla ekonomisty jedyną wartość merytoryczną mają wyniki “badania reprezentacyjnego”, do którego wylosowano próbę ok. 20 % lokali. (ponad 2,7 mln mieszań). Niestety, dane źródłowe nigdy nie zostały opublikowane, nie podano też wag i współczynników na podstawie których uogólniono te dane na resztę populacji, mieszając je z danymi z rejestrów administracyjnych w rodzaju zbioru “PESEL” w sposób sprzeczny z logiką.

Urzędnicy i ich nieaktualne banki danych

GUS, mimo przeprowadzonego badania kosztem ok. 0,6 mld PLN, nadal opiera swoje dane demogr. na rejestrach w rodzaju PESEL. Czy sądzą Państwo że mają one wartość inną niż historyczna? Czy emigranci, emigrując z Polski, zrzekają się numerów PESEL, albo wymeldowują się przekraczając granice?

Co więcej, do badania populacji losowana jest próba mieszkań, a nie mieszkańców. Mieszkania- z uwagi na swą specyfikę dobra skąpego, są zwykle zasiedlone. Nie można w ten sposób nawet szacunkowo określić pozostałej w kraju liczby ludności. Metodologia kosztującego ok. 0,6 mld PLN badania NSP 2011 była niestety jednoznacznie niepoprawna w części demograficznej. Urzędnicy poszli po najmniejszej linii oporu, ktoś ustalił dla celów “spisu ludności” że osoby nieobecne powyżej trzech miesięcy z powodu emigracji za granicę są umieszczani w kategorii stałych mieszkańców. Wydaje się to nielogiczne, podobnych “trików” zastosowano znacznie więcej.

Kolejny problem: ludność rezydująca

GUS podał po 4 latach od wprowadzenia przepisu unijnego obligującego rządy do opublikowania informacji demograficznych, dane o rzekomej liczbie 37,2 mln mln mieszkańców jako rzekomą liczbę “ludności rezydującej” (por. http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/lu_wyniki_wstepne_NSP_2011.pdf ). I te dane są w mojej opinii bardzo niepełne, brak też jakichkolwiek możliwości weryfikacji przedstawionych danych. Jest zadziwiające że dopiero po 4 latach od wydania rozporządzenia 783/2008, podano pierwsze dane uwzględniające ludność która wyemigrowała. W rozporządzeniu unijnym nie użyto jednak sformułowania “ludność rezydująca”. Oto fragment  informacji GUS n/t wyników, jak zwykle-  wstępnych, więc niepewnych i niejasnych:

“Wyniki wstępne spisu ludności wykazały, że w dniu 31 marca 2011 roku w Polsce mieszkało lub przebywało prawie 37,2 mln osób zaliczanych do ludności rezydującej. Ludność rezydująca w Polsce jest po raz pierwszy oficjalnie publikowana przez GUS. Począwszy od danych za 2011 rok corocznie – w najbliższych kilku latach – będą upowszechniane dwa stany ludności: rezydująca i faktyczna, przy czym zgodnie z Rozporządzeniem PE i Rady Nr 763/2008 to ludność rezydująca jest obowiązującą w porównaniach międzynarodowych.

Kategoria ludności rezydującej obejmuje:
a) stałych mieszkańców, z wyjątkiem osób przebywających poza miejscem zamieszkania przez okres co najmniej 12 miesięcy bez względu na ich miejsce przebywania w kraju czy za granicą
b) osoby przebywające czasowo przez okres co najmniej 12 miesięcy, przybyłe z innego miejsca w kraju lub z zagranicy.


W odniesieniu do ludności w ujęciu regionalnym lub lokalnym kategoria ludności rezydującej uwzględnia odpowiednio migracje wewnętrzne osób z zachowaniem identycznego kryterium 12 miesięcy czasowej nieobecności lub przebywania.”

Rozporządzenie PE i Rady nr 763/2008 nakłada na państwa członkowskie UE pewne wymogi:

“Państwa członkowskie zapewniają, że źródła danych oraz metodologia zastosowane w celu spełnienia wymogów niniejszego rozporządzenia odpowiadają, w największym możliwym stopniu, podstawowym właściwościom spisów powszechnych ludności i mieszkań, określonym w art. 2 lit. i). Państwa członkowskie podejmują nieustanne starania w celu zwiększenia zgodności z tymi podstawowymi właściwościami.”

Plotki o manipulacjach

Zapytanie “Manipulacja demograficzna (Manipulation of demography) podaje ok. 9,5 miliona wyników w wyszukiwarce Google [19]. Pozostały nam plotki od pracowników tej instytucji, donoszących o zupełnie innych wynikach ze spisu “w terenie”.

Część ekonomistów niestety powiela te dane:

The World Factbook: Polska zajmuje 211 miejsca na świecie, na 224 kraje, pod względem wskaźnika dzietności. GUS: wskaźnik ten spadł w 2012 r. poniżej 1,3.” [24]

Wg najnowszych danych polska zajmuje 212. pozycję na 224 kraje [31], ale i te dane wydają się bardzo sztucznie naciągane.  Popatrzmy na możliwości ich zmanipulowania analizując metodologie GUS:

“Dzieci urodzone za granicą w ostatnich latach zostały wliczone do ludności Polski jeśli zostały zameldowane w Polsce, należy jednak zaznaczyć, że większość z nich wraz z rodzicami w dalszym ciągu przebywa za granicą.  (…) “Aktualnie osoby przebywające czasowo za granicą (nawet przez klika lat) są włączone do stanu ludności faktycznie zamieszkałej w Polsce. Ludność rezydująca wyklucza emigrantów długookresowych – przebywających za granicą 12 miesięcy lub dłużej. Według danych szacunkowych, wyprowadzonych na bazie wyników spisu, w końcu marca 2011 r. za granicą przebywało powyżej 3 miesięcy ok. 2 milionów osób, w tym ok. 1,5 miliona przez co najmniej rok. Wystąpił więc znaczący wzrost liczby emigrantów w stosunku do 2002 r., kiedy to poza granicami Polski przebywało 786,1 tys. mieszkańców Polski, z tego co najmniej 12 miesięcy – 626,2 tys. ” [17]

Czyli: dzieci urodzone za granicą zostały wliczone do polskich statystyk dzietności, mimo że już tu de facto nie mieszkają.

Od około pół dekady ostrzegam o niespełnianiu wymogów przez metodologię GUS odnośnie danych demograficznych z nar. spisu powszechnego. Nie polegałbym na ich pochodnych- np. agregatach w rodzaju PKB/ capita, ogólnych danych w rodzaju zadłużenie/mieszkańca sporządzanych na podst. tych danych. Są to dane prowizoryczne, i W ŻADNYM WYPADKU nie powinny one stanowić podstawy dla formułowania np. polityki gospodarczej czy makroekonomicznej. Stosowanie danych demograficznych GUS w celu np. określania poziomu zadłużenia na mieszkańca grozi kryzysem finansowym podobnym do kryzysu greckiego, a w mojej opinii przyczyna tego kryzysu to również w polskim przypadku, problemy z danymi statystycznymi.

Upadek zawodowy ekonomistów

Ostatnio wyszły na jaw bardzo przykre dane dla naszej profesji. Na pytanie o zaufanie jakim darzy się różnych znanych polskich ekonomistów, ankietowani w 89 % – 98 % albo ich nie darzyli zaufaniem, albo w ogóle o nich nie słyszeli. I to w przypadku pierwszej dziesiątki ekonomistów darzonych największym zaufaniem….

Ekonomiści bazują na danych statystycznych, a ich jakość w Polsce jak i coraz bardziej na świecie pozostawia wiele do życzenia. Wśród ekonomistów istnieje slangowe określenie “cooking the books“, co możnaby przetłumaczyć jako “gotowanie ksiąg”.

Gdy wpisuję w popularną wyszukiwarkę Google zapytanie “fałszerstwa PKB” (“GDP fraud“) otrzymuję około 8 milionów 240 tysięcy wyników [20]. Sztuczne podbijanie takich danych nie jest trudne, ba, można znaleźć szereg uwag ekonomistów polskiego pochodzenia pracujących poza Polską, którzy badali narzędziami statystycznymi także polskie dane na temat PKB w poszukiwaniu niewytłumaczalne nieprawidłowości (Tomasz Michalski i Gilles Stoltz, por. [1]).

Ekonomista odkrył kulisy “zielonej wyspy” roku 2008?

Po wielu latach udało się rzucić choć częściowe światło na kulisy “polskiej zielonej wyspy” z roku 2008. Szerszą analizę kulis technologii obróbki danych przedstawił w 2009 roku Radosław Bodys, wówczas pracujący jako ekonomista w Bank of America/Merrill Lynch w Londynie):

“Co konkretnie jest nie tak w raporcie GUS?

– Weźmy chociażby kwestię wyrównania sezonowego w danych dotyczących wzrostu PKB w stosunku do IV kw. 2008 r. Dane wyrównuje się, by można je było ze sobą porównywać. Ale są różne metody “wygładzania” surowych danych. Różnią się one pod względem doboru parametrów, inaczej patrzą na kwestie efektów kalendarzowych, np. takich jak tegoroczne przesunięcie świąt wielkanocnych. Jedne metody uwzględniają tylko dni robocze, inne także weekendy. Już na tej podstawie dane mogą się różnić, bo przecież w weekendy cały czas się produkuje np. energię.

GUS podał, że wzrost w I kw. w stosunku do IV kw. osiągnął 0,4 proc., najwięcej w całej UE. Ale w zależności od wybranej metody, którą eliminuje się czynniki o charakterze sezonowym, można osiągnąć różne wyniki – spektrum zmiany PKB w I kw. w stosunku do IV kw. waha się od spadku o 0,7 proc. do wzrostu o 0,4 proc. Specyfikacja parametrów wyrównania sezonowego zastosowana przez GUS dała najwyższą możliwą wartość. A przykładowo gdyby dane wyrównać według metody stosowanej w USA, dałoby to spadek PKB w I kw. 2009 r. o 0,5 proc. w stosunku do IV kw. 2008.” [3]

Tajemnicze zmiany metodologii rodem z Grecji

Pamiętam z podręczników do podstaw ekonomii, że szarej i czarnej strefy po prostu i jednoznacznie nie wlicza się do PKB, choć ostatnio, aby ratować wskaźniki, podjęto decyzję o włączeniu ich do statystyk. Jednakże- dokonano tego dopiero ok. rok temu.Wspomina o tym masa źródeł, sprawdzić też można w międzynarodowej metodologii.  Tymczasem: w polskim przypadku rozmaite “tajemnicze” szacunki – nie wiadomo jak obliczane, przez lata powiększały polski PKB.

“Bohdan Wyżnikiewicz powiedział, że polski urząd statystyczny dwa razy zmienił metodę szacowania PKB, czym “ulżył” tzw. konstytucyjnemu progowi ostrożnościowemu (zgodnie z nim dług publiczny nie może przekroczyć 60 proc. PKB – PAP). Wyjaśnił, że w latach 90. XX wieku GUS zaczął powiększać PKB o “legalną” część szarej strefy (produkcję ukrytą – PAP). Natomiast na początku obecnej dekady GUS wprowadził zmiany techniczne dotyczące szacunków wielkości gospodarki, co skutkowało podniesieniem PKB o ok. 5 proc.”[2]

Dokładnie to samo podejście zaprezentowali greccy statystycy w roku 2006. Ujawnił to grecki premier Giorgios Alogoskoufis z partii Nea Dimokratia we wrześniu 2006 roku, opisując kulisy wzrostu greckiego PKB. Ta zadziwiająca wiadomość była uzupełniona o branże szarej strefy, z których pochodziły “wzrosty gospodarcze”. Uwzględniono nawet szmuglowanie papierosów przez granicę. Wg podręcznikowej definicji te kategorie nie były częścią standardowego rachunku wskaźnika PKB.

Kreatywne dane to źródło kryzysu

O tym jak można rasować i niekiedy wprost fałszować dane statystyczne, aby “trup wyglądał świetnie” napisano całe książki. Jedną z nich jest “Der Informationscrash” Maxa Otte (Ullstein Verlag, Berlin 2010). Otóż załamanie się rynków finansowych w 2008 roku było załamaniem się całego systemu obróbki i analizy danych i informacji, i jest to po prostu clou problemu kryzysu finansowego trwającego od roku 2008 według drugiego z ekonomistów, którzy wcześnie ostrzegali przed detonacją bomby na rynku kredytów hipotecznych w USA. Analiza dokonana przez Otte opisuje na przykład okoliczności powstania wskaźnika znanego jako “core inflation” (w Polsce nazywana “inflacją bazową”). Na ile istotny jest taki wskaźnik, skoro ceny żywności i energii wynosiły w 2012 roku aż 41,8% koszyka CPI, a ów nie-wiedzieć-czemu chętnie cytowany przez sporą część mediów wskaźnik po prostu ich nie zawiera?

lie_with_statistics.jpg

Typowo wskaźnik inflacji wylicza się w oparciu o koszyk, mający być reprezentatywny dla typowego gospodarstwa domowego. Zawiera on kartofle, mleko, ser, ale też np. czynsze, narkotyki i koszty energii.  Spójrzmy co się stało już w latach 70-tych, podczas pierwszego szoku paliwowego. Nagle ceny energii poszybowały w górę. Co zrobiono? Według koncepcji “inflacji bazowej”, ceny szybko zmieniające się po prostu wyłącza się z takiego koszyka. Tłumaczy się że “przejściowe szoki cenowe” nie powinny mieć wpływu na politykę banku drukującego banknoty. Jeśli jednak prześledzi się rozwój cen energii, wydaje się że chodziło głównie o ukrycie inflacji i wytłumaczenie dodruku banknotów.

Gotowane księgi po argentyńsku

Obecnie krajem “gotującym swoje księgi” jest Argentyna.

(..) oficjalne dane państwowego urzędu statystycznego INDEC mówią, że wyniosła ona w grudniu ub.r. 10,8 proc. (licząc rok do roku), ale niemal nikt w to nie wierzy.  Parlamentarzyści opozycji przedstawili niezależne wyliczenia (na podstawie badań dziewięciu instytucji) mówiące, że inflacja wyniosła 25,6 proc. Przedstawiają oni swoją „kongresową stopę inflacji” co miesiąc, a ich wyliczenia są powszechnie uznawane za wiarygodniejsze niż państwowe. Skąd tak duże różnice w wyliczeniach?” [4]

Okazuje się że wbrew powszechnej metodologii obliczania tego wskaźnika (unikając wpadania w pułapkę tzw. “substitution bias”), liczono ją w sposób nie uwzględniający substytucji droższych produktów tańszymi.

“W 2007 r. szefem INDEC został Guillermo Moreno, dotychczasowy minister handlu wewnętrznego. Zwolnił wielu pracowników urzędu, a ci, których pozbawił posad, zaczęli mu zarzucać, że ukrywa prawdziwą skalę wzrostu cen. Jak według nich zdołano zakamuflować przyspieszającą inflację? INDEC ze służącego do obliczania inflacji koszyka dóbr, który ma odzwierciedlać strukturę wydatków Argentyńczyków, wyklucza najszybciej drożejące towary. Bo jak tłumaczy, biedni konsumenci z nich rezygnują (jeśli np. drożeją pomidory, biedniejsi Argentyńczycy przestają je kupować).”[4]

Wskaźnik PKB? “Oficjalne dane mówią, że argentyński PKB zwiększył się w 2011 r. o 8,9 proc., ale niezależni ekonomiści twierdzą, że był tak naprawdę mniejszy o 3 pkt proc.” [4] Nie chcąc wypłacać wierzycielom nawet 1,3 mld USD zadłużenia, Argentyna jest coraz bardziej oceniana jako potencjalny bankrut.

Przykłady z USA

A jak tłumaczy Max Otte [6] nagły wzrost produktywności pracy w USA? Wzrósł on w III kwartale 1999 roku o całe 5 %, a w IV kwartale nawet o 6,4 %. W tamtejszym odpowiedniku ministerstwa pracy, niejakie Bureau of Labor Statistics właśnie zmieniło metodologię. Przy obliczaniu PKB nie tylko oparto się na cenach wszystkich sprzedanych produktów, ale dodano także “hedonistyczny indeks cen”, który miał mierzyć także zmiany jakościowe. Jeśli jakość komputera, np. jego moc obliczeniowa, wzrosła dwukrotnie, statystycy liczyli to jako wzrost wydajności pracy. Znalazłem nawet polski opis tej mocno wątpliwej taktyki księgowej:

“Księgowość hedonistyczna

Owa, mocno wątpliwa pod względem teoretycznym i metodologicznym technika,
stosowana przez amerykańskich księgowych i statystyków, polega na arbitralnym
szacunku zmian w jakości towarów i usług, które to zmiany są kwantyfikowane i
następnie używane w formie współczynników do korygowania wytworzonego PKB i
zmian w poziomie cen. Jeżeli księgowi czy statystycy przyjmują wzrost
jakości, to korygują oni PKB w górę, argumentując iż wzrost jakości (a więc
także użyteczności ) powinien zawsze zwiększać wartość księgową
wyprodukowanych dóbr i usług (większa wartość użytkowa powinna, ich zdaniem,
znaleźć swe odbicie w wyższym PKB) , zaś CPI w dół, argumentując z kolei, iż
wzrost cen spowodowany wzrostem jakości nie jest inflacyjny.

Efektem stosowania tej metody jest zawyżanie amerykańskiego PKB a więc i
wydajności pracy oraz zaniżanie inflacji (mierzonej wzrostem poziomu cen
płaconych przez konsumentów, czyli CPI – Consumer Price Index). Wzrost
wydajności, o którym często pisza w Polsce publicysci Nowej Ery czy Wprost,
może być niemalże w całości wynikiem tego sposobu księgowania. Jak to ujął
jeden z brytyjskich obserwatorów: “Efekt stosowania księgowości
hedonistycznej jest taki, że oficjalny wzrost PKB Stanów Zjednoczonych
przekracza wzrost rzeczywisty o pół procenta rocznie. Ta różnica, wynikająca
ze specyficznego sposobu księgowania, w znacznym stopniu odpowiada
za ‘cudowny’ wzrost wydajności, który wciąż zachwyca wyznawców nowej
ekonomii”. za internautą Kagan [11]

Max Otte podobnie opisuje praktyki stosowane w zliczaniu amerykańskiego PKB. Poza rzeczywiście uzyskiwanymi dochodami dolicza się dziwne i nierzeczywiste kategorie (zwane tamże “imputed income“). W PKB wlicza się na przykład zakładaną sumę wyobrażonych, hipotetycznych dochodów, które właściciel mieszkania bądź domu jednorodzinnego uzyskałby, gdyby chciał wynajmować swoje mieszkanie (dom) na wolnym rynku. Przy tym po prostu szacuje się, ile czynszu dane osoby musiałyby zapłacić, nie mieszkając we własnym domu. Otte pisze, że pikanterii sprawie dodaje fakt, gdy sobie uświadomimy jak wielki odsetek lokali nabyto na kredyt- a rzekomy dochód “właścicieli” domów wydawany jest na spłatę kredytów. Wówczas amerykański PKB w dużej mierze opierałby się na… długach.[6]

Otte pisze też jak ciężko jest ekonomiście w dzisiejszych czasach zorientować się w ilości wyemitowanego i wykreowanego pieniądza. Ich suma, określona jako M3, składa się z pieniądza gotówkowego (monety i banknoty w obiegu poza bankami), wkładów w bankach etc., wysoce płynnych wkładów finansowych (wkłady oszczędnościowe i niewielkie wkłady terminowe) i dużych wkładów terminowych sektora prywatnego i innych “płynnych” pozycji majątku. Wszystko, co jest zainwestowane bardziej permanentnie, nie jest wliczane, ponieważ nie znajduje się w obiegu. Od 26 marca 2006 roku prywatny bank rezerwy federalnej w USA po prostu przestał podawać dane o liczbie swoich pieniędzy jakie wypuszczono w obieg. Pozbyto się też całej części statystyk finansowych. [12]

Casus Europy

Przerażają praktyki zwykłego fałszowania rzędów cyfr w kolumnach danych. Nie tylko Grecja [9], ale także Rumunia, Łotwa i Belgia dokonywały tego procederu [8]. Po odkryciu fałszerstw statystycznych, grecka gospodarka kurczyła się w tempie 6-7 % rocznie (dane Eurostat i Komisji Europejskiej, z których pochodzą te cyfry, są zliczane na nowo po serii radykalnych nadużyć statystycznych). Dla przykładu, dług publiczny, po serii rewizji danych statystycznych, urósł z 5% do rekordowego w skali Unii Europejskiej poziomu 15,6 % PKB, a jego wyliczeniem, zamiast miejscowego urzędu, musiał zająć się unijny Eurostat. Przeprowadził on audyt o nazwie “Financial Audit of the fiscal years 2006-09.”

Na początku 2010 roku ujawniono że Grecja zapłaciła bankowi Goldman Sachs i innym instytucjom finansowym setki milionów dolarów prowizji od 2001 roku w zamian za zaaranżowanie transakcji które ukrywały rzeczywisty poziom zadłużenia. [14] Najbardziej “wymyślnym” jest instrument finansowy zwany jako “swap międzywalutowy”, w którym greckie długi o miliardowej wartości zamieniono w banku Goldman Sachs na jeny i dolary po fikcyjnym kursie wymiany, przez co ukryto prawdziwą skalę greckich długów.[15]

Po kryzysie roku 2008 i “greckiej zielonej wyspie” niektórzy ekonomiści i w Polsce zaczęli sprawdzać dane statystyczne. Jest to trudne: w Polsce nie istnieje stosowna otoczka instytucjonalna: instytuty ekonomiczne nie są niezależne finansowo, jak np. w krajach anglosaskich, gdzie uczelnie finansowane są z czesnych studentów, których kredyty studenckie często gwarantuje co prawda rząd, ale już o ich przeznaczeniu decydują sami studenci. W Polsce system nauki jest bezpośrednio finansowany ze środków publicznych i znajduje się pod kontrolą rządu. Uczelnie prywatne są nieliczne i mało rozwinięte.

Część danych po prostu musimy sami zliczać na nowo, co jest – primo: kosztowne, secundo: obarczone błędem. Można mówić o braku zaufania wobec danych statystycznych, gdy na przykład- obliczona przez nas kwota średniego wynagrodzenia brutto w polskiej gospodarce (używając np. danych o podstawach składek w systemie ubezpieczeń społecznych) jest ok. dwuipółkrotnie niższa od deklarowanej przez GUS.

Kwestia danych demograficznych

Można oczywiście- jeśli jest taka potrzeba- gromadzić własne dane i przygotowywać własne analizy. Ale jak np. ekonomista ma sobie poradzić z kalkulacją danych demograficznych? Słabo opłacani [23] rządowi statystycy mogą mieć problemy ze zbiórką prawdziwych danych, zresztą np. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zbiera dane na temat liczby mieszkańców Polski podejmujących pracę za granicą, a dane na temat liczby mieszkańców zbiera się ze “zbioru PESEL” mającego co prawda istotną wartość wspomnieniowo- historyczną, ale nie statystyczną, zwłaszcza na obszarach przy granicy zachodniej lub południowej. Danych zebranych “w terenie” podczas spisu ludności NSP 2011 nigdzie i nigdy nie znalazłem.

Jak pisze w dniu 19 lutego 2013 “Dziennik Gazeta Prawna”: “Za rok GUS przekaże Eurostatowi dane z Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011. “[18]  Wówczas dopiero, a więc 3 lata po dokonaniu spisu, wykazany zostanie ubytek ludności w wysokości ok. 1,5 miliona mieszkańców, którego nie ujęto w raporcie o wynikach spisu z lipca 2012 roku, mimo wiedzy o obowiązujących metodologiach. Trudno pozbyć się wrażenia że GUS wypuszcza różne kłopotliwe dane dopiero po podniesieniu problemów w mediach. Niestety, metodologii jakiej użył GUS do wyliczenia owych 1,5 miliona emigrantów z Polski, nie sposób zweryfikować. Ongiś zwracałem uwagę na brak jawnej metodologii Narodowego Spisu Powszechnego sprzed 3 lat. To się nie zmieniło. Trudno dociec, dlaczego metodologię spisu miano ujawnić dopiero po 2 latach, w 2013 roku. Do dziś nie jest jawna, mimo zapytań ze środowiska nadsyłanych do GUS:

 “Prof. Szczepański zadał też publiczne pytanie o metodologię badań spisowych, lecz na tę kwestię nie uzyskał odpowiedzi.” [21]

Cóż ma też zrobić ekonomista gdy dane z różnych źródeł różnią się całkowicie? Chcąc obliczyć zmiany PKB z danych na temat zapotrzebowania na składniki produkcji, natknąłem się, w zależności od źródeł, na całkowicie sprzeczne dane. Na jednych wykresach suma zużycia energii w Polsce spadała, na innych wzrastała… Można mieć wrażenie że dane dla PKB należałoby policzyć na nowo: metodologia wymieniona w dokumencie Eurostatu jako mająca odniesienie do Polski [25] nie jest dostępna na witrynach GUS. W dodatku kalkulacja wartości PKB dla większości gospodarki polskiej (czyli firm zatrudniających poniżej 49 opiera się na danych pochodzących z szacunków. Wystarczy tendencyjnie wybrać do próby takie a nie inne przedsiębiorstwa, by osiągnąć lepszy wynik niż rzeczywisty (por. strona 28 dokumentu [25]).

Śmieci na wejściu

Śmieci na wejściu- śmieci na wyjściu. Trudno się dziwić pozycji zawodu. W dodatku ci z ekonomistów którzy chcą być niezależni, muszą się jakoś odnaleźć w świecie, w którym brak lub radykalnie niewiele jest miejsc z których można wygłaszać “niezależne” opinie mogące być niewygodnymi dla rządzących (o czym ekonomiści w ogóle mogą nie mieć pojęcia, część z nich nie interesuje się polityką). Trzeba albo: założyć własną uczelnię, jak p. Rybiński, albo: założyć własną fundację lub stowarzyszenie, co jest opcją dla bardzo zamożnych (prawo zabrania fundatorom osiągania korzyści majątkowych z fundacji, co zapewne było jedną z okoliczności ostatnio głośnej sprawy w jednej z fundacji ochrony dzieci). Wszystko to jest drogie w rozpoczęciu i kosztowne w utrzymaniu.

Ekonomia w polskich warunkach nadal jest bardziej hobby niż pracą zawodową. Proszę sprawdzić źródła utrzymania znanych polskich ekonomistów. Zwykle łączą oni wiele (czasem bardzo wiele) funkcji, imają się wielu zajęć, będąc biznesowo rozchwytywanymi ze względu na różne kwalifikacje nie mają czasu na badania, a jeśli je robią, to tracą okazję do prawdziwego zarobku (w nauce pieniądze są nadal kiepskie) bądź zaniedbują swoje rodziny.

Sądzę że niewiele osób ze środowiska to przyzna szczerze, ale przypuszczam że polskim problemem jest po prostu brak szans na pracę zawodową dla typowego ekonomisty. Część osób postrzega ją jako pracę dydaktyczną, naukę studentów, tymczasem ekonomiści prowadzą badania.W Polsce mogą pracować w centralach banków, kilku fundacjach. Nazwa zawodu “ekonomista” wciąż powszechnie kojarzy się z kimś kto rachuje i zlicza dane w przedsiębiorstwie, nie zaś z kimś kto potrafi opracować zalecenia polityki gospodarczej.

Problemy na horyzoncie

W reformie tej instytucji idzie raczej o to aby GUS czy inne służby statystyczne nie były zależne od aktualnego rządu. Nie rozumiem czy to aż tak trudne do zrozumienia- urząd statystyczny nie powinien podlegać premierowi tylko np. całemu parlamentowi. Ponadto mam wrażenie że pracują tam urzędnicy którzy wypełniają jakieś rozporządzenia pisane przez polityków- i to ma niewiele wspólnego z badaniami statystycznymi. Dlaczego metodologię badań statystycznych przygotowują ci, którzy najwięcej zyskaliby na podawaniu nieprawdziwych danych?

Sytuacja robi się coraz bardziej niebezpieczna- ostatni kryzys finansowy był wg – bardzo wcześnie i bardzo dokładnie go przepowiadającego Maxa Otte- kryzysem informacji ekonomicznej. Wiele danych GUS nie zawiera wyjaśnień metodologii, ani nawet prostych przypisów, informujących o tym że dotyczą tylko małej części polskiej gospodarki, a nie jej całości. Dane demograficzne są zbierane całkowicie wadliwymi metodologiami, i nie wiadomo, czy jest to celowe- być może ktoś na przykład, z okazji Narodowego Spisu Ludności w 2011 roku- pomylił się ustalając metodologię- i zamiast wylosować “próbę losową” mieszkańców, wylosowano… próbę losową lokali mieszkalnych, przez co w chwili obecnej Polska nie posiada jakichkolwiek mi znanych wiarygodnie i poprawnie zebranych danych demograficznych.

Adam Fularz, na podst. Wikipedii

dla serwisu statystycznego http://instytutekonomiczny-statystyka.blogspot.com/ , 2013- 2014

 

L I T E R A T U R A

 

[1] “Do countries falsify economic data strategically? Some evidence that they do.”, Tomasz Michalski, Gilles Stoltz, HEC Paris Working Papers 930/2010

on-line: http://www.degit.ifw-kiel.de/papers/degit-xv-frankfurt-am-main-2010/c015_018.pdf

[2]http://forsal.pl/artykuly/436524,gus_bedzie_zaliczal_szara_strefe_do_pkb_aby_poprawic_relacje_dlugu_do_pkb.html)

[3]http://wyborcza.biz/biznes/1,101562,6680003,Jak_GUS_policzyl_te_0_8_proc__wzrostu_PKB_.html#ixzz2LMLtyqtP

[4] http://www.rp.pl/artykul/979204.html?print=tak&p=0

[5] http://www.thueringer-allgemeine.de/startseite/detail/-/specific/TU-Ilmenau-weist-Schummelei-Griechenlands-nach-1811171608

[6] Max Otte “Der Informationscrash” Ullstein Verlag, Berlin 2010

[7] http://www.handelsblatt.com/politik/oekonomie/nachrichten/oekonomen-auf-der-jagd-nach-zahlen-faelschern-seite-all/3315384-all.html

[8] http://www.forbes.com/sites/timworstall/2011/09/12/greece-was-lying-about-its-budget-numbers/

[9] Bernhard Rauch, Max Göttsche, Gernot Brähler, Stefan Engel (August 2011). “Fact and Fiction in EU-Governmental Economic Data”. German Economic Review 12 (3): 243–255. on-line:10.1111/j.1468-0475.2011.00542.x.

[10] Diekmann A (2007) Not the First Digit! Using Benford’s Law to detect fraudulent scientific data. J Appl Stat 34 (3) 321-329, on-line:10.1080/02664760601004940

[11]http://forum.gazeta.pl/forum/w,30,17121061,17121061,Oszustwa_statystyczne_w_USA.html

[12] Discontinuance of M3, Federal Reserve, November 10, 2005, revised March 9, 2006. http://www.federalreserve.gov/Releases/h6/discm3.htm

[13] EIR Volume 27, Number 36, September 15, 2000http://www.larouchepub.com/eiw/public/2000/eirv27n36-20000915/eirv27n36-20000915_004-germans_expose_us_gdp_fraud_impl.pdf

[14] Story, Louise; Thomas, Landon Jr.; Shwartz, Nelson D. (13 February 2010). “Wall St. Helped to Mask Debt Fueling Europe’s Crisis”. The New York Times (The New York Times Company). Retrieved 6 May 2010.http://www.nytimes.com/2010/02/14/business/global/14debt.html?pagewanted=1&hp

[15] Balzli, Beat (2 August 2010). “How Goldman Sachs Helped Greece to Mask its True Debt”. Der Spiegel. Retrieved 1 August 2012.http://www.spiegel.de/international/europe/greek-debt-crisis-how-goldman-sachs-helped-greece-to-mask-its-true-debt-a-676634.html

[16]http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_lu_nps2011_wyniki_nsp2011_22032012.pdf

[17] http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/lud_raport_z_wynikow_NSP2011.pdf

[18] http://serwisy.gazetaprawna.pl/praca-i-kariera/artykuly/683199,polska_dziekuje_juz_tu_nie_pracuje.html,1,5

[19] http://www.lmsify.com/12D839

[20] http://www.lmsify.com/12DC21

[21] http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/555395,gus-do-szczepanskiego-wyniki-spisu-powszechnego

[22] http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/lu_wyniki_wstepne_NSP_2011.pdf

[23]http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_PUBLIC/PEER_REVIEW_PL_2007/EN/PEER_REVIEW_PL_2007-EN.PDF

[24] http://www.rp.pl/artykul/9158,980777-Rybinski-kontra-Tusk–czyli-sarkazm-niewskazany.html

[25]http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/national_accounts/documents/quarterly_accounts/PL_QNAINVENTORY.PDF

[26] Andreas Georgiou: wróg publiczny numer jeden 19 marca 2013NRC HANDELSBLAD AMSTERDAM, ON-line: http://www.presseurop.eu/pl/content/article/3555311- andreas-georgiou-wrog-publiczny-numer-jeden

[27] https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=27&cad=rja&uact=8&ved=0CGQQuAIwBjgU&url=http%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3DOmYkXmZ-YXw&ei=RE8aU8PhOY_VsgaqzoDwCA&usg=AFQjCNEC70O0OkXoFyL1cBBCwIJbeazosQ&bvm=bv.62578216,d.Yms

[28] http://wyborcza.biz/biznes/1,100969,7989808,Zwiekszona _kontrola_narodowych_danych_statystycznych.html#ixzz2v JkdETX5

[29] FAZ vom 4. Februar 2010: “ Meister kreativer Buchführung. http://www.faz.net/aktuell/politik/griechenland-meister-kreativer-buchfuehrung-1940773.html

[30] Grecki warsztat fałszerski, Die griechische Fälscherwerkstatt, Prof. Martin Bohl zur Griechenlandkrise: im CC am 29. Juli 2010, on-line: http://www.civilclub-muenster.de/aktivitaeten/29-die-griechische-faelscherwerkstatt.html

[31] https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2127rank.html

[32] http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/rynek/1575925,1,zaskakujace-dane-o-emigracji-polakow-prawda-czy-falsz.read

Lies, Damned Lies, and Statistics: The Manipulation of Public Opinion in America, by Michael Wheeler (W.W. Norton & Co. 1976; Dell paperback 1978).

Damned Lies and Statistics: Untangling Numbers from the Media, Politicians, and Activists (2001), by University of Delaware sociologist Joel Best (ISBN 978-0520219786).

Hooke, R. (1983) How to tell the liars from the statisticians; Marcel Dekker, Inc., New York, NY. Jaffe, A.J. and H.F. Spirer (1987)

Misused Statistics; Marcel Dekker, Inc., New York, NY. Campbell, S.K. (1974), Flaws and Fallacies in Statistical Thinking; Prentice Hall, Inc., Englewood Cliffs, NJ.

How to Lie with Statistics (1954) by Darrell Huff. Bennett, W Lance; Entman, Robert M

The Politics of Misinformation http://books.google.com/books? id=_5m4CaAvcEoC

]]>
http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/05/17/wiarygodnosc-danych-gus-gorsza-niz-jakosc-greckich-statystyk-polski-glowny-urzad-statystyczny-pelni-funkcje-taka-jak-rzecznik-rzadu/feed/ 0
Reakcje na aneksję Autonomicznej Republiki Krymu przez państwo sąsiadujące z Polską i rozbiór Ukrainy http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/03/18/reakcje-na-aneksje-autonomicznej-republiki-krymu-przez-panstwo-sasiadujace-z-polska/ http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/03/18/reakcje-na-aneksje-autonomicznej-republiki-krymu-przez-panstwo-sasiadujace-z-polska/#respond Tue, 18 Mar 2014 13:50:48 +0000 http://poselska.pl/?p=39342 Polskie opinie

“Nie jestem jastrzębiem, nie ma we mnie za grosz rusofobii. Jestem ciekaw Rosji, znam jej historię, uwielbiam muzykę. Ale obserwując od lat uważnie jej politykę zagraniczną widzę, że konsekwentnie zaczyna przypominać dawny ZSRR i z tego powodu staje się coraz bardziej niebezpieczna dla swoich sąsiadów. Nie widzę najmniejszego powodu, żeby pozwolić panu Putinowi i jego kompanii na budowanie tego przytłaczającego klimatu stałego zagrożenia.”

fragment, wg http://www.rp.pl/artykul/107684,1094714-Nie-wolno-legalizowac-bezprawia.html

“Do niedawna Rosja chciała jakoś ułożyć stosunki z Europą. Dziś interesuje ją coś zupełnie innego: wyznaczenie wyraźnej granicy, która oddziela ją od Europy. Chcą być od niej jak najdalej.” – bułgarski politolog, Ivan Krastev

fragment, wg http://swiat.newsweek.pl/krucjata-kremla-ivan-krastev-newsweek-pl,artykuly,282294,1.html

“Mises oparł swój pomysł WUD (Wschodnioeuropejskiej Unii Demokratycznej) na teorii, która mówi, że polityczny i ekonomiczny porządek oparty na zasadzie narodowości był całkowitą porażką (s. 286). Jak tłumaczy, zarówno pierwsza, jak i druga wojna światowa rozpoczęły się w Europie Wschodniej. To od ludzi zamieszkujących Europę Wschodnią zależy ustabilizowanie wspólnego porządku politycznego.”

http://mises.pl/blog/2014/03/17/mueller-misesowski-plan-wschodnioeuropejskiej-unii-demokratycznej-rozwiazaniem-kryzysu-ukrainskiego/

 

Prasa światowa 

New York Times

http://www.nytimes.com/2014/03/19/world/europe/ukraine.html?hp&_r=0

In Eastern Europe, the talk is of 1939

http://www.csmonitor.com/World/Global-News/2014/0317/In-Eastern-Europe-the-talk-is-of-1939

Blogosfera świata

Ch. Crawford: Putin odzyska Polskę.

“The key to understanding Russian policy in the former Soviet Union is found in an interview Vladimir Putin gave back in 2003. Asked what his foreign policy was, he said something to the effect of “I aim to keep what’s ours.”

So much said, in so few words. All hail technique.

Thus, for example, what Russia sees as ‘its’ might include:

  • any territories ever conquered by the Tsars or Stalin (including eg the three small Baltic republics, large chunks of Poland and Finland etc)
  • any territories that belonged to the USSR
  • any territories that belonged to the Russian SSR
  • any territories where Russian influence ‘naturally’ belongs
  • anywhere where non-trivial numbers of Russian citizens find themselves outside Russia’s current borders (hence the busy policy of handing out Russian passports to Russian-speakers or others showing due fealty to Moscow, eg in Georgia/Abkhazia and now in Ukraine)”

W rosyjskich mediach państwowych w Polsce:

(„Głos Rosji” to państwowa spółka multimedialna, nadająca na zagranicę od 29 października 1929 roku).
Maciej Wiśniowski: Krymska lekcja

“(…) Irytujący jest festiwal hipokryzji, jaki rozpętał się w znakomitej większości polskich mediów w związku z krymskim referendum. Z jednej strony dziennikarze podkreślają, że referendum było jakoby bojkotowane przez Tatarów, a z drugiej dziwią się wysokiej frekwencji i wygranej. A czego się spodziewali, skoro Rosjan jest zdecydowana większość? Z jednej strony sugerują, że jest mało wiarygodne, a z drugiej narzekają na brak międzynarodowych obserwatorów, którzy nie chcieli przyjechać na referendum. Bo to, że są międzynarodowi obserwatorzy zaproszeni przez Rosję, to dla naszych dziennikarzy się nie liczy.

Równie denerwująca jest pewna jednostronność intelektualnego dyskursu wokół referendum i sytuacji na Krymie u Ukrainie. W Polsce króluje wojenna retoryka, zresztą zupełnie bez pokrycia i diagnozy ekspertów, których znajomość realiów jest bliska zeru. Ci nieliczni, którzy próbują oceniać sytuację biorąc również pod uwagę prawo Rosji do obrony własnych interesów są w najlepszym wypadku zakrzykiwani albo nazywani rosyjskimi agentami. (…)”

Czytaj dalej: http://polish.ruvr.ru/2014_03_17/Krymska-lekcja-2896/

Opinie polskich użytkowników mediów

 “To wcale nie zdumiewa…Na przeprowadzonym badaniu na próbie 1000 osób na pytanie: czy wierzysz, że w razie ataku na Polskę przez Rosję NATO nas obroni? aż 92% sondowanych odpowiedziało, że nie. Tymczasem aż 70% polityków wierzy,że NATO przyjdzie nam z pomocą,…O czym to świadczy? Że społeczeństwo jednak realniej ocenia szanse w tym konflikcie?”

T. Gabriel,

 

Zebrał: A. Fularz

]]>
http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/03/18/reakcje-na-aneksje-autonomicznej-republiki-krymu-przez-panstwo-sasiadujace-z-polska/feed/ 0
Referendum w Sewastopolu (Krym) osiągnęło tylko 123 % frekwencji? http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/03/17/referendum-w-symferopolu-krym-osiagnelo-tylko-123-frekwencji/ http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/03/17/referendum-w-symferopolu-krym-osiagnelo-tylko-123-frekwencji/#respond Mon, 17 Mar 2014 21:10:25 +0000 http://poselska.pl/?p=39163 Referendum na Krymie okazało się demokratyczną porażką- w drugim po stolicy, Symferopolu, najważniejszym mieście półwyspu- Sewastopolu (dawniej: Korsuń) – nie osiągnięto nawet 140 % frekwencji. Magiczny wskaźnik zatrzymał się na 123 % i nie chciał drgnąć.

Nie wiadomo, czy żartem, czy na serio przeprowadzone referendum, miało się- wg nielicznych uwag uczestników, odbywać bez list głosujących, uprawnieni byli rozmaici przechodnie, którzy mogli jednocześnie odwiedzić wiele punktów by zagłosować. “Wałęsające się psy mogły głosować”- na taką opinię trafiłem w sieci Internet.

Ukazywano rozmaite karty do głosowania. Te które widziałem,  miały napisy w języku krymskotatarskim, ale cyrylicą, mimo że miejscowa ludność używa alfabetu łacińskiego do zapisu swojego języka (por. ich lokalna wikipedia: http://crh.wikipedia.org/wiki/Ba%C5%9F_Saife ). Nie znaczy to że karty nie dawały się czytać przez rdzenną ludność, ale nowa władza już pokazała co sądzi o dbałości o mniejszości narodowe.

Im więcej czytam o tych wydarzeniach- tym mniej wiem jak zareagować.  Ludzie zwykle reagują śmiechem czytając o “krymskim referendum” i jego zaskakującym sukcesie frekwencyjnym- ale też jednocześnie- co powiedzieć jakimś – najwyraźniej biednym- Tatarom krymskim- którzy w tej całej układance stracili swoje małe, autonomiczne państewko?

Nie wiadomo doprawdy co im można powiedzieć. Ludność krymskotatarska, tyle razy już przeganiana, gdzieś jakby się rozjeżdża- czytałem conajmniej o kilkuset osobach które już zdecydowały się na emigrację z ich dawnej ojczyzny. Widziałem w sieci zdjęcia jakichś biednych ludzi z tobołami wysiadającymi z krymskiego pociągu we Lwowie- podobno miejscowa ludność ich przyjęła- ile – ile można mieszkać w podróży? Oni mieszkają od 1944 roku.

Opr. Adam Fularz- 2014

——————————————-oryginalna treść obliczeń frekwencji na jaką trafiłem—————————————————————-

Still no 140 percent, but close enough. According to Mikhail Malyshev, Head Coordinator of the Crimea referendum, a total of 474 137 residents of Sevastopol went to the polls yesterday. Yet, in November 2013, Sevastopol had a population of 385 462 residents. In total, the voter turnout therefore reached 123 percent. A dream score for each and every democratic plebiscite!

За вхождение в состав России проголосовало 123%  севастопольцев Иногда эмоции возобладают над здравым смыслом, но даже за эмоциями можно проследить нелегитимность референдума. Эйфория, российский гимн, морячки, 93%... Хоть кто-то пытался проанализировать результаты референдума в абсолютных показателях? Такое ощущение, что просто вывели цифру в 93% и дальше все пофиг. Понятно, что ни одна страна мира не признает референдум, но вчерашний опрос в этом блоге показал, что половина проголосовавших (с учетом ботов) считает референдум честным. Если откинуть ботов, то наверное найдутся люди, которые искренне верят в то, что референдум прошел по правилам. Но как в такое можно поверить? Проанализируем. Официальное сообщение на 00-00 из Крыма: Явка избирателей в Крыму на 20.00 (22.00 мск) составила 81,36%, сообщил председатель комиссии Верховного совета Крыма по организации и проведению референдума Михаил Малышев. «На 20 часов в Крыму проголосовали 1 млн 250 тыс. 426 человек. Это результат без учета Севастополя», - сказал он. «С учетом Севастополя проголосовали 1 млн 724 тыс 563 человека», - добавил глава комиссии. Если посчитать: 1 724 563-1 250 426= 474 137 человек из Севастополя проголосовали в референдуме. Заходим на сайт статистики Севастополя и читаем: http://sevstat.sevinfo.com.ua/statist_info/demografia/chislo_naselenia/arxiv_2013/ludi_1013.pdf На конец прошлого года население Севастополя составило 385 462 человека. Это с учетом детей, которые не имели права голосовать.  474 137 - 385 462 = 88675 человек случайно появились в Севастополе во время референдума.  474 137 /385 462*100=123% севастопольцев проголосовали за вход в состав России... То есть, пришли все - и младенцы, и школьники, и подозреваю, что мертвые.  http://teh-nomad.livejournal.com/2007998.html

За вхождение в состав России проголосовало 123% севастопольцев

Иногда эмоции возобладают над здравым смыслом, но даже за эмоциями можно проследить нелегитимнос…

See more

For entering Russia voted 123% sevastopoltsev emotions Sometimes prevail over common sense, but even the emotions can be traced back to the illegitimacy of the referendum.

The euphoria, the Russian anthem, morjachki, 93% …

Though someone tried to analyze the results of the referendum in absolute terms? A feeling that just put the figure at 93% and then everything themselves. It is clear that no country in the world recognizes the referendum, but yesterday’s poll on this blog showed that half the voters (including bots) considers the referendum honest. If you fold the bots, then perhaps there will be people who sincerely believe that the referendum was held on the rules.

But in this you can believe? We Will Analyze.

An official at 0000-0000 from the Crimea: voter turnout Krym on 20: 00 (22: 00 GMT) stood at 81.36%, Chairman of the Commission of the Supreme Soviet of the Crimea to organize and conduct a referendum by Mikhail Malyshev.

“The 8:0 pm in the Crimea voted 1 million 250 thousand. 426 people. This is the result of excluding Sevastopol, “he said. “In view of Sevastopol voted 1 563 000 724 million,” added the head of the Commission.

If we calculate: 1724563 -1250426 = 474137 people from Sevastopol voted in the referendum.

Go to the site statistics of Sevastopol and read at the end of last year, the population of Sevastopol numbered 385462 persons. It is the children who do not have the right to vote.

474137-385462 = 88675 person accidentally appeared in Sevastopol during the referendum.

474137/385462 * 100 = 123% of the Sevastopol voted for entry into Russia.

That is, came all-and babies, and high school students, and a suspect dead.

http://teh-nomad.livejournal.com/2007998.html (Translated by Bing)

 

]]>
http://www.fufu.polishmedia.pl/2014/03/17/referendum-w-symferopolu-krym-osiagnelo-tylko-123-frekwencji/feed/ 0