Warning: include_once(/home/poselska/ftp/fufu/wp-content/plugins/wp-super-cache/wp-cache-phase1.php): failed to open stream: No such file or directory in /home/ugxsspmkgl/domains/poselska.pl/public_html/wp-content/advanced-cache.php on line 8

Warning: include_once(): Failed opening '/home/poselska/ftp/fufu/wp-content/plugins/wp-super-cache/wp-cache-phase1.php' for inclusion (include_path='.:/opt/alt/php56/usr/share/pear:/opt/alt/php56/usr/share/php') in /home/ugxsspmkgl/domains/poselska.pl/public_html/wp-content/advanced-cache.php on line 8

Warning: mysql_list_tables(): Access denied for user 'ugxsspmkgl'@'localhost' (using password: NO) in /home/ugxsspmkgl/domains/poselska.pl/public_html/wp-content/plugins/ajax-contact-form/ajaxcf.php on line 123

Warning: mysql_list_tables(): A link to the server could not be established in /home/ugxsspmkgl/domains/poselska.pl/public_html/wp-content/plugins/ajax-contact-form/ajaxcf.php on line 123

Warning: mysql_num_rows() expects parameter 1 to be resource, boolean given in /home/ugxsspmkgl/domains/poselska.pl/public_html/wp-content/plugins/ajax-contact-form/ajaxcf.php on line 124
Krótka historia najnowsza Krymu | Gazeta Poselska

historia » Uncategorized

Krótka historia najnowsza Krymu

0 Comments

 

Pomijamy dzieje już od czasów starożytnych, by opisać czasy współczesne.

Sürgün

W dniu 18 maja 1944 r., cała populacja Tatarów krymskich została przymusowo deportowana w ramach “Sürgün” (krymsko-tatarski dla wygnania) do Azji Środkowej przez rząd radzieckiego despoty Józefa Stalina. Wykorzystano to jako formę zbiorowej kary, ze względu na to, że ludnośc lokalna miała rzekomo współpracować z nazistowskimi siłami okupacyjnymi. [11] Szacuje się 46% deportowanych zmarło z głodu i chorób. W dniu 26 czerwca tego samego roku, ormiańska, bułgarska, a także ludność grecka, została wywieziona do Azji Środkowej. Pod koniec lata 1944 roku, czystki etniczne Krymu były kompletne. W 1967 roku, Tatarów krymskich zrehabilitowano, ale byli oni wyrzuceni z ojczyzny i legalnie nie mieli możliwości powrotu do ojczyzny, aż do ostatnich dni Związku Radzieckiego.

Początki chanatu

Po rozbiciu przez Tamerlana hordy Kipczackiej, założony został na Krymie na początku XV w. niepodległy Chanat Krymski. Pierwszym chanem był Edyga, potem godność chańska była dziedziczna w rodzie Girejów. Chanowie krymscy wkrótce doszli do wielkiej potęgi, najeżdżając Polskę i państwo moskiewskie. Chanowie krymscy od czasu zajęcia przez Turków południowego Krymu w 1475 byli wasalami sułtanów tureckich, którzy ustanowili w Kaffie tureckiego urzędnika sprawującego nadzór nad chanem. Największe natężenie najazdów Tatarów na Polskę przypadło na lata 1474-1534, a później na lata 1605-1633. Rozkwit Chanatu Krymskiego miał miejsce po 1637 roku, gdy pokonał Ordę Budziacką. Po przegranej przez Turcję wojnie z Rosją i podpisaniu Traktatu w Küczük Kajnardży w 1774 roku, ostatni chan Sahin Girej przyjął zwierzchnictwo Rosji, ale po aneksji Krymu przez Rosję w 1783 roku złożył urząd i wtedy cały Krym przeszedł pod władanie Rosji.

Panowanie rosyjskie

Po przyłączeniu Krymu do Rosji zmniejszała się populacja mieszkańców (w związku z masowym exodusem przytłaczającej większości ludności krymskotatarskiej i tureckiej na teren Imperium Tureckiego), rosła też bieda. Pod koniec XVIII w. w ludność Krymu nie wynosiła więcej niż 60 tysięcy osób (dla porównania: sama Kaffa liczyła w czasach rozkwitu przeszło 80 tysięcy). W XIX w. jednak znowu zaczęła się podnosić. W latach 1854–1855 Krym stał się polem walki między Rosją a mocarstwami sprzymierzonymi w wojnie krymskiej.

Zjazd krymskotatarski, który odbył się w Symferopolu w dniach 1-2 października 1917, postanowił zwołać parlament tatarski – Kurułtaj, który zebrał się w grudniu, wybrał rząd i Dyrektorię (kolektywna prezydentura) na czele z Czembejem i proklamował na terenach tatarskich Republikę Tatarów Krymskich. Tymczasem w Symferopolu 13 stycznia 1918 władzę opanowali rosyjscy bolszewicy, którzy jednak byli za słabi by podporządkować sobie Tatarów. Ukraińska Centralna Rada w listopadzie 1917 przyłączyła 3 powiaty północne Krymu, wchodząc w konflikt z Rosjanami i Tatarami. URL formalnie przejęła 13 marca 1918 flotę wojenną i handlową Rosji na Morzu Czarnym i wysłała Dywizję Zaporoską płk. Bołboczana celem opanowania Krymu. W walkach z bolszewikami Bołboczan dotarł 29 kwietnia 1918 pod Symferopol i tego samego dnia przyłączyli się do URL marynarze floty w Sewastopolu.

W 1918 faktycznie protektorat nad półwyspem sprawowali Niemcy. Na stanowisku premiera rządu krymskiego zastąpili oni Dżafera Sejdahmeta, który reprezentował orientację proturecką, gen. Maciejem Sulkiewiczem. Po wycofaniu się Niemców, Krym opanowali „Biali” Rosjanie (październik 1918); grupa oficerów rozbiła 23 sierpnia 1919 Dyrektorię oraz redakcję jej organu „Millet”, a następnie władze rosyjskie zlikwidowały Kurułtaj.

Pod koniec 1920 roku Krym opanowali bolszewicy, którzy utworzyli 18 października 1921 Autonomiczną Republikę Radziecką w składzie Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej.

W czasie II wojny światowej półwysep w okresie od 21 września 1941 do 4 lipca 1942 zajęły wojska niemieckie pod dowództwem Ericha von Mansteina oraz rumuńskie dowodzone przez Nicolae Ciperci. Jako ostatni zdobyty został Sewastopol (Oblężenie Sewastopola (1941-1942)).

W konsekwencji Operacji krymskiej, w maju 1944 roku Krym zdobyła Armia Czerwona. Władze radzieckie uznały, iż w czasie okupacji ludność krymskotatarska kolaborowała z najeźdźcami i zadecydowała o wysiedleniu Tatarów krymskich z Krymu. Główną akcję wysiedleńczą przeprowadzono 18 maja 1944. Wtedy też przeprowadzono wielką akcję zmiany nazw miejscowości na rosyjskie. W ich miejsce przybyli osadnicy rosyjscy. W 1954 roku, w trzechsetną rocznicę ugody perejasławskiej Krym został włączony w granice Ukraińskiej SRR.

Współczesność

W wyniku masowych przesiedleń dokonywanych jeszcze przed przyłączeniem Krymu do Rosji przez Aleksandra Suworowa, a później deportacji ludności krymskotatarskiej (1944/45) do Azji Środkowej, większość ludności stanowią Rosjanie.

W obliczu rozpadu ZSRR Rosjanie zaczęli zgłaszać postulaty powrotu do Rosji. Autonomia była ceną, jaką rząd ukraiński zgodził się zapłacić za pozostanie Krymu w składzie państwa ukraińskiego i w 1991 r. zamieszkująca półwysep większość rosyjska uzyskała od komunistycznych władz zgodę na utworzenie Krymskiej ASRR, obejmującej obszar obwodu krymskiego, z wyjątkiem miasta Sewastopola, które pozostało bezpośrednio w granicach Ukrainy. Po rozpadzie ZSRR, 5 maja 1992 Rosjanie zamieszkujący półwysep proklamowali powstanie Republiki Krymu.

Ostatecznie osiągnięto kompromis – Krym zrezygnował z niepodległości, a władze niepodległej Ukrainy zgodziły się na status republiki autonomicznej. Sewastopol, niegdyś stanowiący część obwodu krymskiego, został dodatkowym miastem wydzielonym jako siedziba rosyjskiej Floty Czarnomorskiej, mającej stacjonować tu na podstawie umowy między Rosją a Ukrainą do 2017. Oprócz tego Rosjanie zajmują nielegalnie (jak uważa strona ukraińska) na terenie Krymu około 4000 obiektów instalacji nawigacyjnych na wybrzeżu, w tym 10 latarni morskich[4].

W dniu 26 lutego 2014 r. tysiące protestujących prorosyjskich i pro -ukrainskich opcji starli się przed budynkiem parlamentu w Symferopolu . Tego samego dnia prezydent Rosji Władimir Putin wystawił 150.000 rosyjskich żołnierzy w pogotowiu na granicy ukraińskiej . Protesty powstały po pozbyciu się przez powstańców wspieranego przez Rosję prezydenta Ukrainy Wiktora Janukowycza 22 lutego 2014 r., a wielu protestujących z prorosyjskiej orientacji – prorosyjskich demonstrantów na Krymie nawołuje do secesji od Ukrainy i szukania pomocy od Rosji . [ 5 ]

W dniu 28 lutego 2014 r. niezidentyfikowane rosyjskie jednostki wojskowe zajmowały kluczowe stanowiska , budynki, porty lotnicze i inne aktywa na Krymie . [ 6 ] Rząd tymczasowy Ukrainie opisywał wydarzenia na  jako inwazję i okupację Krymu przez siły rosyjskie . [ 7 ] [ 8 ] , krymskiej premier Siergiej Aksyonov powiedział jednak że posiadał wyłączną kontrolę nad siłami bezpieczeństwa Krymu i zaapelował do Rosji ” o pomoc w zapewnieniu pokoju i spokoju ” na półwyspie . [ 9 ] Rosyjski MSZ stwierdził, że ” ruch pojazdów opancerzonych Floty Czarnomorskiejna Krymie (…) ma miejsce w pełnej zgodności z podstawowymi rosyjsko-ukraińskimi umowami dotyczącymi Floty Czarnomorskiej ” . [10 ]

opr. A. Fularz na podst. Wikipedii

  1. Państwowy komitet statystyki Ukrainy. Spis 2001.
  2. Według różnych cerkiewnej tradycji z VIII i IX w. krzewicielami chrześcijaństwa na Krymie byli już w I w. n.e. św. Klemens I lub według innej legendy św. Andrzej Apostoł, nie jest to jednak udowodnione naukowo.
  3. Jego przynależność do Bizancjum w poprzednich dwóch wiekach jest kwestią sporów, choć niewątpliwie był w strefie wpływów bizantyjskich.
  4.  Gazeta Wyborcza z 19 września 2007.
  5. “Putin orders military exercise as protesters clash in Crimea”. Russia Herald. Retrieved February 27, 2014.
  6.  “This is what it looked like when Russian military rolled through Crimea today (VIDEO)”. UK Telegraph. Retrieved February 28, 2014.
  7.  “UPDATE 2-U.N. Security Council to hold emergency meeting on Ukraine crisis”. Reuters. Retrieved February 28, 2014.
  8. Higgons, Andrew, Grab for Power in Crimea Raises Secession Threat, New York Times, February 28, 2014, page A1; reporting was contributed by David M. Herszenhorn and Andrew E. Kramer from Kiev, Ukraine; Andrew Roth from Moscow; Alan Cowell from London; and Michael R. Gordon from Washington; with a graphic presentation of linguistic divisions of Ukraine and Crimea
  9.  “Crimean PM claims control of forces, asks Putin for help”. The Hindu. March 1, 2014. Retrieved March 1, 2014.
  10.  “”Movement of Russian armored vehicles in Crimea fully complies with agreements – Foreign Ministry””. Russia Today. February 28, 2014. Retrieved March 1, 2014.

By


Readers Comments (0)